1 MỘT VỤ TAI TIẾNG Ở BOHEMIA

I.

Đối với Sherlock Holmes, cô ấy luôn là người phụ nữ duy nhất. Tôi gần như chưa bao giờ nghe anh gọi cô bằng bất kỳ cái tên nào khác. Trong con mắt của anh, cô lấn át và vượt trội hẳn tất cả phụ nữ khác. Không phải anh dành cho Irene Adler bất cứ tình cảm nào giống như tình yêu. Tất cả những xúc cảm, nhất là tình yêu, đều là thứ đáng ghê tởm đối với cái đầu lạnh lùng, chính xác nhưng được cân bằng một cách đáng ngưỡng mộ của anh. Tôi luôn nghĩ anh là cỗ máy lý luận và quan sát hoàn hảo nhất thế gian từng biết đến, nhưng nếu làm người tình, anh hẳn sẽ tự đặt mình vào vị thế bất lợi. Anh chẳng bao giờ thốt ra những lời dịu dàng, trừ khi để mỉa mai hay chế giễu. Chúng là thứ đáng quan sát – những tấm màn tuyệt vời để vén lên, phơi bày động cơ và hành vi của con người.

Nhưng đối với một nhà suy luận đã qua rèn luyện, việc để những thứ ấy xâm nhập, len lỏi vào tính cách tinh tế và được điều chỉnh tinh vi của mình, thì đó chỉ là thêm vào một yếu tố gây nhiễu, có thể khiến mọi kết quả suy diễn của anh trở nên đáng ngờ. Một hạt bụi trong một dụng cụ tinh vi, hay một vết rạn trên thấu kính hiển vi của anh, cũng chẳng gây rối loạn bằng một cảm xúc mãnh liệt trong một bản tính như thế.

Ấy vậy mà, với anh, chỉ có một người phụ nữ duy nhất, và người phụ nữ ấy chính là Irene Adler đã khuất, một ký ức đầy nghi vấn và gây tranh cãi.

Dạo này tôi ít gặp Holmes hơn. Hôn nhân của tôi đã khiến chúng tôi dần xa cách. Niềm hạnh phúc tròn đầy cùng những lo toan của một người đàn ông lần đầu xây dựng tổ ấm đã chiếm trọn thời gian của tôi.

Trong khi đó, Holmes – với bản tính khinh thường mọi giao tiếp xã hội – vẫn ở nguyên trong căn phòng trọ cũ trên phố Baker, chìm đắm giữa những cuốn sách cũ kỹ, luân phiên qua lại giữa những tuần sử dụng cocaine và những tuần đắm chìm trong công việc, giữa cơn mê man vì thuốc và những cơn hưng phấn trí tuệ mãnh liệt. Anh vẫn giữ nguyên thói quen cũ, miệt mài theo đuổi những vụ án hình sự, dùng trí thông minh siêu việt và khả năng quan sát tinh tế để giải quyết những bí ẩn mà cảnh sát chính thức đã bó tay.

Thỉnh thoảng tôi nghe được vài tin tức về anh: như lần được mời đến Odessa điều tra vụ án Trepoff, hay khi anh làm sáng tỏ bi kịch kỳ lạ của anh em nhà Atkinson ở Trincomalee, và gần đây nhất là nhiệm vụ tế nhị anh hoàn thành xuất sắc cho hoàng gia Hà Lan. Nhưng ngoài những thông tin ít ỏi đó – mà tôi cũng chỉ biết qua báo chí như bao độc giả khác – tôi hầu như không biết gì thêm về người bạn cũ kiêm đồng nghiệp năm nào của mình.

Một buổi tối – ngày 20 tháng Ba năm 1888 – khi tôi đang trên đường trở về sau chuyến thăm bệnh nhân (lúc này tôi đã quay lại hành nghề bác sĩ tư), con đường dẫn tôi đi ngang qua phố Baker. Khi đi ngang qua cánh cửa quen thuộc ấy – cánh cửa luôn gắn liền trong tâm trí tôi với mối tình của mình và những sự kiện kỳ bí trong Vụ Án Màu Đỏ Thẫm – bỗng dưng lòng tôi trào lên nỗi khao khát mãnh liệt được gặp lại Holmes, muốn biết anh đang vận dụng những tài năng phi thường của mình ra sao.

Căn phòng của anh sáng rực ánh đèn, và khi tôi ngước nhìn lên, bóng hình cao gầy của anh lướt qua tấm rèm cửa đến hai lần. Anh đang đi đi lại lại trong phòng với vẻ hối hả, nóng nảy, đầu cúi thấp, hai tay khoanh sau lưng. Với tôi – kẻ đã quá hiểu mọi trạng thái và thói quen của anh – dáng vẻ ấy đã nói lên tất cả. Anh đang làm việc. Anh đã thoát khỏi cơn mê ma túy và đang say sưa truy lùng manh mối cho vụ án mới. Tôi bấm chuông và được đưa lên căn phòng từng một thời là nơi chốn của riêng tôi.

Thái độ của anh ấy chẳng mấy nồng nhiệt. Anh ấy hiếm khi nào tỏ ra nồng nhiệt cả; nhưng tôi đoán anh ấy vẫn vui khi thấy tôi. Chẳng buông lời nào, chỉ bằng ánh mắt ấm áp, anh vẫy tay mời tôi ngồi vào chiếc ghế bành, ném về phía tôi hộp xì gà, rồi chỉ tay về phía chiếc tủ rượu cùng bình soda đặt ở góc phòng. Xong xuôi, anh đứng trước lò sưởi và nhìn tôi bằng cái nhìn đăm chiêu đặc trưng của mình.

“Hôn nhân hợp với anh đấy,” anh bình luận. “Tôi đoán, Watson này, anh đã lên những bảy cân rưỡi kể từ lần cuối chúng ta gặp nhau.”

“Bảy cân ư!” tôi thốt lên.

“Đúng thế, nhưng tôi nghĩ còn hơn thế nữa. Chỉ hơn một chút xíu, tôi đoán vậy, Watson à. Và tôi thấy anh đã quay lại hành nghề rồi. Anh chẳng báo trước với tôi là anh định trở lại làm việc.”

“Vậy làm sao anh biết được?”

“Tôi thấy, và tôi suy luận. Cũng như cách tôi biết gần đây anh đã bị ướt như chuột, và anh có một cô hầu gái vô cùng hậu đậu và cẩu thả?”

“Holmes này,” tôi nói, “điều này thì quá đáng rồi. Chắc chắn anh sẽ bị thiêu sống nếu sống vào vài thế kỷ trước. Đúng là tôi có đi dạo ở nông thôn hôm thứ Năm và trở về trong tình trạng thảm hại, nhưng vì tôi đã thay quần áo rồi nên không thể hiểu nổi làm sao anh đoán ra được. Còn về Mary Jane, cô ta đúng là không thể sửa đổi, và vợ tôi đã đuổi việc cô ta, nhưng một lần nữa, tôi không hiểu anh lại phát hiện ra bằng cách nào.”

Anh khẽ cười và chà xát đôi bàn tay dài lỏng, gân guốc vào nhau.

“Đơn giản thôi,” anh nói; “đôi mắt tôi mách bảo rằng ở mặt trong chiếc giày trái của anh, ngay chỗ ánh lửa chiếu tới, lớp da bị sáu vết cắt gần như song song. Rõ ràng chúng do kẻ hết sức cẩu thả cạo quanh mép đế giày để gạt lớp bùn khô. Bởi thế, anh thấy đấy, suy luận kép của tôi cho thấy anh đã ra ngoài trong cơn thời tiết xấu, và anh sở hữu một cô hầu gái ở London đặc biệt tàn nhẫn trong việc cạo giày. Còn về nghề nghiệp của anh, nếu một quý ông bước vào phòng tôi mà mang theo mùi iodoform, với vết ố bạc nitrat trên ngón trỏ tay phải, cùng cái bướu nhỏ bên phải mũ chóp cao nơi hắn giấu ống nghe, thì tôi thật là ngu ngốc nếu không khẳng định hắn là một thành viên hành nghề trong giới y khoa.”

Tôi bật cười trước cách anh ấy trình bày quá trình suy luận một cách dễ dàng đến thế. “Khi nghe anh giải thích các lý lẽ,” tôi nói, “mọi thứ bỗng trở nên đơn giản đến mức buồn cười, khiến tôi nghĩ mình cũng có thể làm được, dù mỗi lần anh suy luận tôi đều cảm thấy bối rối cho tới khi nghe anh trình bày cách nghĩ. Nhưng tôi vẫn tin đôi mắt mình cũng tinh tường chẳng kém anh.”

“Đúng thế,” anh trả lời, châm điếu thuốc rồi ngả người ra ghế bành. “Anh có nhìn, nhưng anh không quan sát. Khác biệt rất rõ ràng. Chẳng hạn, anh vẫn thường thấy những bậc thang từ sảnh lên căn phòng này.”

“Thường xuyên.”

“Bao nhiêu lần?”

“À, vài trăm lần.”

“Vậy có bao nhiêu bậc?”

“Bao nhiêu ư? Tôi không biết.”

“Đúng thế! Anh đã không quan sát. Nhưng anh lại nhìn thấy. Đó chính là điều tôi muốn nói. Giờ thì, tôi biết có mười bảy bậc thang, bởi vì tôi vừa nhìn thấy vừa quan sát. Nhân tiện, vì anh quan tâm đến những chi tiết nhỏ nhặt này, và vì anh đủ tử tế để ghi chép lại một vài trải nghiệm tầm thường của tôi, có lẽ anh sẽ thấy thứ này thú vị.” Anh ta ném qua một tờ giấy ghi chú dày màu hồng nhạt đang mở sẵn trên bàn. “Nó đến bằng chuyến bưu phẩm cuối cùng,” anh ta nói. “Đọc to lên đi.”

Tờ giấy không đề ngày tháng, cũng chẳng có chữ ký hay địa chỉ.

“Tối nay, lúc bảy giờ bốn mươi lăm phút, một quý ông sẽ đến gặp ngài,” tờ giấy viết, “người muốn xin ý kiến của ngài về một vấn đề cực kỳ hệ trọng. Những đóng góp gần đây của ngài dành cho một trong các hoàng gia châu Âu đã chứng minh ngài là người đáng tin cậy để giao phó những việc quan trọng mà không hề phóng đại. Chúng tôi đã nghe danh tiếng ngài từ khắp nơi. Xin ngài vui lòng có mặt trong phòng đúng giờ hẹn, và đừng bận tâm nếu vị khách của ngài đeo mặt nạ.”

“Đây thật là một điều bí ẩn,” tôi nhận xét. “Anh nghĩ nó có ý nghĩa gì?”

“Tôi chưa có đủ dữ liệu. Thật là sai lầm nghiêm trọng khi đưa ra giả thuyết trước khi thu thập đầy đủ bằng chứng. Con người ta sẽ vô tình bóp méo sự thật để phù hợp với lý thuyết của mình, thay vì điều chỉnh lý thuyết cho khớp với thực tế. Nhưng còn chính tờ giấy này thì sao? Anh có thể rút ra điều gì từ nó?”

Tôi chăm chú quan sát nét chữ và chất liệu tờ giấy.

“Người viết có lẽ thuộc tầng lớp khá giả,” tôi nhận xét, cố gắng bắt chước lối suy luận của người bạn mình. “Loại giấy này không thể mua với giá dưới nửa crown mỗi xấp. Nó đặc biệt dày và cứng cáp.”

“Đặc biệt – đúng là từ ngữ chính xác,” Holmes đáp. “Đây rõ ràng không phải là giấy sản xuất tại Anh. Hãy đưa nó ra ánh sáng xem nào.”

Tôi bước lại gần và nhận thấy trên nền giấy có dệt những chữ cái: một chữ “E” hoa cùng chữ “g” thường, tiếp đến là chữ “P”, rồi một chữ “G” hoa đi kèm chữ “t” nhỏ.

“Anh lý giải thế nào về điều này?” Holmes chất vấn.

“Chắc chắn là tên nhà sản xuất, hoặc có lẽ là chữ viết tắt của hãng đó.”

“Hoàn toàn sai. ‘G’ cùng chữ ‘t’ nhỏ là viết tắt của ‘Gesellschaft’, tiếng Đức nghĩa là ‘Công ty’. Cách viết tắt này tương đương với chữ ‘Co.’ trong tiếng Anh. Còn chữ ‘P’ dĩ nhiên là viết tắt của ‘Papier’ (Giấy). Giờ đến lượt chữ ‘Eg’. Chúng ta hãy tra cứu cuốn Địa danh châu Âu này.”

Anh rút từ giá sách xuống một cuốn sách bìa nâu dày cộp. “Eglow, Eglonitz… à, đây rồi, Egria. Đây là một vùng thuộc xứ Bohemia nói tiếng Đức, cách Carlsbad không xa. ‘Nổi tiếng là nơi Wallenstein qua đời, đồng thời có nhiều xưởng thổi thủy tinh và nhà máy giấy.’ Ha ha, anh bạn, giờ thì anh nghĩ sao?”

Đôi mắt anh lấp lánh thích thú, làn khói xanh ngào ngạt tỏa ra từ điếu thuốc như báo hiệu một chiến thắng.

“Tờ giấy này được sản xuất ở Bohemia,” tôi nhận xét.

“Chính xác. Và người viết nó chắc chắn là người Đức. Anh có để ý lối hành văn kỳ lạ này không – ‘Thông tin về ông chúng tôi đã nhận được từ mọi nơi.’ Người Pháp hay người Nga không bao giờ diễn đạt như thế. Chỉ có người Đức mới xử lý động từ một cách ‘thô lỗ’ như vậy [Nguyên văn: ‘This account of you we have from all quarters received’: Holmes chỉ đang châm biếm nhẹ nhàng cấu trúc câu chịu ảnh hưởng cú pháp tiếng Đức, nơi động từ thường bị đẩy xuống cuối câu. Ông dùng cách nói hài hước để suy ra rằng người viết nhiều khả năng là người Đức. /]. Vậy là chỉ còn vấn đề tìm hiểu xem người Đức này – kẻ dùng giấy Bohemia lại thích đeo mặt nạ hơn để lộ diện – đang nhắm đến điều gì. Và kìa, nếu tôi không lầm thì chính ông ta đang đến để giải đáp mọi thắc mắc của chúng ta.”

Ngay khi anh nói dứt lời, tiếng vó ngựa lộc cộc vang lên cùng với âm thanh bánh xe cà vào lề đường, tiếp theo là tiếng chuông cửa giật mạnh. Holmes cất tiếng huýt sáo nhẹ.

“Nghe tiếng là biết ngay một cặp ngựa quý,” anh nói. “Đúng thế,” anh tiếp tục, liếc mắt nhìn ra phía cửa sổ. “Một cỗ xe brougham nhã nhặn cùng đôi ngựa tuyệt phẩm. Mỗi con giá đến một trăm năm mươi guinea. Vụ này hẳn phải liên quan đến tiền bạc, Watson, ít nhất là thế.”

“Tôi nghĩ mình nên cáo lui thì hơn, Holmes.”

“Không được, thưa Bác sĩ. Xin anh cứ ngồi lại. Tôi sẽ như kẻ lạc lối nếu thiếu vắng người bạn Boswell [James Boswell: người bạn thân thiết và là người viết tiểu sử của Samuel Johnson. Tương tự, bác sĩ Watson là người đồng hành trung thành và là người ghi chép lại các cuộc phiêu lưu của Holmes. Cách ví von này thể hiện sự trân trọng của Holmes đối với Watson, dù được diễn đạt một cách kín đáo và hài hước./] của mình. Và vụ này hứa hẹn nhiều điều thú vị. Bỏ lỡ thì thật uổng phí.”

“Nhưng vị khách của anh—”

“Đừng lo cho ông ta. Tôi có thể cần anh hỗ trợ, và ông ta cũng vậy. Kìa, ông ta đã tới rồi. Mời anh an vị trên chiếc ghế bành kia, thưa Bác sĩ, và xin hãy tập trung hết mức.”

Bước chân chậm chạp, nặng nề vang lên trên cầu thang rồi dọc hành lang, dừng hẳn trước cửa. Tiếp theo là tiếng gõ cửa mạnh mẽ, đầy uy lực.

“Xin mời vào!” Holmes lên tiếng.

Một người đàn ông bước vào, thân hình cao ít nhất cũng sáu feet sáu inch (khoảng 1m98), với bộ ngực và chân tay cường tráng như lực sĩ Hercules. Y phục của hắn diêm dúa đến mức ở nước Anh sẽ bị xem là gần như thô tục. Những đường viền bằng lông cừu Astrakhan dày đặc chạy dọc ống tay và vạt trước của chiếc áo khoác hai hàng cúc, trong khi tấm áo choàng màu xanh thẫm phủ lên vai được lót bằng lụa đỏ rực như ngọn lửa, cài chặt ở cổ bằng một trâm ghim gắn viên beryl lấp lánh duy nhất. Đôi ủng cao tới nửa bắp chân, viền quanh mép trên bằng lớp lông thú nâu sậm, càng tô đậm ấn tượng về vẻ xa hoa kỳ dị toát ra từ toàn bộ dáng vẻ của hắn.

Tay hắn cầm chiếc mũ rộng vành, trong khi nửa trên khuôn mặt bị che khuất bởi chiếc mặt nạ đen kịt kéo dài xuống dưới cả xương gò má – dường như hắn vừa chỉnh sửa nó, bởi bàn tay vẫn còn giơ lên khi bước vào phòng. Qua phần dưới gương mặt lộ ra, rõ ràng đây là kẻ có cá tính mạnh mẽ, với đôi môi dày xệ xuống cùng cằm vuông dài thể hiện sự kiên định đến mức ngang ngạnh.

“Ngài đã nhận được thư của tôi chưa?” vị khách hỏi bằng giọng trầm đục pha chất giọng Đức đậm đặc. “Tôi đã báo trước là sẽ tới đây.” Ông ta đảo mắt nhìn luân phiên giữa hai chúng tôi, dường như phân vân không biết nên hướng lời nói vào ai.

“Xin mời ngài ngồi,” Holmes lên tiếng. “Đây là bạn đồng hành kiêm cộng sự của tôi, Bác sĩ Watson, người thường rộng lượng hỗ trợ tôi trong các vụ điều tra. Tôi có vinh hạnh được tiếp chuyện cùng danh xưng nào của ngài?”

“Ngài có thể xưng hô với tôi là Bá tước Von Kramm, một quý tộc xứ Bohemia. Tôi được phép hiểu rằng vị bác sĩ này, bạn của ngài, là người đáng tin cậy và kín đáo, người mà tôi có thể giao phó những vấn đề hệ trọng nhất. Bằng không, tôi thiết tha mong được đàm đạo riêng với ngài.”

Tôi định đứng lên bước đi, nhưng Holmes chộp lấy cổ tay tôi, đẩy tôi ngồi phịch xuống ghế. “Hoặc cả hai cùng nghe, hoặc không ai nghe cả,” anh nói. “Ngài có thể nói trước mặt vị này bất cứ điều gì ngài định nói với tôi.”

Vị bá tước nhún đôi vai lực lưỡng. “Vậy tôi buộc phải bắt đầu,” ông ta nói, “bằng việc yêu cầu cả hai ngài cam kết giữ bí mật tuyệt đối trong hai năm; sau khoảng thời gian ấy, sự việc sẽ chẳng còn quan trọng nữa. Nhưng hiện tại, tôi có thể nói mà không sợ phóng đại rằng nó có thể ảnh hưởng lớn đến lịch sử châu Âu.”

“Tôi xin hứa,” Holmes đáp.

“Tôi cũng vậy.”

“Xin lượng thứ cho chiếc mặt nạ này,” vị khách bí ẩn tiếp tục. “Người đứng đằng sau tôi – một nhân vật rất cao quý – muốn đảm bảo rằng đại diện của ngài không bị các ngài nhận diện. Và tôi thú nhận ngay rằng danh hiệu bá tước tôi vừa xưng thực ra không thuộc về tôi.”

“Tôi đã biết chuyện đó rồi,” Holmes nói một cách khô khan.

“Tình huống này vô cùng tế nhị, và mọi biện pháp phòng ngừa đều phải được thực hiện để ngăn chặn một vụ bê bối lớn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến một trong những hoàng tộc đang trị vì ở châu Âu. Nói thẳng ra, vấn đề này liên quan đến Đại Công tước Ormstein, người thừa kế ngai vàng của Bohemia.”

“Tôi cũng đã biết chuyện đó,” Holmes lẩm bẩm, thả người thoải mái vào chiếc ghế bành và nhắm nghiền mắt lại.

Vị khách của chúng tôi liếc nhìn với vẻ ngạc nhiên rõ rệt trước vẻ lười biếng, uể oải của người đàn ông mà chắc hẳn đã được miêu tả với ông ta là nhà suy luận sắc bén nhất và điều tra viên năng nổ nhất châu Âu. Holmes chậm rãi mở mắt, nhìn vị khách đồ sộ của mình với ánh mắt thiếu kiên nhẫn.

“Nếu Bệ hạ hạ cố trình bày vụ việc của mình,” Holmes nhận xét, “tôi sẽ có thể tư vấn tốt hơn cho Bệ hạ.”

Vị khách bật dậy khỏi ghế, đi lại trong phòng với vẻ bồn chồn khó kiềm chế. Rồi với cử chỉ tuyệt vọng, ông giật phăng chiếc mặt nạ khỏi gương mặt và ném mạnh xuống sàn. “Ngươi nói đúng,” ông thốt lên đầy xúc động; “Ta chính là Quốc vương. Cớ sao ta phải giấu giếm điều này?”

“Quả thật chăng?” Holmes thì thầm. “Trước khi Bệ hạ thốt lời, tôi đã nhận ra mình đang đối diện Wilhelm Gottsreich Sigismond von Ormstein, Đại Công tước xứ Cassel-Felstein, bậc Quân vương kế thừa ngai vàng Bohemia rồi.”

“Nhưng ngài có thể hiểu,” vị khách lạ của chúng tôi nói, vừa ngồi xuống lần nữa vừa đưa tay lên vuốt vầng trán cao màu trắng, “ngài có thể hiểu rằng tôi không quen tự mình xử lý những chuyện như thế này. Song vấn đề quá tế nhị đến mức tôi không thể giao phó cho bất kỳ đặc vụ nào mà không đặt mình vào thế bị động trước họ. Tôi đã phải lặng lẽ đến từ Prague chỉ để tham khảo ý ngài.”

“Vậy xin mời ngài trình bày,” Holmes nói, khép hờ đôi mắt lại một lần nữa.

“Sự tình tóm tắt thế này: Khoảng năm năm trước, trong một chuyến công du dài ngày tới Warsaw, tôi có quen biết một người phụ nữ phiêu lưu có tiếng Irene Adler. Cái tên ấy hẳn chẳng xa lạ gì với ngài.”

“Nhờ anh tra tên cô ấy trong danh mục của tôi đi, Bác sĩ,” Holmes lẩm bẩm mà chẳng thèm mở mắt.

Suốt bao năm, anh đã xây dựng một hệ thống ghi chép tỉ mỉ mọi thông tin về con người và sự vật, đến nỗi hiếm có đề tài hay nhân vật nào mà anh không thể lập tức cung cấp tư liệu. Lần này, tôi tìm thấy hồ sơ của cô ta nằm lọt thỏm giữa hồ sơ một giáo sĩ Do Thái và một thuyền trưởng từng viết luận văn chuyên sâu về loài cá vùng biển sâu.

“Đưa tôi xem nào!” Holmes chợt lên tiếng. “Hừm! Sinh năm 1858 tại New Jersey. Giọng contralto – hừm! La Scala, hừm! Nữ danh ca chính của Nhà hát Opera Hoàng gia Warsaw – đúng rồi! Đã rút lui khỏi sân khấu opera – ha! Hiện định cư tại London – chuẩn xác! Theo như tôi được biết, bệ hạ đã vướng vào mối quan hệ với cô gái trẻ này, viết cho cô ta vài bức thư gây phiền toái, và giờ đang muốn thu hồi lại những lá thư đó.”

“Chính xác. Nhưng làm sao—”

“Có cuộc hôn nhân bí mật nào không?”

“Không.”

“Không có bất kỳ giấy tờ hợp pháp hay giấy chứng nhận nào sao?”

“Không.”

“Vậy thì tôi không hiểu được Bệ hạ. Nếu cô gái trẻ này dùng những bức thư để tống tiền hoặc vì mục đích khác, làm sao cô ta có thể chứng minh chúng là thật?”

“Bằng chữ viết.”

“À! Có thể giả mạo.”

“Bằng giấy ghi chú riêng của tôi.”

“Bị đánh cắp.”

“Bằng con dấu riêng của tôi.”

“Bị làm giả.”

“Bằng bức ảnh của tôi.”

“Mua được.”

“Cả hai chúng tôi đều chụp chung trong bức ảnh.”

“Ôi chao! Thế thì thật tồi tệ! Bệ hạ thực sự đã hành động rất thiếu thận trọng.”

“Tôi đã hành động như kẻ điên – mất hết lý trí.”

“Bệ hạ đã tự đẩy mình vào tình thế vô cùng nguy hiểm.”

“Lúc ấy tôi chỉ là một thái tử. Tôi còn quá trẻ. Giờ đây tôi mới chỉ ba mươi tuổi.”

“Phải lấy lại nó bằng được.”

“Chúng tôi đã cố gắng nhưng đều thất bại.”

“Bệ hạ phải trả bằng tiền. Phải mua lại nó.”

“Cô ta sẽ không chịu bán.”

“Vậy thì phải ăn trộm.”

“Đã có năm lần thử. Hai lần, bọn trộm mà tôi thuê đã lục soát nhà cô ta. Một lần, chúng tôi đánh tráo hành lý của cô ta khi cô ta đi du lịch. Hai lần khác, cô ta bị chặn đường. Nhưng chẳng thu được gì.”

“Không có manh mối gì sao?”

“Hoàn toàn không.”

Holmes bật cười. “Quả là một vấn đề nho nhỏ nhưng khá lý thú,” anh nói.

“Với tôi thì đây là chuyện cực kỳ nghiêm trọng,” Nhà vua trách móc đáp lại.

“Đúng vậy. Vậy cô ta định làm gì với tấm ảnh đó?”

“Để hủy hoại tôi.”

“Nhưng bằng cách nào?”

“Tôi sắp kết hôn.”

“Tôi có nghe nói đến chuyện này.”

“Với Công chúa Clotilde Lothman von Saxe-Meningen, con gái thứ hai của Quốc vương xứ Scandinavia. Ngài hẳn biết những nguyên tắc nghiêm khắc của gia đình cô ấy. Bản thân cô ấy là hiện thân của sự tinh tế. Chỉ một chút nghi ngờ về hành vi của tôi cũng đủ khiến mọi chuyện tan vỡ.”

“Còn Irene Adler thì sao?”

“Cô ta dọa sẽ gửi tấm ảnh đó cho gia đình tôi. Và cô ta nhất định sẽ làm. Tôi biết cô ta sẽ làm thật. Ngài không hiểu con người ấy đâu, cô ta có ý chí sắt đá. Cô ta mang khuôn mặt người phụ nữ xinh đẹp nhất, nhưng lại có đầu óc quyết đoán như đàn ông. Thà rằng tôi không lấy vợ khác, chứ cô ta sẽ chẳng ngần ngại bất cứ thủ đoạn nào – _không một thủ đoạn_ nào.”

“Ngài chắc chắn cô ta chưa gửi nó chứ?”

“Tôi hoàn toàn chắc chắn.”

“Vì sao vậy?”

“Bởi cô ta đã nói rõ sẽ chỉ gửi ảnh khi lễ đính hôn của tôi được công bố công khai. Đó sẽ là vào thứ Hai tới.”

“Ồ, vậy là chúng ta còn ba ngày nữa,” Holmes vừa nói vừa ngáp dài. “Thật may mắn, bởi hiện tôi còn một hai vụ quan trọng phải xem xét. Tất nhiên ngài vẫn sẽ ở lại London chứ?”

“Chắc chắn rồi. Ngài sẽ tìm thấy tôi tại khách sạn Langham dưới danh nghĩa Bá tước Von Kramm.”

“Vậy tôi sẽ gửi thư thông báo cho ngài về tiến triển vụ việc.”

“Xin hãy làm như vậy. Tôi sẽ rất sốt ruột.”

“Còn vấn đề chi phí thì sao?”

“Ngài có toàn quyền quyết định.”

“Hoàn toàn ư?”

“Tôi xin khẳng định rằng tôi sẵn sàng nhượng lại cả một tỉnh trong vương quốc của mình để lấy lại tấm ảnh đó.”

“Thế còn khoản chi phí trước mắt?”

Nhà vua rút từ trong áo choàng ra một chiếc túi da sơn dương nặng trịch đặt lên bàn.

“Ở đây có ba trăm đồng tiền vàng và bảy trăm đồng tiền giấy,” ngài phán.

Holmes cẩu thả viết mấy dòng biên nhận lên một trang trong cuốn sổ tay rồi đưa cho ngài.

“Xin cho biết địa chỉ của cô ấy?” Holmes hỏi.

“Briony Lodge, đường Serpentine, St. John’s Wood.”

Holmes ghi chép cẩn thận. “Còn một vấn đề nữa,” anh nói. “Tấm ảnh đó có phải cỡ cabinet [Cabinet: khổ ảnh lớn thời Victoria, khoảng 10.8cm x 16.5cm/] không?”

“Đúng thế.”

“Vậy thì, kính chúc Bệ hạ một đêm an lành, và tôi tin rằng chúng ta sẽ sớm có tin vui dành cho ngài. Chúc ngủ ngon, Watson,” anh nói thêm khi bánh xe của chiếc xe ngựa hoàng gia bắt đầu lăn bánh trên con đường. “Nếu ngày mai anh có thể ghé qua lúc ba giờ chiều, tôi muốn bàn với anh về chuyện nhỏ này.”

II.

Đúng ba giờ, tôi đến phố Baker, nhưng Holmes vẫn chưa trở về. Bà chủ nhà nói với tôi rằng anh đã rời nhà từ lúc hơn tám giờ sáng. Dù vậy, tôi vẫn kiên nhẫn ngồi bên lò sưởi, quyết tâm đợi anh dù có phải chờ đến bao lâu. Câu chuyện này khiến tôi vô cùng hào hứng, bởi tuy nó không mang sắc thái kỳ bí và rùng rợn như hai vụ án tôi từng ghi chép trước đây, nhưng tính chất của vụ việc cùng địa vị danh giá của vị khách đã khiến nó trở nên khác biệt.

Hơn nữa, ngoài bản chất của cuộc điều tra mà người bạn tôi đang theo đuổi, chính cách anh nắm bắt tình huống một cách điêu luyện, cùng những suy luận sắc sảo và nhạy bén của anh, đã khiến tôi say mê theo dõi phương pháp làm việc của anh, cũng như chiêm ngưỡng những thủ thuật nhanh nhạy, tinh tế mà anh sử dụng để tháo gỡ những vụ án phức tạp nhất. Tôi đã quá quen với thành công của anh đến mức ý nghĩ anh có thể thất bại chưa bao giờ lướt qua tâm trí tôi.

Gần bốn giờ, cánh cửa bật mở, một gã chăn ngựa say khướt bước vào phòng, đầu tóc rối bù, râu quai nón xồm xoàm, gương mặt đỏ gay, quần áo nhăn nhúm. Dù đã quá quen thuộc với tài biến hóa tài tình của người bạn tôi, tôi vẫn phải đưa mắt nhìn đi nhìn lại đến ba lượt mới dám chắc đó chính là anh. Anh gật đầu chào rồi lặng lẽ bước vào phòng ngủ, chỉ năm phút sau đã trở ra trong bộ trang phục vải len dày chỉnh tề, phong thái đĩnh đạc như thường lệ. Anh thả tay vào túi quần, duỗi thẳng chân trước lò sưởi rồi bật cười sảng khoái suốt mấy phút liền.

“Thật không thể tin nổi!” anh thốt lên, giọng nghẹn ngào vì cười, rồi lại tiếp tục cười đến nỗi ngả hẳn người ra sau ghế, mềm nhũn và bất lực.

“Chuyện gì thế?”

“Buồn cười lắm. Tôi cá là anh không thể nào đoán nổi sáng nay tôi đã làm gì, hay rốt cuộc tôi đã đạt được điều gì đâu.”

“Tôi chẳng thể nào hình dung nổi. Có lẽ anh đã theo dõi thói quen, và có khi cả ngôi nhà của cô Irene Adler phải không?”

“Đúng thế; nhưng tình hình sau đó lại diễn ra khá bất ngờ. Dù vậy, tôi sẽ kể cho anh nghe. Sáng nay, tôi rời nhà ngay sau tám giờ, cải trang thành một tay giữ ngựa thất nghiệp. Giữa những người làm nghề ngựa có một mối đồng cảm và tình huynh đệ đặc biệt. Khi trở thành một trong số họ, anh sẽ biết được mọi thứ cần biết. Tôi nhanh chóng tìm đến Briony Lodge. Đó là một biệt thự nhỏ xinh đẹp, có khu vườn phía sau, nhưng mặt tiền lại xây sát ngay đường, gồm hai tầng. Cửa chính lắp khóa Chubb. Phòng khách rộng nằm bên phải, được bài trí sang trọng với những khung cửa sổ cao chạm sàn, cùng những chốt cửa kiểu Anh dễ mở đến mức một đứa trẻ cũng có thể làm được. Phía sau nhà chẳng có gì đáng chú ý, ngoại trừ ô cửa sổ hành lang có thể với tới từ mái nhà xe ngựa. Tôi đi vòng quanh và quan sát kỹ lưỡng từ mọi phía, nhưng chẳng phát hiện thêm điều gì thú vị.

Rồi tôi đi dạo xuống phố và quả nhiên, đúng như dự đoán, phát hiện một dãy chuồng ngựa nằm trong con hẻm dọc theo bức tường vườn. Tôi giúp những người chăm ngựa chải lông cho bầy ngựa của họ, và được trả công bằng hai đồng xu, một cốc bia pha loãng, hai gói thuốc lào, cùng tất cả tin tức tôi cần biết về cô Adler, chưa kể đến chuyện đời của cả tá người khác trong khu – những kẻ chẳng liên quan gì đến tôi, nhưng tôi vẫn phải nghe họ thao thao bất tuyệt.”

“Thế cô Irene Adler thì sao?” tôi hỏi.

“À, cô ta khiến cả phố đàn ông mê mệt. Theo lời bọn ở chuồng ngựa Serpentine thì cô là người đẹp nhất trần gian đội mũ. Cô sống khá kín tiếng, chỉ đi hát ở các buổi hòa nhạc, mỗi ngày đúng năm giờ chiều lại đánh xe đi dạo và bảy giờ tối về nhà dùng bữa. Hầu như chẳng bao giờ ra khỏi nhà vào giờ khác, trừ khi đi biểu diễn. Chỉ có duy nhất một người đàn ông hay lui tới, nhưng lại đến rất đều đặn. Hắn da ngăm, mặt mũi khôi ngô, phong độ chững chạc, ngày nào cũng ghé ít nhất một lần, thường là hai. Đó là ông Godfrey Norton ở Inner Temple. Anh thấy chứ, làm thân với mấy anh đánh xe ngựa thì được lợi thế này đây. Họ đã chở hắn về nhà cả chục lần từ chuồng ngựa Serpentine, nên nắm rõ mọi chuyện về hắn. Nghe xong mọi ngõ ngách, tôi lại bắt đầu đi dạo quanh Briony Lodge, mải miết nghĩ kế hoạch hành động.

Godfrey Norton rõ ràng là một nhân vật then chốt trong vụ việc này. Hắn là một luật sư. Điều đó nghe thật đáng lo ngại. Mối quan hệ giữa họ là gì, và mục đích thực sự đằng sau những lần hắn lui tới thường xuyên? Cô là thân chủ, bạn bè, hay người tình của hắn? Nếu là trường hợp đầu, rất có thể cô đã giao phó bức ảnh cho hắn giữ. Còn nếu là trường hợp sau, khả năng này sẽ thấp hơn. Điều này sẽ quyết định liệu tôi nên tiếp tục theo dõi ở Briony Lodge, hay chuyển hướng sang căn phòng của vị quý ông kia tại Temple. Đây là một vấn đề tế nhị, và nó mở rộng phạm vi điều tra của tôi. Tôi e rằng những chi tiết này có thể khiến anh thấy nhàm chán, nhưng tôi buộc phải trình bày những khó khăn nho nhỏ của mình, nếu anh muốn nắm rõ tình hình.”

“Tôi đang theo dõi rất sát,” tôi đáp.

“Trong khi vẫn đang suy xét vấn đề, bỗng một chiếc xe ngựa hanson phóng tới Briony Lodge, và một quý ông bước xuống. Ông ta là người đàn ông tuấn tú, nổi bật với mái tóc đen, chiếc mũi khoằm và bộ ria mép – đúng là nhân vật tôi đã được nghe nhắc đến. Ông ta tỏ ra vô cùng vội vã, hét lên bảo người đánh xe chờ đợi, rồi lao qua cô hầu gái đang mở cửa với phong thái của kẻ hoàn toàn tự chủ như đang ở nhà mình.

Ông ta ở trong nhà chừng nửa giờ, và tôi có thể thoáng thấy bóng dáng ông qua cửa sổ phòng khách, đi tới đi lui trong trạng thái kích động, nói năng huyên thuyên và khoa tay múa chân. Còn về phía cô gái, tôi chẳng trông thấy gì. Chẳng bao lâu sau, ông ta bước ra ngoài, vẻ mặt còn bối rối hơn lúc vào. Khi leo lên xe ngựa, ông ta rút từ trong túi ra một chiếc đồng hồ vàng, nhìn chằm chằm vào mặt số rồi quát lên: ‘Phi như bay đi! Đầu tiên tới Gross & Hankey’s ở phố Regent, sau đó tới Nhà thờ St. Monica trên đường Edgeware. Ta thưởng nửa đồng guinea nếu ngươi hoàn thành trong vòng hai mươi phút!’

Họ đã đi rồi, và tôi đang phân vân không biết có nên theo sau không thì bỗng một chiếc xe ngựa landau nhỏ xinh lướt nhanh vào con hẻm. Người đánh xe mặc áo chỉ cài vội nửa cúc, cà vạt lệch hẳn sang một bên tai, còn những sợi dây cương thì xỏa ra khỏi khóa. Xe chưa kịp dừng hẳn, cô gái đã lao vút từ cửa sảnh ra và nhảy phốc lên xe. Tôi chỉ kịp thoáng nhìn thấy cô, nhưng đó là một người phụ nữ tuyệt đẹp, với gương mặt có thể khiến đàn ông chết mê chết mệt.

‘Tới Nhà thờ St. Monica, John,’ cô gọi với theo, ‘và nửa đồng sovereign nếu anh tới đó trong hai mươi phút.’

Chuyện này thú vị quá nên không thể bỏ qua, Watson. Tôi đang phân vân giữa việc đuổi theo hay lén bám theo chiếc xe landau của cô ấy thì bỗng một cỗ xe ngựa khác phóng tới. Người đánh xe liếc nhìn tôi – kẻ ăn mặc rách rưới – đến hai lần, nhưng tôi đã nhảy lên xe trước khi hắn kịp từ chối. ‘Tới Nhà thờ St. Monica,’ tôi ra lệnh, ‘và nửa đồng sovereign nếu anh tới đó trong hai mươi phút.’ Lúc đó đồng hồ chỉ mười một giờ kém hai mươi lăm, và hiển nhiên, một sự kiện trọng đại sắp diễn ra.

Người đánh xe của tôi phi nước đại. Tôi chưa từng được trải nghiệm tốc độ kinh hoàng như thế, thế mà những kẻ kia vẫn tới trước chúng tôi. Cỗ xe ngựa và chiếc landau với những con tuấn mã đang thở phì phò đã đậu sẵn trước cửa khi tôi tới nơi. Tôi vội vã trả tiền xe rồi lao vào thánh đường. Trong nhà thờ vắng tanh, chỉ có hai nhân vật tôi đang theo dõi cùng một giáo sĩ mặc áo lễ đang tranh luận gì đó với họ. Cả ba đứng khép nhóm trước bàn thờ. Tôi giả vờ thong thả dạo bước dọc lối đi như một kẻ nhàn cư vô sự tình cờ ghé thăm. Bỗng nhiên, khiến tôi sửng sốt, cả ba người ở bàn thờ đồng loạt quay lại nhìn tôi, và Godfrey Norton vội vã chạy hết tốc lực về phía tôi.

Ơn Chúa!’ anh ta thốt lên. ‘Anh sẽ giúp tôi. Lại đây! Lại đây ngay!’

‘Chuyện gì?’ tôi hỏi.

‘Nhanh lên, anh bạn, nhanh lên, chỉ còn ba phút nữa thôi, nếu không mọi thứ sẽ không còn hợp lệ nữa.’

Tôi bị lôi kéo đến bàn thờ trong tình trạng nửa miễn cưỡng nửa bị ép buộc, và trước khi kịp định thần, tôi đã thấy mình đang lặp lại những lời thì thầm hướng dẫn, cam kết những điều mình chẳng hiểu rõ, và nói chung là góp phần vào việc hợp pháp hóa cuộc hôn nhân giữa cô Irene Adler, độc thân, với ngài Godfrey Norton, độc thân. Tất cả diễn ra nhanh như chớp, rồi người đàn ông quay sang cảm ơn tôi, người phụ nữ cũng vậy, trong khi vị mục sư đứng đó mỉm cười hài lòng.

Đó là tình huống kỳ quặc nhất tôi từng chứng kiến trong đời, và chính suy nghĩ về nó đã khiến tôi bật cười lúc nãy. Hóa ra giấy phép kết hôn của họ có vấn đề, vị mục sư nhất quyết không chịu làm lễ nếu thiếu nhân chứng, và sự xuất hiện đúng lúc của tôi đã cứu chú rể khỏi cảnh phải chạy ra đường tìm người làm phù rể. Cô dâu tặng tôi một đồng sovereign, và tôi định đem nó xâu vào dây đồng hồ như một kỷ vật.”

“Đây quả là một tình huống vô cùng bất ngờ,” tôi thốt lên; “rồi sau đó chuyện gì xảy ra nữa?”

“À, tôi nhận thấy kế hoạch của mình đang đứng trước nguy cơ bị đổ vỡ. Dường như đôi trai gái ấy có thể rời đi bất cứ lúc nào, điều này buộc tôi phải hành động thật nhanh chóng và quyết liệt. Thế nhưng, trước cổng nhà thờ, họ chia tay nhau – chàng trai quay xe về hướng Temple, còn cô gái trở về nhà riêng. ‘Năm giờ chiều em sẽ đánh xe đến công viên như mọi khi,’ cô ấy nói khi từ biệt anh ta. Tôi không nghe được gì thêm nữa. Họ rời đi theo hai hướng ngược nhau, còn tôi thì lo thu xếp công việc của mình.”

“Công việc gì vậy?”

“Một chút thịt bò nguội và một cốc bia,” anh đáp, vừa nói vừa rung chuông gọi người phục vụ. “Tôi bận đến mức chẳng nghĩ đến chuyện ăn uống, mà có lẽ tối nay còn bận rộn hơn nữa. Này bác sĩ, tôi sẽ cần anh hỗ trợ đấy.”

“Tôi rất sẵn lòng giúp anh.”

“Anh không ngại chuyện phạm pháp chứ?”

“Không hề.”

“Cũng không sợ bị bắt sao?”

“Vì một lý do chính đáng thì tôi chẳng ngại gì.”

“Ồ, lý do này chính đáng lắm!”

“Thế thì tôi sẽ giúp anh.”

“Tôi biết mình có thể trông cậy vào anh mà.”

“Nhưng anh cần tôi làm gì?”

“Khi bà Turner bưng khay vào, tôi sẽ giải thích rõ cho anh. Giờ thì,” vừa nói anh vừa quay sang ăn ngấu nghiến bữa ăn đơn sơ do bà chủ nhà chuẩn bị, “tôi phải vừa ăn vừa bàn chuyện vì thời gian không còn nhiều. Đã gần năm giờ rồi. Hai tiếng nữa chúng ta phải có mặt tại hiện trường. Cô Irene – à không, phải gọi là Phu nhân mới đúng – sẽ trở về từ cuộc đi dạo lúc bảy giờ. Chúng ta phải đợi sẵn ở Briony Lodge để gặp cô ấy.”

“Rồi sao nữa?”

“Cứ để mọi chuyện cho tôi. Tôi đã thu xếp ổn thỏa cả rồi. Chỉ có một điều tôi phải nhắc lại thật rõ: Dù có chuyện gì xảy ra đi nữa, anh tuyệt đối không được nhúng tay vào. Anh hiểu chứ?”

“Tôi phải đứng ngoài cuộc?”

“Không làm bất cứ điều gì. Có thể sẽ xảy ra vài sự cố nhỏ. Đừng dính líu. Cuối cùng tôi sẽ được đưa vào trong nhà. Bốn năm phút sau, cửa sổ phòng khách sẽ mở. Anh hãy đứng sát ngay cửa sổ đang mở ấy.”

“Được.”

“Anh phải quan sát tôi thật kỹ, vì tôi sẽ đứng ở vị trí anh có thể nhìn thấy rõ.”

“Được.”

“Và khi tôi giơ tay lên – như thế này đây – anh lập tức ném vào trong phòng thứ tôi đã đưa cho anh, đồng thời hô thật to ‘Cháy!’. Anh đã nắm rõ ý tôi chưa?”

“Tôi hiểu rõ rồi.”

“Chẳng có gì đáng sợ cả,” anh ta nói, rút từ trong túi ra một vật dài giống điếu xì gà. “Đây chỉ là pháo khói loại thường của thợ ống nước, có nắp đậy ở hai đầu để tự bốc cháy. Công việc của anh chỉ đơn giản vậy thôi. Khi anh hô lên ‘Cháy!’, sẽ có nhiều người hô theo. Sau đó anh cứ thản nhiên đi đến cuối phố, rồi mười phút sau tôi sẽ gặp lại anh. Tôi nói như thế đã đủ rõ chưa?”

“Tôi phải tỏ ra bình thản, tiến lại gần cửa sổ, quan sát anh, đợi tín hiệu thì ném vật này vào, hô to ‘Cháy!’, rồi đợi anh ở góc đường.”

“Chính xác.”

“Vậy thì anh hoàn toàn có thể tin tưởng tôi.”

“Tuyệt vời. Tôi nghĩ, có lẽ, đã đến lúc tôi chuẩn bị cho vai diễn mới mà tôi sắp đảm nhận.”

Anh bước vào phòng ngủ và chỉ vài phút sau đã trở ra trong hình dáng một mục sư Tin Lành đơn giản, hiền lành. Chiếc mũ rộng vành màu đen, quần ống rộng thùng thình, chiếc cà vạt trắng tinh cùng nụ cười thân thiện và vẻ mặt hiền từ, tò mò – tất cả khiến anh giống hệt như diễn viên John Hare nổi tiếng. Không chỉ trang phục thay đổi. Nét mặt, cử chỉ, thậm chí cả tâm hồn anh dường như cũng biến đổi theo mỗi nhân vật mới anh hóa thân. Sân khấu đã mất đi một diễn viên xuất chúng, cũng như giới khoa học mất đi một nhà phân tích tài ba, khi anh chọn con đường trở thành chuyên gia phá án.

Khi chúng tôi rời phố Baker lúc sáu giờ mười lăm, vẫn còn mười phút nữa mới đến giờ hẹn ở Đại lộ Serpentine. Hoàng hôn buông xuống, những ngọn đèn đường vừa bật sáng khi chúng tôi đi tới đi lui trước Briony Lodge, chờ đợi chủ nhân ngôi nhà trở về. Căn nhà đúng như tôi đã hình dung qua lời mô tả ngắn gọn của Sherlock Holmes, nhưng khu vực này lại ồn ào hơn tôi tưởng tượng. Thật kỳ lạ, một con phố nhỏ trong khu dân cư yên tĩnh lại nhộn nhịp đến thế. Một nhóm đàn ông ăn mặc luộm thuộm đang đứng hút thuốc, cười nói ở góc phố, một người thợ mài kéo với chiếc bánh xe của mình, hai người lính gác đang tán tỉnh một cô gái giữ trẻ, và mấy chàng trai ăn diện bảnh bao phì phèo điếu xì gà dạo bộ.

“Anh thấy đấy,” Holmes nhận xét khi chúng tôi đi tới đi lui trước căn nhà, “cuộc hôn nhân này khiến mọi chuyện trở nên đơn giản hơn. Giờ đây bức ảnh đã trở thành con dao hai lưỡi. Cô ta chắc chắn không muốn Godfrey Norton nhìn thấy nó, cũng như thân chủ của chúng ta không muốn vị hôn thê của mình trông thấy. Vấn đề bây giờ là: chúng ta phải tìm bức ảnh ấy ở đâu?”

“Ở đâu cơ chứ?”

“Rất ít khả năng cô ta mang theo bên mình. Đó là loại ảnh cỡ lớn, quá khổ so với kích thước thông thường để có thể giấu dễ dàng trong lớp áo xống của phụ nữ. Cô ta biết rõ Nhà vua có thể cho người chặn đường khám xét bất cứ lúc nào. Đã có tới hai lần như thế xảy ra rồi. Vì vậy, chúng ta có thể chắc chắn rằng cô ta không mang nó theo người.”

“Vậy thì nó ở đâu?”

“Ngân hàng của cô ấy hoặc văn phòng luật sư. Chỉ có hai khả năng đó thôi. Nhưng tôi nghiêng về việc nó không nằm ở cả hai nơi. Đàn bà vốn kín đáo, họ thích tự mình giấu giếm những thứ quý giá. Tại sao cô ta lại phải trao nó cho người khác giữ? Cô ấy có thể tin tưởng vào khả năng bảo vệ của chính mình, nhưng không thể lường trước được những ảnh hưởng chính trị hay gián tiếp nào có thể tác động lên một thương nhân. Hơn nữa, anh nên nhớ rằng cô ấy đã định dùng đến nó trong vài ngày tới. Nó phải ở nơi cô ấy có thể với tới ngay lập tức. Nó phải nằm ngay trong chính ngôi nhà của cô ta.”

“Nhưng ngôi nhà ấy đã bị đột nhập tới hai lần rồi.”

“Xì! Họ không biết cách tìm đâu.”

“Nhưng anh định tìm bằng cách nào?”

“Tôi sẽ chẳng cần tìm.”

“Thế thì sao?”

“Tôi sẽ khiến cô ấy tự đưa cho tôi xem.”

“Nhưng sao cô ta chịu.”

“Cô ấy không thể từ chối được. Nhưng tôi nghe tiếng bánh xe rồi. Xe của cô ta đấy. Giờ hãy làm đúng như tôi dặn.”

Vừa dứt lời, ánh đèn bên hông một cỗ xe ngựa lấp ló từ khúc quanh đại lộ. Một chiếc landau nhỏ nhắn sang trọng lóc cóc tiến đến trước thềm Briony Lodge. Khi xe dừng, một gã lang thang góc phố xông tới mở cửa xe mong kiếm chút hầu bao, nhưng bị một tay ăn mày khác cũng đang lao tới đẩy khuỷu tay ra. Một trận cãi vã dữ dội nổ ra, càng thêm căng thẳng khi hai lính gác đứng về phe một bên, còn gã thợ mài dao nhiệt tình ủng hộ phe đối lập. Một cú đấm vung ra, và ngay lập tức, người phụ nữ vừa bước xuống xe trở thành tâm điểm của đám đàn ông mặt đỏ gay gắt đang quần thảo nhau bằng nắm đấm và gậy gộc.

Holmes xông vào đám hỗn loạn để bảo vệ quý bà, nhưng vừa tới gần, anh bỗng thét lên rồi gục xuống, máu từ mặt chảy ròng ròng. Khi anh ngã, bọn lính gác tản về một ngả, lũ ăn mày chạy toán loạn, trong khi những người ăn mặc tử tế đứng xem cuộc ẩu đả vội xúm lại giúp đỡ người phụ nữ và chăm sóc kẻ bị thương.

Irene Adler – tôi vẫn quen gọi cô như thế – vội vã bước lên thềm nhà; nhưng khi đứng trên bậc cao nhất, dáng hình kiều diễm của cô in bóng dưới ánh đèn sảnh, cô ngoái nhìn lại phía con phố.

“Ngài có bị thương nặng lắm không?” cô gái hỏi với vẻ lo lắng.

“Ông ấy đã tắt thở rồi!” vài giọng nói đồng thanh đáp lại.

“Không, chưa đâu! Ông ấy vẫn còn thoi thóp!” một người đàn ông khác hốt hoảng kêu lên. “Nhưng e rằng ông ấy khó lòng sống sót tới khi được đưa tới bệnh viện.”

“Thật là một con người dũng cảm,” một bà lão thở dài. “Nếu không có ông ấy, bọn cướp đã lấy mất ví và đồng hồ của cô gái rồi. Chúng là cả một băng nhóm hung ác. Ồ, ông ấy đang thở lại rồi!”

“Không thể để ông ấy nằm giữa đường thế này được. Chúng tôi có thể đưa ông vào nhà được không, thưa bà?”

“Tất nhiên rồi. Hãy đưa ông vào phòng khách. Ở đó có chiếc sofa êm ái. Mời mọi người đi lối này!”

Một cách chậm rãi và đầy trang trọng, Holmes ta được khiêng vào Briony Lodge và đặt nằm trong phòng khách, trong lúc tôi vẫn tiếp tục quan sát mọi việc từ vị trí của mình bên khung cửa sổ. Đèn trong phòng đã bật sáng, nhưng tấm rèm chưa được kéo xuống, nhờ vậy tôi có thể nhìn rõ anh đang nằm trên chiếc ghế dài.

Tôi không biết lúc ấy anh có cảm thấy hối hận về vai diễn của mình hay không, nhưng riêng tôi thì chưa bao giờ cảm thấy xấu hổ về bản thân đến thế, khi chứng kiến người phụ nữ xinh đẹp mà mình đang âm mưu chống lại thể hiện sự dịu dàng và lòng tốt khi chăm sóc cho người bị thương. Thế nhưng, việc tôi rút lui khỏi nhiệm vụ mà Holmes đã giao phó vào lúc này sẽ là sự phản bội đê hèn nhất. Tôi buộc lòng phải chai sạn trái tim mình, và rút từ trong áo khoác ra quả pháo khói. Xét cho cùng, tôi tự nhủ, chúng tôi không hề có ý làm hại cô ta. Chúng tôi chỉ muốn ngăn cô ta làm hại người khác mà thôi.

Holmes bật dậy khỏi chiếc ghế dài, và tôi nhận thấy anh ra hiệu như một người đang ngạt thở. Một cô hầu gái vội vàng lao tới mở tung cửa sổ. Ngay lập tức tôi thấy anh giơ tay lên, theo tín hiệu ấy, tôi ném quả pháo vào phòng cùng tiếng hét vang “Cháy!”. Vừa dứt lời, cả đám đông khán giả – từ những kẻ ăn diện lịch lãm đến những người ăn mặc luộm thuộm, các quý ông, người giữ ngựa cho tới mấy cô hầu – đồng loạt hét lên “Cháy! Cháy!”. Những làn khói dày đặc cuồn cuộn khắp căn phòng rồi ùa ra ngoài qua khung cửa sổ mở toang.

Tôi kịp trông thấy những bóng người hối hả di chuyển, và ngay sau đó là giọng Holmes vang lên từ trong phòng trấn an mọi người rằng đó chỉ là báo động giả. Len lỏi qua đám đông hỗn loạn đang gào thét, tôi lách ra góc phố, và mười phút sau tràn ngập niềm vui khi thấy người bạn đồng hành của mình khoác tay tôi, cùng nhau rời khỏi hiện trường náo nhiệt. Anh bước nhanh và lặng lẽ trong vài phút cho đến khi chúng tôi rẽ vào một trong những con phố yên tĩnh dẫn về phía đường Edgeware.

“Anh làm rất tốt, Bác sĩ,” anh ta nhận xét. “Không thể nào tốt hơn nữa. Mọi việc đã xong xuôi cả rồi.”

“Anh đã có tấm ảnh chưa?”

“Tôi biết nó ở đâu.”

“Và làm sao anh biết được?”

“Cô ấy đã cho tôi xem, như tôi đã nói với anh.”

“Tôi vẫn chưa hiểu gì cả.”

“Tôi không cố tình làm ra vẻ bí ẩn,” anh ta nói, vừa cười. “Chuyện này thực ra hết sức đơn giản. Anh hẳn đã nhận ra rằng tất cả mọi người trên phố đều là đồng lõa. Họ đều được thuê cho buổi tối hôm ấy.”

“Tôi cũng đã đoán như vậy.”

“Rồi khi cuộc ẩu đả xảy ra, tôi đã chuẩn bị sẵn một ít sơn đỏ còn ướt trong lòng bàn tay. Tôi xông vào, ngã xuống, áp tay lên mặt, và biến thành một cảnh tượng thảm thương. Đó là mánh khóe cũ rích rồi.”

“Tôi cũng hiểu được điều đó.”

“Rồi họ khiêng tôi vào nhà. Cô ấy buộc phải đưa tôi vào. Cô ấy còn có thể làm gì khác? Và chúng tôi vào thẳng phòng khách của cô ấy – chính là căn phòng tôi nghi ngờ. Nó nằm giữa phòng khách và phòng ngủ của cô, và tôi nhất quyết phải xác định xem là phòng nào. Họ đặt tôi nằm trên ghế dài, tôi ra hiệu cần không khí, họ buộc phải mở cửa sổ, và thế là anh đã có cơ hội của mình.”

“Điều đó giúp gì được cho anh?”

“Vô cùng quan trọng. Khi một người phụ nữ nghĩ nhà mình đang cháy, bản năng đầu tiên của cô ta là chạy ngay tới thứ quý giá nhất. Đó là phản xạ tự nhiên không thể cưỡng lại được, và tôi đã nhiều lần lợi dụng điều này. Trong vụ án Darlington, nó đã giúp tôi, và cả vụ Lâu đài Arnsworth nữa. Đàn bà có chồng sẽ ôm lấy đứa con, còn gái chưa chồng sẽ chộp lấy hộp nữ trang. Giờ thì rõ ràng với tôi rằng người phụ nữ hôm nay không có gì trong nhà quý bằng thứ chúng ta đang tìm. Cô ta sẽ lao đến bảo vệ nó. Cú báo cháy được dàn dựng hoàn hảo. Khói và tiếng la hét đủ làm rung động cả thần kinh thép. Cô ta phản ứng thật tuyệt. Bức ảnh nằm trong hốc tường sau tấm ván trượt ngay phía trên cái chuông kéo bên phải. Cô ta chạy đến đó ngay, và tôi đã kịp thấy thoáng qua khi cô ta kéo nó ra một nửa. Khi tôi hô báo động giả, cô ta đặt nó lại, liếc nhìn quả pháo, rồi vội vã bỏ đi, từ đó tôi không thấy cô ta nữa. Tôi đứng dậy, kiếm cớ thoát ra khỏi nhà. Tôi đã phân vân không biết có nên lấy luôn bức ảnh không, nhưng tên đánh xe đã vào, lại còn theo dõi tôi rất sát, nên chờ đợi có vẻ an toàn hơn. Chỉ cần hấp tấp một chút là hỏng hết cả kế hoạch.”

“Và bây giờ?” tôi hỏi.

“Công việc của chúng ta gần như đã xong. Ngày mai tôi sẽ yết kiến Nhà vua, nếu anh muốn đi cùng thì cứ việc tháp tùng. Chúng ta sẽ được đưa vào phòng tiếp khách chờ nàng, nhưng có lẽ khi nàng đến, sẽ chẳng thấy bóng dáng chúng ta lẫn bức ảnh đâu. Nhà Vua hẳn sẽ mãn nguyện khi tự tay thu hồi được bảo vật.”

“Thế anh định đến vào lúc nào?”

“Tám giờ sáng. Lúc ấy nàng hãy còn chưa thức dậy, chúng ta sẽ có đủ thời gian thong thả. Hơn nữa phải khẩn trương hành động, bởi lễ thành hôn này có thể làm đảo lộn hoàn toàn nếp sống và thói quen của nàng. Tôi phải lập tức đánh điện tín báo tin cho Nhà vua mới được.”

Chúng tôi đã trở về phố Baker và dừng chân trước căn nhà. Trong lúc Holmes đang lục túi tìm chìa khóa, bỗng một người đi ngang qua cất lời:

“Chúc ngài Sherlock Holmes ngủ ngon!”

Lúc ấy trên vỉa hè có lác đác vài người qua lại, nhưng lời chào dường như phát ra từ một chàng thanh niên dáng người thanh mảnh mặc áo choàng, người đã nhanh chóng bước qua chỗ chúng tôi.

“Tôi đã từng nghe giọng nói ấy trước đây,” Holmes trầm ngâm nói, ánh mắt đăm đăm nhìn xuống con phố mờ ảo dưới ánh đèn đường. “Giờ thì tôi tự hỏi, tên quỷ nào đã gọi ta như thế nhỉ?”

III.

Đêm hôm đó, tôi ở lại ngủ tại phố Baker. Sáng hôm sau, khi chúng tôi đang thưởng thức bữa sáng với bánh mì nướng và cà phê thì Vua xứ Bohemia bất ngờ bước vào phòng.

“Anh thực sự đã lấy lại được rồi sao!” Ông ta hét lên, hai tay siết chặt vai Sherlock Holmes, ánh mắt nóng lòng dán chặt vào mặt anh.

“Chưa đâu.”

“Nhưng anh có hy vọng chứ?”

“Tôi có hy vọng.”

“Vậy thì đi thôi! Tôi không thể chờ thêm nữa!”

“Chúng ta cần một cỗ xe ngựa.”

“Không cần, xe brougham của tôi đang đợi sẵn.”

“Vậy thì tiện hơn nhiều.” Chúng tôi nhanh chóng xuống nhà và lại lên đường đến Biệt thự Briony.

“Irene Adler đã kết hôn rồi,” Holmes nhận xét.

“Kết hôn ư! Khi nào vậy?”

“Hôm qua.”

“Nhưng với ai?”

“Với một luật sư người Anh tên Norton.”

“Nhưng cô ta không thể yêu hắn được.”

“Tôi hy vọng là cô ấy có yêu.”

“Tại sao lại hy vọng thế?”

“Bởi vì điều đó sẽ giúp Bệ hạ thoát khỏi mọi lo lắng về rắc rối trong tương lai. Nếu người phụ nữ ấy yêu chồng mình, cô ta sẽ không yêu Bệ hạ. Nếu cô ta không yêu Bệ hạ, thì không có lý do gì để cô ta can thiệp vào kế hoạch của Bệ hạ nữa.”

“Đúng là như thế. Nhưng mà—! Chao ôi! Giá như cô ta cùng địa vị với trẫm! Cô ta sẽ trở thành một nữ hoàng tuyệt vời biết bao!” Ông chìm vào nỗi trầm tư ảm đạm, và chỉ khi xe ngựa dừng lại ở Đại lộ Serpentine thì sự im lặng đó mới bị phá vỡ.

Cánh cửa Biệt thự Briony rộng mở, một quý bà lớn tuổi đứng sừng sững trên bậc thềm. Ánh mắt bà ta lướt qua chúng tôi đầy vẻ châm biếm khi chúng tôi bước xuống từ chiếc xe ngựa brougham.

“Ngài Sherlock Holmes, tôi đoán vậy?” bà ta cất lời.

“Đúng là tôi,” người bạn đồng hành của tôi đáp lại, ánh mắt vừa dò xét vừa thoáng chút ngỡ ngàng khi nhìn người phụ nữ.

“Thế ư! Bà chủ tôi có nhắc rằng ngài sẽ tới. Bà ấy đã rời đi từ sáng nay cùng phu quân trên chuyến tàu 5 giờ 15 từ Charing Cross sang lục địa rồi.”

“Cái gì!” Sherlock Holmes choáng váng lùi bước, gương mặt thoắt biến sắc vì phẫn nộ và kinh ngạc. “Bà nói là cô ấy đã rời khỏi nước Anh ư?”

“Không bao giờ trở lại.”

“Thế còn những giấy tờ?” Nhà vua hỏi, giọng khàn đặc. “Tất cả đã mất hết rồi.”

“Chúng ta sẽ xem xét việc này.” Holmes đẩy người hầu sang một bên rồi xông thẳng vào phòng khách, Nhà vua và tôi vội vã theo sau.

Căn phòng ngổn ngang đồ đạc, những chiếc kệ bị giật tung còn ngăn kéo thì mở toác, như thể người phụ nữ kia đã hối hả lục lọi mọi thứ trước khi tẩu thoát. Holmes nhanh chóng tiến tới sợi dây chuông, giật mạnh một tấm chắn nhỏ rồi thò tay vào trong, rút ra một tấm ảnh cùng bức thư. Tấm ảnh chụp chính Irene Adler trong bộ váy dạ hội lộng lẫy, còn phong thư thì đề rõ: “Gửi Sherlock Holmes, Esq. Xin vui lòng giữ hộ cho đến khi có người tới nhận.”

Người bạn tôi xé phong bì ra, và cả ba chúng tôi cùng chăm chú đọc. Bức thư đề ngày đêm qua, nội dung viết như sau:

“Quả là một người phụ nữ – ôi, quả là một người phụ nữ!” Vua xứ Bohemia thốt lên khi cả ba chúng tôi đọc xong bức thư. “Chẳng phải tôi đã nói với ngài rằng nàng thông minh và kiên định đến thế nào sao? Chẳng phải nàng sẽ là một nữ hoàng lý tưởng ư? Thật đáng tiếc làm sao khi địa vị nàng không xứng với trẫm?”

“Từ những gì tôi quan sát được về người phụ nữ ấy,” Holmes lạnh lùng đáp, “cô ấy dường như thuộc về một tầng lớp hoàn toàn khác biệt so với Bệ hạ. Tôi thành thật tiếc nuối vì không thể hoàn thành nhiệm vụ của Bệ hạ một cách mỹ mãn hơn.”

“Ngược lại, thưa ngài,” Nhà vua kêu lên; “không gì có thể hoàn hảo hơn thế. Ta biết lời nàng đã nói là bất khả xâm phạm. Bức ảnh giờ đây an toàn như thể đã bị thiêu rụi thành tro bụi.”

“Tôi rất vui được nghe Bệ hạ phán như vậy.”

“Ta vô cùng biết ơn ông. Hãy nói cho ta biết ta có thể ban thưởng gì cho ông. Chiếc nhẫn này—” Ngài tháo chiếc nhẫn hình con rắn khảm ngọc lục bảo khỏi ngón tay và đặt nó lên lòng bàn tay.

“Bệ hạ đang giữ một thứ mà tôi còn trân quý hơn nhiều,” Holmes đáp.

“Ông cứ việc nói ra.”

“Chính là bức ảnh này!”

Nhà Vua trợn mắt nhìn Holmes với vẻ mặt đầy kinh ngạc.

“Bức ảnh của Irene!” Nhà vua thốt lên. “Được thôi, nếu ông muốn.”

“Tôi xin cảm tạ Bệ hạ. Như vậy công việc này coi như đã hoàn tất. Kính chúc ngài một buổi sáng tốt lành.” Anh cúi đầu chào, bỏ mặc bàn tay Nhà vua đang giơ ra phía mình, rồi cùng tôi quay về phòng riêng.

Và đó là cách một vụ tai tiếng lớn suýt chút nữa đã làm rung chuyển vương quốc Bohemia, cũng như cách những mưu kế tài tình nhất của Sherlock Holmes bị đánh bại bởi trí thông minh của một người đàn bà. Trước đây anh vẫn thường chế giễu trí tuệ phụ nữ, nhưng gần đây tôi không còn nghe anh nhắc đến điều đó nữa. Mỗi khi nói về Irene Adler, hay nhắc tới bức chân dung của nàng, anh luôn dành cho nàng danh xưng trân trọng – Người Phụ Nữ ấy.

*