8 CÔ BÉ BÁN DIÊM

Trời lạnh buốt, tuyết phủ trắng xóa, và màn đêm dần buông xuống; đó là đêm cuối cùng của năm cũ. Trong giá rét và bóng tối ấy, một cô bé tội nghiệp, đầu trần chân đất, vẫn lặng lẽ bước đi trên con phố vắng. Lúc rời khỏi nhà, em có mang đôi dép, nhưng đôi dép ấy quá rộng so với đôi chân nhỏ bé – vốn là dép của mẹ em – và đã tuột khỏi chân khi em vội vã băng qua đường để tránh hai chiếc xe ngựa. Một chiếc dép biến mất không dấu vết; chiếc còn lại bị một cậu bé chộp lấy, cậu ta nhanh chân chạy mất, trong đầu nghĩ rằng nó có thể trở thành chiếc nôi xinh xắn cho con búp bê của mình.

Thế là cô bé cứ bước đi, đôi bàn chân trần đã đỏ ửng rồi thâm tím vì giá rét. Trong tay cô bé nắm chặt một bó diêm nhỏ, còn bao nhiêu diêm khác thì được giữ trong chiếc tạp dề cũ kỹ đã sờn rách. Suốt một ngày dằng dặc, chẳng một ai mua diêm của cô – cũng chẳng ai cho cô bé dù chỉ một đồng xu. Run rẩy vì đói và lạnh, cô bé cố lê từng bước, trông thật tội nghiệp và đáng thương xiết bao!

Những bông tuyết trắng xóa rơi xuống mái tóc vàng dài óng ả của cô, những lọn tóc xoăn xinh đẹp buông xõa trên đôi vai nhỏ. Thế nhưng, cô bé chẳng màng đến vẻ đẹp ấy, cũng chẳng nghĩ đến cái lạnh đang cắt da cắt thịt. Ánh đèn từ các khung cửa sổ chiếu ra lung linh huyền ảo, và đâu đó vẳng lại hương thơm nồng nàn của ngỗng quay. Bởi vì đêm nay là Đêm Giao thừa – và đó mới chính là điều cô bé đang nghĩ đến.

Trong một góc tường tạo bởi hai ngôi nhà, một ngôi nhà nhô ra hơn ngôi kia, cô bé ngồi thụp xuống, co hai chân nhỏ xíu vào sát người, nhưng chẳng ích gì – cô bé vẫn không thể nào làm ấm chúng. Cô bé không dám trở về nhà, vì chưa bán được một que diêm nào, chưa kiếm được một đồng xu nào, và có lẽ cha cô bé sẽ đánh cô bé. Hơn nữa, nhà cô bé cũng chẳng ấm áp gì hơn ngoài phố – đó chỉ là một căn gác mái; dù những kẽ hở lớn trên mái đã được nhét đầy rơm và giẻ rách, gió vẫn luồn qua, tuyết vẫn lọt vào.

Đôi bàn tay cô bé gần như đông cứng vì giá rét; một que diêm nhỏ trong bó diêm kia chắc sẽ sưởi ấm chúng, nếu cô bé dám đánh diêm. Cô bé rút ra một que, quẹt mạnh vào tường. Ôi kỳ diệu! Ngọn lửa bùng lên, sáng rực và ấm áp, cô bé chụm đôi tay vào hơ trên lửa. Đó là một ánh sáng thần tiên đối với đứa bé tội nghiệp – đúng hơn, phải gọi là một ngọn nến nhiệm màu – bởi cô bé cảm thấy như mình đang ngồi bên một lò sưởi bằng gang lớn, với những họa tiết bằng đồng lấp lánh, ngọn lửa cháy lên trong lò thật rực rỡ, thật đẹp! Cô bé duỗi chân ra để hơ ấm. Ôi chao! Chỉ trong chớp mắt, ngọn lửa vụt tắt, chiếc lò sưởi biến mất, cô bé lại ngồi đó, lạnh lẽo và cô đơn, tay cầm mẩu diêm cháy dở.

Một que diêm thứ hai được quẹt vào tường. Ngọn lửa bùng lên rực rỡ, và nơi nào ánh sáng lan tỏa, bức tường bỗng trở nên trong suốt tựa tấm màn – cô bé có thể nhìn thấu vào căn phòng bên trong. Trước mắt cô, chiếc bàn được phủ khăn damask trắng tinh, bày biện những chiếc đĩa sứ lấp lánh. Ở một đầu bàn, con ngỗng quay thơm phức đang bốc khói nghi ngút, được nhồi đầy táo và mận khô. Và điều kỳ diệu nhất – con ngỗng ấy, với dao và dĩa vẫn cắm trên mình, bỗng nhảy khỏi đĩa, lạch bạch bước đi trên sàn nhà thẳng về phía cô bé đáng thương. Rồi que diêm vụt tắt, chỉ còn lại bức tường dày đặc, lạnh lùng bên cạnh cô.

Cô bé quẹt que diêm thứ ba. Ngọn lửa lại bùng cháy. Giờ đây, em đang ngồi dưới một cây thông Noel lộng lẫy, to lớn và trang hoàng xinh đẹp hơn hẳn cái cây em từng thấy đêm Giáng Sinh năm ngoái qua khung cửa kính nhà vị phú ông giàu có. Hàng trăm ngọn nến sáp lung linh tỏa sáng trên những tán lá xanh, còn những bức tượng nhỏ xíu đủ màu sắc, y hệt những món đồ em thường trông thấy trong cửa hiệu, đang nhìn xuống em từ trên cao. Em hân hoan với tay về phía chúng, thì ngay lúc ấy, ánh lửa từ que diêm vụt tắt. Thế nhưng, những ngọn nến Giáng Sinh vẫn rực rỡ và vươn cao hơn nữa – em thấy chúng lấp lánh tựa những vì sao trên bầu trời. Rồi một ngôi sao rơi xuống, để lại phía sau ánh sáng dài như chiếc đuôi lửa.

“Giờ thì có ai đó đang chết,” cô bé thì thầm, bởi bà ngoại già của em – người duy nhất từng dịu dàng với em, giờ đã khuất – đã dạy rằng mỗi vì sao rơi là một linh hồn trở về với Đấng đã ban tặng nó.

Em quẹt tiếp một que diêm nữa vào bức tường. Ngọn lửa bùng lên, và trong vầng sáng bao quanh, hình ảnh bà ngoại thân yêu hiện ra, vẫn dịu dàng và trìu mến như xưa, nhưng rạng ngời và hân hoan hơn bất kỳ khoảnh khắc nào khi bà còn tại thế.

“Bà ơi!” em kêu lên, “Xin hãy mang cháu theo! Cháu biết bà sẽ biến mất khi que diêm tắt thôi. Bà sẽ tan biến như hơi ấm lò sưởi, như bữa tiệc đêm Giao thừa lộng lẫy, như cây thông Noel xinh đẹp kia!” Em vội quẹt nốt cả bó diêm còn lại, lo sợ hình bà sẽ khuất. Những ngọn lửa cháy rực đến mức ánh sáng giữa ban ngày cũng khó sánh bằng. Bà ngoại hiền từ chưa bao giờ xuất hiện cao lớn và uy nghiêm, tươi đẹp và từ ái đến thế. Bà ôm em vào lòng, và cùng nhau họ cất cánh – bay lên trong niềm hân hoan rạng rỡ – vút cao mãi, cao mãi, tới nơi chẳng còn giá lạnh, chẳng đói khát, chẳng đau thương – họ đã về Thiên Đàng.

Nhưng vào buổi sáng lạnh giá, người ta tìm thấy cô bé đáng thương ngồi co ro trong góc tường – đôi má hồng hào, nụ cười vẫn nở trên môi – đã tắt thở trong đêm cuối cùng của năm cũ. Ánh nắng đầu năm chiếu rọi lên thân hình bất động của em. Em vẫn ngồi đó, tay ôm những que diêm, cả bó diêm đã cháy thành tro tàn.

“Cô bé tội nghiệp đã cố gắng hơ người cho ấm đấy!” mọi người bảo nhau; nhưng chẳng ai hay biết về những khung cảnh tuyệt vời em từng được thấy, hay niềm hân hoan em cùng bà đã đón năm mới trong ánh hào quang rực rỡ.