CHƯƠNG VII. CÂU CHUYỆN VỀ CÁI THÙNG

Cảnh sát đã chuẩn bị sẵn một chiếc xe ngựa, và tôi dùng nó để đưa cô Morstan về nhà. Với sự dịu dàng vốn có của người phụ nữ, cô đã kiên cường chịu đựng mọi rắc rối với vẻ mặt điềm nhiên, miễn là còn có ai đó yếu đuối hơn cần cô an ủi. Tôi nhận thấy cô vẫn giữ được vẻ tươi tắn và bình tĩnh khi đứng cạnh bà quản gia đang run sợ. Thế nhưng, một khi đã ngồi trong xe, cô bỗng cảm thấy choáng váng rồi bật khóc nức nở – những sự kiện kinh hoàng đêm ấy đã thử thách cô quá sức chịu đựng.

Về sau, cô kể lại rằng suốt chặng đường, cô nghĩ tôi lạnh lùng và xa cách. Cô đâu biết được cuộc vật lộn dữ dội trong lòng tôi, hay nỗ lực ghìm nén bản thân đã kìm hãm tôi lại. Trái tim tôi tràn đầy sự thương cảm và tình yêu dành cho cô, giống như bàn tay tôi đã từng chăm sóc cô trong khu vườn. Tôi nhận ra rằng dù có sống bao năm theo nếp thường tình, tôi cũng không thể hiểu hết được sự ngọt ngào và lòng dũng cảm trong con người cô như sau một ngày trải qua biết bao chuyện kỳ lạ này.

Dẫu vậy, có hai điều đã khóa chặt những lời yêu thương trên môi tôi. Cô giờ đây yếu ớt và bơ vơ, tinh thần lẫn thần kinh đều rã rời. Thật đáng trách nếu tôi lợi dụng lúc cô suy sụp để bộc lộ tình cảm. Tệ hơn nữa, cô là một người giàu có. Nếu Holmes điều tra thành công, cô sẽ trở thành người thừa kế một khối tài sản khổng lồ. Liệu có công bằng, có danh dự không khi một bác sĩ quân y đã về hưu như tôi lại nhân cơ hội thân thiết ngẫu nhiên mà tỏ tình? Biết đâu cô sẽ nghĩ tôi chỉ là một kẻ tham lam tầm thường? Ý nghĩ đó dù chỉ thoáng qua trong tâm trí cô thôi cũng đủ khiến tôi không chịu nổi. Kho báu Agra đã trở thành một bức tường ngăn cách giữa hai chúng tôi.

Đã gần hai giờ sáng khi chúng tôi tới nhà bà Cecil Forrester. Người giúp việc đã lên giường từ lâu, nhưng bà chủ nhà vì quá lo lắng về bức thư kỳ lạ của cô Morstan nên vẫn thức đợi. Chính tay bà ra mở cửa – một quý bà trung niên phúc hậu, và tôi vô cùng xúc động khi thấy bà dịu dàng khoác tay qua eo cô Morstan, giọng nói âu yếm chào đón như tình mẫu tử. Rõ ràng đây không phải mối quan hệ chủ tớ thông thường, mà là tình bạn tri kỷ đáng trân trọng. Tôi được giới thiệu, và bà Forrester nhiệt thành mời tôi vào kể lại câu chuyện phiêu lưu. Nhưng tôi từ chối khéo vì nhiệm vụ khẩn cấp, hứa sẽ quay lại tường thuật mọi diễn biến.

Khi cỗ xe chuyển bánh, ngoảnh lại tôi vẫn thấy hình ảnh nhóm người bé nhỏ đứng trước cửa: hai bóng hình thanh tú đan vào nhau, cánh cửa gỗ hé mở, ánh đèn sảnh xuyên qua ô kính màu, chiếc phong vũ biểu cùng những tay vịn cầu thang bằng đồng bóng loáng. Thật ấm lòng khi bắt gặp khung cảnh ấm cúng kiểu Anh quốc như thế giữa cơn lốc đen tối đang cuốn chúng tôi đi.

Càng ngẫm nghĩ về những sự kiện đã xảy ra, tôi càng thấy mọi chuyện trở nên kỳ quái và u ám hơn. Trong khi chiếc xe ngựa chao đảo trên những con phố vắng lặng, chỉ có ánh đèn gas soi đường, tôi lần giở lại từng mắt xích của chuỗi sự việc dị thường ấy. Vấn đề ban đầu – giờ đây ít nhất nó đã hiện rõ trước mắt tôi. Cái chết của Đại úy Morstan, những viên ngọc trai được gửi đi, mẩu quảng cáo, bức thư – tất cả những sự kiện ấy giờ đã được chúng tôi làm sáng tỏ. Thế nhưng chúng lại dẫn dắt chúng tôi tới một bí ẩn còn thâm sâu và bi đát hơn gấp bội. Kho báu Ấn Độ, tấm bản đồ kỳ lạ tìm thấy trong đồ đạc của Morstan, cảnh tượng ma quái khi Thiếu tá Sholto qua đời, việc phát hiện kho báu rồi ngay sau đó là vụ giết hại người tìm ra nó, những tình tiết đặc biệt kèm theo vụ án, dấu chân, vũ khí khác thường, những dòng chữ trên mảnh giấy, trùng khớp với những chữ viết trên bản đồ của Đại úy Morstan – tất cả hợp thành một mê cung mà bất kỳ ai kém cỏi hơn người bạn cùng phòng của tôi hẳn đã tuyệt vọng buông xuôi, không thể nào tìm ra manh mối.

Phố Pinchin là một dãy nhà gạch hai tầng cũ kỹ, tiêu điều nằm ở khu vực hạ lưu của Lambeth. Tôi phải gõ cửa nhà số 3 mãi mới có người đáp lời. Sau cùng, ánh nến le lói hiện ra sau tấm mành, và một khuôn mặt thò đầu ra từ khung cửa sổ tầng trên.

“Cút đi, thằng say rượu vô lại kia,” gã kia quát. “Mày còn gây ồn nữa, tao sẽ mở chuồng thả hết bốn mươi ba con chó ra xé xác mày đấy.”

“Nếu ông thả ra dù chỉ một con thì đó chính là điều tôi tới đây để làm,” tôi đáp.

“Cút ngay!” tiếng gào thét vang lên. “Mẹ kiếp, tao có cả một con rắn trong túi đây, tao sẽ thả nó bò lên đầu mày nếu mày không biến đi ngay lập tức!”

“Tôi muốn có một con chó,” tôi thốt lên.

“Tôi chẳng ưa cãi cọ gì cả!” ông Sherman quát lên. “Giờ thì tránh ra đi, vì khi tôi đếm đến ‘ba,’ con rắn sẽ rơi xuống đấy.”

“Tôi là bạn của Sherlock Holmes—” tôi vội nói, và ngay lập tức, cái tên ấy phát huy tác dụng thần kỳ. Cửa sổ bật mở, và chưa đầy một phút sau, then cửa được mở tung. Ông Sherman hiện ra trước mặt tôi – một lão già gầy guộc, cao lêu nghêu, đôi vai khom xuống, cái cổ dài khẳng khiu, đôi mắt che sau cặp kính màu xanh nhạt.

“Bạn của Sherlock Holmes thì lúc nào cũng được tiếp đón tử tế,” ông ta nói. “Mời ngài vào. Coi chừng con lửng kia, nó hay cắn lắm. À, đồ hư đốn, mày định cắn vị khách quý của ta à?” Ông quay sang mắng một con chồn hôi đang thò đầu ra từ song sắt chuồng, đôi mắt đỏ ngầu lóe lên tinh quái. “Đừng để ý nó, thưa ngài – chỉ là một con thằn lằn không chân thôi. Nó chẳng có nanh độc gì cả, nên tôi để nó chạy tự do trong nhà, vì nó bắt bọ giúp tôi. Xin ngài đừng bận tâm chuyện lúc nãy tôi hơi gắt gỏng – lũ trẻ con cứ hay đến đây trêu chọc tôi, lắm kẻ cố tình xông vào ngõ này chỉ để quấy rầy. Thế ngài Sherlock Holmes cần gì ở tôi thế?”

“Ông ấy muốn một con chó của ông.”

“À! Hẳn là Toby rồi.”

“Vâng, tên nó là Toby.”

“Toby ở ngay chuồng số 7 bên trái đây.” Ông lão chậm rãi bước đi, tay cầm ngọn nến, giữa đám thú nuôi kỳ dị mà ông vây quanh mình. Trong ánh sáng le lói, chập chờn, tôi thoáng thấy những đôi mắt lấp lánh, sáng mờ nhạt đang dòm ngó chúng tôi từ mọi ngóc ngách. Ngay cả những xà nhà phía trên đầu chúng tôi cũng chất đầy những chú gà nghiêm nghị, chúng lười nhác chuyển trọng lượng từ chân này sang chân kia khi giọng nói của chúng tôi làm phiền giấc ngủ của chúng.

Toby là một con chó xấu xí, lông dài, tai rủ xuống, lai giữa giống Spaniel và Lurcher, với bộ lông màu nâu trắng loang lổ và dáng đi lạch bạch vụng về. Sau một chút ngập ngừng, nó nhận lấy cục đường mà vị lão thành chuyên nghiên cứu tự nhiên đã đưa cho tôi, và từ khoảnh khắc “kết thân” ấy, nó điềm nhiên theo tôi lên xe ngựa mà chẳng tỏ vẻ gì là không muốn.

Khi tôi quay trở lại dinh thự Pondicherry Lodge, đồng hồ Cung điện vừa điểm ba tiếng. Tôi được biết McMurdo, tay võ sĩ quyền Anh đã về hưu, đã bị bắt vì tội đồng lõa, còn cả hắn lẫn ông Sholto đều đã bị áp giải đến đồn cảnh sát. Hai viên cảnh sát đứng gác ở cánh cổng hẹp, nhưng khi nghe tôi nhắc đến tên vị thám tử, họ liền để cho tôi và con chó đi vào.

Holmes đứng chễm chệ trước thềm cửa, hai bàn tay thả lỏng trong túi áo, miệng phì phèo điếu tẩu.

“À, anh đã tìm thấy nó rồi!” anh thốt lên. “Tốt lắm, ngoan nào! Athelney Jones đã rời đi rồi. Chúng tôi đã làm việc hết sức sôi nổi kể từ lúc anh ra ngoài. Hắn không chỉ bắt giữ Thaddeus mà còn tống giam cả người gác cổng, bà quản gia và tên đầy tớ người Ấn. Giờ đây, chúng ta có toàn bộ nơi này cho riêng mình, trừ một viên trung sĩ đang đứng gác trên lầu. Hãy để con chó lại đây và lên trên cùng tôi.”

Chúng tôi buộc Toby vào chân bàn trong phòng khách rồi tiếp tục leo lên cầu thang. Căn phòng vẫn y nguyên như lúc chúng tôi rời đi, chỉ có điều một tấm vải trắng đã được phủ lên thi thể nằm giữa sàn. Một viên trung sĩ cảnh sát gương mặt mệt mỏi đang dựa người vào góc phòng.

“Cho tôi mượn cái đèn pin của anh, trung sĩ,” người bạn tôi nói. “Bây giờ hãy buộc mảnh giấy này quanh cổ tôi, để nó lủng lẳng trước ngực. Cảm ơn anh. Giờ tôi phải cởi giày và tất ra. – Anh cứ mang chúng xuống cùng anh, Watson. Tôi sẽ phải leo trèo một chút đây. Và nhúng khăn tay của tôi vào dầu creasote. Được rồi. Giờ thì hãy lên gác mái với tôi một lát.”

Chúng tôi trèo lên qua cái lỗ hẹp. Holmes lại chiếu ánh đèn vào những vết chân in trên lớp bụi.

“Tôi đặc biệt muốn anh chú ý đến những dấu chân này,” anh nói. “Anh có nhận thấy điều gì đặc biệt ở chúng không?”

“Chúng thuộc về,” tôi đáp, “một đứa trẻ hoặc một người phụ nữ nhỏ con.”

“Ngoài kích cỡ thì còn gì đặc biệt nữa không? Chẳng có gì khác sao?”

“Nhìn chúng giống hệt những dấu chân bình thường thôi.”

“Hoàn toàn sai rồi. Nhìn kỹ đây! Đây là dấu chân phải in trên lớp bụi. Giờ tôi đặt bàn chân trần của mình cạnh bên. Điểm khác biệt cơ bản là gì?”

“Các ngón chân của ngài co quắp lại. Còn dấu chân kia thì từng ngón đều tách bạch rõ ràng.”

“Chính xác. Đó mới là điều then chốt. Anh hãy khắc ghi điều này. Bây giờ, xin mời anh đến bên khung cửa sổ kia và ngửi thử mép gỗ xem sao? Tôi sẽ đứng nguyên tại đây vì đang cầm chiếc khăn tay này.”

Tôi làm theo lời anh, và ngay tức khắc một mùi hắc ín nồng nặc xộc thẳng vào mũi.

“Đây chính là nơi hắn đã đặt chân khi trốn thoát. Nếu anh có thể truy theo dấu vết của hắn, tôi tin Toby sẽ không gặp trở ngại gì. Giờ thì hãy xuống nhà, thả chó ra và đi tìm Blondin ngay đi.”

Khi tôi bước ra sân, Sherlock Holmes đã leo lên mái nhà, trông anh như một con đom đóm khổng lồ đang bò chậm chạp dọc theo nóc nhà. Tôi mất dấu anh sau một cụm ống khói, nhưng chẳng mấy chốc anh lại xuất hiện rồi nhanh chóng khuất bóng ở phía bên kia. Khi tôi đi vòng qua góc nhà, tôi thấy anh đang ngồi trên một trong những mái hiên.

“Anh đấy à, Watson?” anh cất tiếng gọi.

“Vâng.”

“Đây rồi. Cái vật đen đen phía dưới kia là gì thế?”

“Một chiếc thùng nước.”

“Có nắp không?”

“Có.”

“Không thấy dấu vết của cái thang nào à?”

“Không.”

“Chết tiệt thật! Chỗ này nguy hiểm chết người được. Nếu hắn leo lên được thì tôi cũng phải tụt xuống được chứ. Cái ống nước có vẻ khá vững chắc. Dù sao thì, xem đây!”

Có tiếng chân sột soạt, rồi ánh đèn lồng từ từ hạ thấp dọc theo bức tường. Sau một cú nhảy nhẹ nhàng, ông ta đã đáp xuống chiếc thùng nước, rồi từ đó bước xuống mặt đất.

“Thật dễ dàng để lần theo dấu vết của hắn,” ông vừa nói vừa kéo tất và xỏ giày vào. “Mấy viên ngói bị lỏng suốt dọc đường đi, và trong lúc vội vã, hắn đã đánh rơi thứ này. Nó xác nhận ‘chẩn đoán’ của tôi, như cách các vị bác sĩ vẫn thường nói.”

Thứ anh đưa ra cho tôi xem là một chiếc túi nhỏ bằng vải thô màu đỏ, được viền quanh bằng những hạt cườm rẻ tiền. Hình dáng và kích cỡ của nó chẳng khác gì một chiếc hộp đựng thuốc lá thông thường. Bên trong lòng túi chứa khoảng nửa tá mũi tên gỗ màu nâu sẫm, một đầu nhọn hoắt còn đầu kia bầu tròn, y hệt những chiếc đã đâm vào người Bartholomew Sholto.

“Đây chính là thứ vũ khí chết chóc đó,” anh nói. “Phải hết sức cẩn thận kẻo bị chúng đâm phải. Tôi rất mừng khi thu giữ được chúng, bởi rất có thể đây là toàn bộ số vũ khí mà tên kia sở hữu. Như vậy, chúng ta sẽ bớt phải lo lắng về việc anh hoặc tôi có thể bị một mũi tên độc đâm trúng trong thời gian tới. Cá nhân tôi, tôi thà đối mặt với một phát đạn Martini còn hơn là những thứ này. Nào Watson, anh có sẵn sàng cho một cuộc đi bộ sáu dặm không?”

“Chắc chắn rồi,” tôi đáp.

“Chân anh chịu được chứ?”

“Ồ, vâng.”

“Đây này, cún con! Toby ngoan của ta! Ngửi đi, Toby, ngửi đi!” anh đưa chiếc khăn tay thấm đẫm mùi creasote vào mũi con chó, trong khi nó đứng dang rộng đôi chân lùn phủ đầy lông, đầu nghiêng sang một bên với vẻ mặt hết sức khôi hài, như một nhà phê bình rượu đang thưởng thức hương vị của một chai danh tiếng.

Holmes liền ném chiếc khăn tay đi xa, buộc một sợi dây thừng chắc chắn vào vòng cổ của con chó lai, rồi dắt nó tới chỗ thùng nước. Ngay lập tức, con vật phát ra một chuỗi tiếng sủa the thé, run rẩy lên, rồi dí mũi sát đất, đuôi dựng thẳng lên trời, nó lao đi theo dấu vết với tốc độ khiến sợi dây căng cứng, buộc chúng tôi phải chạy theo hết sức mình.

Phương Đông bắt đầu hửng sáng, ánh sáng xám lạnh lẽo của bình minh cho phép chúng tôi nhìn được một khoảng cách khá xa. Ngôi nhà đồ sộ hình khối, với những ô cửa sổ tối om trống trải cùng những bức tường cao ngất trơ trọi, đứng sừng sững phía sau lưng chúng tôi, hiện lên trong vẻ ảm đạm và điêu tàn. Con đường chúng tôi đi băng thẳng qua mảnh đất, luồn lách giữa những rãnh sâu và hố đào ngang dọc. Khắp nơi ngổn ngang những đống đất và bụi cây cằn cỗi, tạo nên một cảnh tượng tan hoang, nhuốm màu chết chóc, hòa điệu với bi kịch đen tối đang bao trùm lên nó.

Khi tới chân bức tường bao, Toby chạy dọc theo chân tường, rên rỉ đầy khát khao trong bóng tối, rồi cuối cùng dừng lại ở một góc khuất có cây sồi non. Chính nơi hai bức tường giao nhau, vài viên gạch đã bị lỏng ra, những khe hở còn lại bị mòn nhẵn và tròn trịa ở phía dưới, như thể chúng thường xuyên được dùng làm bậc thang. Holmes trèo lên trước, sau đó đỡ lấy con chó từ tay tôi và thả nó sang phía bên kia.

“Đó là dấu vết của tên chân gỗ,” anh nhận xét khi tôi trèo lên bên cạnh. “Anh có thấy vệt máu mờ nhạt trên lớp vữa trắng không? Thật may là từ hôm qua đến giờ trời không đổ mưa lớn! Mùi hương vẫn sẽ lưu lại trên đường dù bọn chúng đã đi qua từ hai mươi tám tiếng trước.”

Tôi phải thú nhận rằng trong lòng cũng dấy lên chút nghi ngờ khi nghĩ đến dòng xe cộ tấp nập đã qua lại trên con phố London suốt khoảng thời gian ấy. Thế nhưng, nỗi băn khoăn của tôi nhanh chóng tan biến. Toby không chút do dự hay lạc hướng, cứ thế lạch bạch tiến về phía trước với dáng đi lăn tròn đặc trưng. Rõ ràng, mùi creasote nồng nặc đã át đi tất cả những hương vị khác.

“Đừng nghĩ,” Holmes nói, “rằng tôi chỉ dựa vào may mắn ngẫu nhiên khi một trong số bọn chúng giẫm phải hóa chất mà thành công trong vụ án này. Giờ đây tôi đã có đủ manh mối để truy lùng chúng bằng nhiều cách khác nhau. Song đây là con đường nhanh nhất, và khi số phận đã trao nó vào tay chúng ta, thật có lỗi nếu bỏ qua. Dẫu vậy, điều này đã khiến vụ án mất đi vẻ đẹp trí tuệ tinh tế vốn hứa hẹn ban đầu. Đáng lẽ chúng ta có thể gặt hái chút vinh quang từ nó, nếu không vì manh mối quá hiển nhiên này.”

“Vẫn còn nhiều điều đáng ngưỡng mộ lắm,” tôi đáp. “Tôi xin cam đoan với anh, Holmes, rằng tôi còn kinh ngạc trước cách anh đạt được kết quả trong vụ án này hơn cả vụ Jefferson Hope trước kia. Đối với tôi, mọi chuyện dường như càng trở nên thâm sâu khó hiểu hơn. Ví dụ như, làm sao anh có thể miêu tả tên đàn ông chân gỗ một cách đầy tự tin đến thế?”

“Thôi nào, anh bạn của tôi! Chuyện đơn giản như đếm một hai ba. Tôi không cố tình phức tạp hóa vấn đề. Mọi sự đã rành mạch như ban ngày. Hai viên sĩ quan chỉ huy đội lính canh tù nhân đã biết được một bí mật trọng đại về kho báu chôn giấu. Một tên người Anh tên Jonathan Small đã vẽ bản đồ cho họ. Anh còn nhớ chúng ta đã thấy cái tên đó trên tấm bản đồ của Đại úy Morstan chứ? Hắn đã ký tên thay mặt cho bản thân và đồng bọn – ‘Dấu hiệu của Bộ Tứ’, như cách hắn diễn đạt đầy kịch tính. Nhờ tấm bản đồ này, các sĩ quan – hoặc một trong số họ – đã chiếm đoạt được kho báu và đem về nước Anh, nhưng bỏ lại, chúng ta hãy tạm cho là như vậy, một số điều kiện mà Jonathan Small cần để nhận kho báu chưa được đáp ứng. Thế thì tại sao Jonathan Small không tự tay lấy kho báu? Câu trả lời hiển nhiên quá rồi. Tấm bản đồ được ghi ngày vào thời điểm Morstan còn gắn bó mật thiết với các tù nhân. Jonathan Small không thể lấy kho báu vì hắn cùng đồng bọn đều là tù nhân và không sao trốn thoát được.”

“Nhưng đó chỉ là phỏng đoán thôi,” tôi nói.

“Không chỉ vậy. Đó là giả thuyết duy nhất có thể giải thích trọn vẹn mọi sự kiện. Hãy xem nó ăn khớp với những gì xảy ra tiếp theo. Thiếu tá Sholto sống yên ổn nhiều năm, hưởng thụ kho báu của mình. Rồi đột nhiên ông nhận được bức thư từ Ấn Độ khiến ông kinh hãi. Theo anh, đó là thư gì?”

“Thư báo rằng những kẻ bị ông hãm hại đã được thả tự do.”

“Hoặc đã vượt ngục. Điều này hợp lý hơn nhiều, vì ông ta hẳn phải biết rõ án tù của họ là bao lâu. Chuyện đó không thể khiến ông bất ngờ. Vậy sau đó ông ta đã làm gì? Ông ta đề phòng một người đàn ông chân gỗ – lưu ý là một người da trắng, vì ông ta đã nhầm một người bán hàng da trắng với hắn, thậm chí còn bắn vào người đó. Trên bản đồ chỉ có tên một người da trắng. Những người khác đều là người Hindu hoặc Hồi giáo. Không có người da trắng nào khác nữa. Vì thế, ta có thể khẳng định chắc chắn rằng người đàn ông chân gỗ chính là Jonathan Small. Anh thấy lập luận này có chỗ nào không ổn không?”

“Không, nó rõ ràng và ngắn gọn.”

“Tốt lắm, giờ hãy đặt mình vào vị trí Jonathan Small. Hãy nhìn sự việc qua lăng kính của hắn. Hắn đến nước Anh với hai mục đích: đoạt lại thứ hắn cho là thuộc về mình và trả thù kẻ đã hãm hại hắn. Hắn dò ra chỗ ở của Sholto, rất có thể đã móc nối với ai đó trong nhà. Có tên quản gia Lal Rao này – người mà ta chưa gặp. Bà Bernstone đánh giá hắn rất tệ. Thế nhưng Small không thể tìm ra nơi giấu kho báu, vì chẳng ai biết ngoài viên thiếu tá và một người hầu trung thành đã chết. Bỗng nhiên Small hay tin thiếu tá đang hấp hối. Trong cơn cuồng loạn sợ bí mật kho báu sẽ theo ông ta xuống mồ, hắn vượt qua hàng rào lính canh, tìm đường tới cửa sổ phòng người đàn ông hấp hối, chỉ bị ngăn lại bởi sự hiện diện của hai người con trai. Nhưng điên tiết vì lòng căm thù người chết, đêm đó hắn lén vào phòng, lục lọi giấy tờ riêng tư hy vọng tìm được ghi chú nào về kho báu, cuối cùng để lại dấu tích chuyến viếng thăm bằng dòng chữ ngắn gọn trên tấm thẻ. Chắc chắn hắn đã tính trước rằng nếu giết được thiếu tá, hắn sẽ để lại dấu hiệu như thế trên xác chết để chứng tỏ đây không phải vụ giết người thông thường, mà theo cách nhìn của bốn tên đồng bọn, là hành động thi hành công lý. Những ý tưởng kỳ quặc lập dị kiểu này khá phổ biến trong lịch sử tội phạm, và thường cung cấp manh mối quý giá về hung thủ. Anh có theo kịp mọi chuyện không?”

“Hiển nhiên là thế.”

“Vậy thì, Jonathan Small có thể làm gì? Hắn chỉ còn cách tiếp tục lén lút theo dõi mọi nỗ lực tìm kiếm kho báu. Có lẽ hắn rời khỏi nước Anh và chỉ thỉnh thoảng quay lại. Rồi sự việc phát hiện ra căn gác mái xảy đến, và hắn lập tức nhận được tin báo. Chúng ta lại truy ra dấu vết của một tên đồng bọn trong nhà. Jonathan, với cái chân gỗ của mình, hoàn toàn không thể trèo lên căn phòng cao của Bartholomew Sholto. Thế nhưng, hắn lại có một tên đồng bọn khá kỳ dị, kẻ đã vượt qua được trở ngại này, nhưng lại để lộ dấu chân trần dính nhựa creasote, từ đó chú chó Toby lần theo được, cùng với cuộc đi khập khiễng sáu dặm đường đầy gian khổ của một sĩ quan về hưu với gân Achilles bị thương.”

“Nhưng chính đồng bọn, chứ không phải Jonathan, mới là kẻ gây ra tội ác.”

“Đúng thế. Và xét theo cách hắn giậm chân khi bước vào phòng, có vẻ Jonathan cũng tỏ ra ghê tởm hành động đó. Hắn không hề oán hận Bartholomew Sholto, thậm chí chỉ muốn trói ông ta lại và bịt miệng mà thôi. Hắn chẳng muốn tự tay chuốc lấy án tử đâu. Nhưng chẳng còn cách nào khác: bản năng man rợ của đồng bọn đã trỗi dậy, chất độc đã phát huy tác dụng. Thế là Jonathan Small để lại mảnh giấy ghi chú, đặt hộp kho báu xuống đất, rồi bỏ đi. Đó là những mắt xích sự việc tôi có thể ghép nối được. Dĩ nhiên về ngoại hình, hắn phải là người đứng tuổi, da dẻ rám nắng sau thời gian chịu án ở nơi nóng như lò thiêu như quần đảo Andaman. Chiều cao của hắn có thể tính toán dễ dàng qua độ dài bước chân, và ta biết hắn để râu. Bộ lông lá xồm xoàm chính là điểm duy nhất gây ấn tượng cho Thaddeus Sholto khi ông ta trông thấy hắn qua khung cửa sổ. Tôi không rõ còn chi tiết nào khác nữa không.”

“Đồng bọn?”

“À, phải, chẳng có gì bí ẩn to tát trong chuyện ấy đâu. Nhưng rồi anh sẽ biết tất cả sớm thôi. Không khí sớm mai trong lành biết bao! Hãy ngắm đám mây nhỏ kia bồng bềnh trôi như chiếc lông vũ từ một chú hồng hạc khổng lồ nào đó. Giờ đây, viền đỏ rực của mặt trời đang nhô lên trên lớp mây phủ London. Ánh nắng ấy chiếu rọi xuống biết bao con người, nhưng tôi dám cá không ai đang thực hiện nhiệm vụ kỳ lạ hơn chúng ta. Chúng ta thật nhỏ bé làm sao với những tham vọng và nỗ lực tầm thường trước những sức mạnh nguyên thủy vĩ đại của tự nhiên! Anh có thông thạo tác phẩm của Jean Paul ^[1] không?”

“Cũng khá. Tôi đã tìm hiểu ông ấy thông qua Carlyle ^[2].”

“Việc đó cũng tựa như lần theo dòng suối nhỏ để tìm về nguồn nước vậy. Jean Paul có một nhận xét kỳ dị nhưng thâm thúy. Ông ấy bảo dấu hiệu chân chính của một con người vĩ đại chính là khi hắn ý thức được sự nhỏ bé của bản thân. Anh thấy đấy, điều đó chứng tỏ một năng lực so sánh và phán đoán mà bản thân nó đã là minh chứng cho sự cao quý. Richter ^[3] quả thực chứa đựng nhiều điều đáng suy ngẫm. Anh không mang theo súng ngắn phải không?”

“Tôi có cây gậy này.”

“Rất có thể chúng ta sẽ cần đến thứ tương tự nếu lọt vào sào huyệt của bọn chúng. Tôi nhường Jonathan cho anh, nhưng nếu tên kia tỏ ra hung hãn, tôi sẽ bắn hạ hắn.”

Vừa nói, anh vừa rút khẩu súng lục ra, nhét hai viên đạn vào ổ rồi cẩn thận cất nó trở lại túi áo khoá bên phải.

Trong suốt quãng đường ấy, chúng tôi bám theo sự dẫn dắt của Toby dọc theo những con đường mang dáng vẻ nửa quê nửa phố, hai bên là những biệt thự sang trọng rồi dần tiến vào trung tâm thành phố. Nhưng giờ đây, chúng tôi đã lạc vào một mê cung những con phố chật hẹp, nơi những người công nhân và phu bến tàu đã bắt đầu ngày mới, những người đàn bà luộm thuộm đang hạ cửa chớp xuống và quét dọn bậc thềm. Những quán rượu góc phố với mái hiên vuông vức cũng vừa mở cửa đón khách, lũ đàn ông thô lỗ bước ra ngoài, vừa vuốt râu vừa lau tay áo sau khi nhấm nháp ly rượu sáng. Mấy con chó hoang lạc lối thập thững tới gần, ngó chúng tôi với ánh mắt tò mò khi chúng tôi đi ngang, nhưng Toby bất khả chiến bại của chúng tôi chẳng thèm liếc nhìn đông tây, cứ chăm chú chạy thẳng tắp với cái mũi dí sát mặt đường, thi thoảng lại rên lên những tiếng nôn nao, dấu hiệu cho thấy mùi hương nồng nặc vẫn còn đậm đặc.

Chúng tôi đã đi qua Streatham, Brixton, Camberwell, và giờ đang ở Kennington Lane sau khi rẽ vào những con hẻm nhỏ phía đông Oval. Những kẻ chúng tôi đuổi theo dường như đã chọn một lộ trình quanh co kỳ lạ, có lẽ với ý đồ tránh bị bám đuôi. Chúng nhất quyết không đi đường lớn mà luôn chọn những con hẻm song song để tắt ngang. Đến cuối Kennington Lane, bọn chúng rẽ trái vào Bond Street rồi Miles Street. Khi con phố này rẽ vào Knight’s Place, Toby bỗng dừng bước, bắt đầu chạy tới chạy lui với một tai vểnh lên, tai kia cụp xuống – dáng vẻ điển hình của một chú chó đang phân vân. Nó lững thững đi thành vòng tròn, thi thoảng lại ngước lên nhìn chúng tôi như muốn tìm kiếm sự thông cảm cho nỗi bối rối của mình.

“Chuyện quái gì đang xảy ra với con chó vậy?” Holmes gầm lên. “Chúng chắc chắn không thể đi xe ngựa hay bay bằng khinh khí cầu được.”

“Có lẽ chúng đã đứng ở đây một lúc rồi,” tôi đưa ra giả thuyết.

“À! Được rồi. Nó lại đi tiếp rồi,” người bạn tôi nói, giọng đầy nhẹ nhõm.

Quả thực nó đã tiếp tục đi, bởi sau khi hít ngửi xung quanh thêm lần nữa, con chó bỗng dưng quyết định và phóng đi với năng lượng cùng sự quyết tâm mà trước đó nó chưa từng thể hiện. Mùi hương dường như đậm đặc hơn nhiều so với trước, vì nó thậm chí không cần cúi mũi xuống đất, mà cứ giật dây xích và cố sức chạy. Tôi có thể nhận thấy qua ánh mắt lấp lánh của Holmes rằng anh ấy nghĩ chúng tôi sắp đi đến điểm cuối của hành trình.

Lộ trình của chúng tôi giờ đây dẫn dọc theo Nine Elms cho đến khi tới xưởng gỗ rộng lớn của Broderick và Nelson, nằm ngay sau quán rượu White Eagle. Tại đây, con chó, tràn đầy phấn khích đến điên cuồng, đột ngột rẽ vào một cổng phụ dẫn vào khu đất nơi những người thợ cưa đang làm việc. Nó phóng vụt qua lớp mùn cưa và đống dăm bào, lao xuống một con hẻm nhỏ, lượn qua một lối đi hẹp giữa hai chồng gỗ chất cao, và cuối cùng, với một tiếng sủa đầy chiến thắng, nó nhảy phốc lên một chiếc thùng lớn vẫn còn nằm trên xe đẩy tay dùng để vận chuyển nó tới nơi. Lưỡi thè dài, đôi mắt long lanh đầy hồi hộp, Toby đứng chễm chệ trên thùng, ánh mắt liếc qua từng người trong chúng tôi như tìm kiếm sự công nhận. Những thanh gỗ của thùng và bánh xe xe đẩy đều lấm lem một chất lỏng màu nâu sẫm, trong khi không khí xung quanh ngập tràn mùi creosote nồng nặc.

Sherlock Holmes và tôi nhìn nhau đầy ngạc nhiên, rồi cùng lúc bật lên tiếng cười không sao kìm nén được.

*