9 VỤ ÁN NGÓN TAY CÁI CỦA NGƯỜI KỸ SƯ

Trong tất cả những vụ việc được chuyển đến người bạn tôi, Sherlock Holmes, để nhờ giải quyết suốt những năm thân thiết giữa chúng tôi, chỉ có hai trường hợp mà chính tôi là người giới thiệu với anh ấy – Vụ Ngón tay cái của ông Hatherley và Chứng điên loạn của Đại tá Warburton.

Vụ Warburton tuy có thể ít kịch tính hơn vụ ngón tay cái của Hatherley, nhưng lại tinh vi và sâu sắc hơn về mặt trí tuệ, là mảnh đất lý tưởng để Holmes phát huy khả năng quan sát và suy luận của mình. Ngược lại, vụ Hatherley tuy không đem lại nhiều cơ hội để bạn tôi vận dụng những phương pháp suy luận logic vốn làm nên tên tuổi anh, nhưng lại kỳ lạ ngay từ đầu và kịch tính trong từng chi tiết – đến mức có lẽ xứng đáng được ghi lại hơn cả.

Tôi tin rằng câu chuyện này đã được báo chí đăng tải không dưới một lần, nhưng, giống như mọi câu chuyện tương tự, hiệu ứng của nó sẽ kém ấn tượng hơn nhiều khi bị nén gọn trong một bài báo ngắn, so với việc các sự thật từ từ hiện ra trước mắt bạn, và bí ẩn dần được vén mở qua từng khám phá mới, mỗi phát hiện đều là một bước tiến gần hơn tới sự thật trọn vẹn. Vào thời điểm ấy, những sự kiện này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tôi, và hai năm trôi qua cũng chẳng làm mờ đi chút nào ảnh hưởng của nó.

Vào mùa hè năm 89, không lâu sau khi tôi kết hôn, những sự việc mà tôi sắp thuật lại đã diễn ra. Lúc bấy giờ, tôi đã trở lại với nghề khám bệnh tư và cuối cùng phải rời xa Holmes tại căn hộ trên phố Baker của anh, dù vẫn thường xuyên lui tới thăm viếng, đôi khi còn khuyên anh từ bỏ lối sống buông thả để đến thăm nhà chúng tôi. Phòng khám của tôi ngày một đông bệnh nhân, và do sống khá gần ga Paddington, tôi có vài người bệnh làm việc tại nhà ga đó. Trong số họ có một người mà tôi đã chữa khỏi chứng bệnh đau đớn kéo dài, không ngớt lời ca ngợi tài nghệ của tôi và luôn cố gắng giới thiệu cho tôi mọi bệnh nhân mà ông ta có thể tiếp cận được.

Một buổi sáng nọ, khi đồng hồ vừa điểm gần bảy giờ, tôi bị tiếng gõ cửa của cô hầu phòng đánh thức, cô báo rằng có hai người đàn ông từ Paddington đến đang chờ tôi trong phòng khám. Tôi vội vã khoác áo mặc quần, bởi qua kinh nghiệm tôi hiểu rõ những vụ việc liên quan đến đường sắt hiếm khi là chuyện tầm thường, rồi nhanh chóng xuống lầu. Khi tôi bước xuống, người bạn cũ của tôi – viên gác tàu – bước ra khỏi phòng và đóng sập cửa lại sau lưng.

“Tôi đã nhốt hắn trong này rồi,” ông ta thì thào, hất ngón tay cái về phía sau lưng; “hắn vẫn bình thường.”

“Thế chuyện gì đã xảy ra?” tôi hỏi, bởi vẻ mặt ông ta gợi ý rằng đó là một sinh vật kỳ dị nào đó mà ông đã giam giữ trong phòng khám của tôi.

“Đây là một bệnh nhân mới,” ông ta khẽ nói. “Tôi nghĩ mình nên tự tay dẫn anh ta tới; thế thì anh ta không thể trốn thoát được. Anh ta đang ở trong đó, an toàn và vẫn khỏe mạnh. Tôi phải đi đây, Bác sĩ; tôi cũng có nhiệm vụ của mình, như ngài vậy.” Và người môi giới đáng tin cậy ấy bước đi, thậm chí chẳng cho tôi kịp thốt lời cảm ơn.

Tôi bước vào phòng khám và thấy một vị khách đang ngồi bên cạnh chiếc bàn. Anh ta mặc bộ đồ tweed nam màu thạch đơn giản, chiếc mũ vải mềm đặt chồng lên những cuốn sách của tôi. Một bàn tay được băng bằng chiếc khăn tay đã thấm đẫm những vệt máu. Trông anh ta còn rất trẻ, tôi đoán chưa tới hai mươi lăm tuổi, với gương mặt góc cạnh đầy nam tính; nhưng nước da ông tái nhợt khác thường, và toát lên vẻ của một người đàn ông đang phải vật lộn với cơn hoảng loạn dữ dội mà anh ta phải dồn hết nghị lực mới kìm nén được.

“Tôi thành thật xin lỗi vì đã làm phiền Bác sĩ vào giờ sớm như thế này,” người đàn ông nói, “nhưng đêm qua tôi đã gặp phải một chuyện vô cùng nghiêm trọng. Tôi đi chuyến tàu sớm đến đây, và khi hỏi thăm ở ga Paddington về nơi có thể tìm gặp bác sĩ, một người tốt bụng đã ân cần dẫn tôi tới tận nơi. Tôi có đưa tấm danh thiếp cho cô hầu gái, nhưng dường như cô ấy đã đặt nó trên chiếc bàn nhỏ kia rồi.”

Tôi nhặt tấm danh thiếp lên xem. “Victor Hatherley, kỹ sư thủy lực, số 16A phố Victoria (lầu ba).” Đó là tên họ, nghề nghiệp và địa chỉ của vị khách sáng sớm này.

“Thành thật xin lỗi vì đã để anh đợi,” tôi nói trong khi ngồi xuống chiếc ghế bành trong thư viện. “Tôi hiểu anh vừa trải qua một hành trình đêm dài, vốn dĩ đã là một việc mệt mỏi rồi.”

“Ồ, chuyến đi đêm của tôi không thể gọi là nhàm chán được,” anh ta nói rồi bật cười. Tiếng cười của anh ta vang lên sảng khoái, cao vút, khiến anh ta ngả người ra ghế, ôm bụng cười ngặt nghẽo. Mọi bản năng y thuật trong tôi đều phản đối kịch liệt trước tiếng cười ấy.

“Thôi nào!” tôi quát lên; “hãy lấy lại bình tĩnh!” và tôi vội rót nước từ chiếc bình ra ly.

Nhưng chẳng ích gì. Anh ta đang chìm trong cơn điên loạn cảm xúc thường xảy đến với những người mạnh mẽ khi vượt qua khủng hoảng lớn. Chẳng bao lâu sau, anh ta tỉnh táo trở lại, gương mặt xanh xao và vẻ mệt mỏi hiện rõ.

“Tôi đã tự biến mình thành thằng ngốc,” anh ta thở hổn hển.

“Không có chuyện đó đâu. Uống cái này đi.” Tôi pha chút rượu brandy vào nước, và chút hồng hào dần trở lại trên đôi má nhợt nhạt của anh ta.

“Đỡ hơn rồi!” anh ta nói. “Và giờ, thưa Bác sĩ, có lẽ ngài sẽ vui lòng xem xét ngón cái của tôi, hay đúng hơn là nơi ngón cái của tôi đã từng tồn tại.”

Anh ta gỡ chiếc khăn tay ra và đưa bàn tay về phía tôi. Ngay cả một người có thần kinh thép như tôi cũng phải rùng mình khi nhìn thấy nó. Chỉ còn bốn ngón tay và một mảng đỏ sẫm, nhão nhoẹt kinh dị tại vị trí lẽ ra ngón cái phải nằm đó. Nó đã bị chặt hoặc giật đứt tận gốc.

“Trời ơi!” tôi thốt lên, “đây quả là một vết thương khủng khiếp. Chắc hẳn máu đã chảy rất nhiều.”

“Đúng vậy. Tôi đã ngất xỉu ngay khi bị thương, và tôi nghĩ mình hẳn đã bất tỉnh khá lâu. Khi tỉnh dậy, thấy máu vẫn còn chảy, tôi liền quấn chặt một đầu khăn tay quanh cổ tay rồi cố định bằng một cành cây nhỏ.”

“Xuất sắc! Anh đáng lẽ nên làm bác sĩ phẫu thuật mới phải.”

“Đó là vấn đề về thủy lực, Bác sĩ hiểu không, và thuộc chuyên môn của tôi.”

“Vết thương này,” tôi vừa nói vừa kiểm tra kỹ vết thương, “được gây ra bởi một vật rất nặng và cực kỳ sắc bén.”

“Thứ gì đó giống như lưỡi dao phay,” anh ta lẩm bẩm.

“Chẳng phải là tai nạn sao?” tôi hỏi.

“Hoàn toàn không phải thế.”

“Gì cơ? Một vụ tấn công dã man chăng?”

“Dã man không đủ để diễn tả đâu.”

“Anh làm tôi khiếp sợ đấy.”

Tôi cẩn thận rửa sạch vết thương, lau khô, băng bó cẩn thận, rồi cuối cùng đắp lên một lớp bông gòn cùng miếng gạc tẩm thuốc sát khuẩn. Suốt quá trình ấy, anh ta nằm im không một tiếng rên, chỉ thi thoảng mới cắn chặt môi dưới.

“Giờ thấy sao rồi?” tôi hỏi khi hoàn tất công việc.

“Tuyệt vời! Nhờ chút rượu brandy cùng băng bó của Bác sĩ, tôi thấy mình như được tái sinh vậy. Vẫn còn yếu lắm, nhưng tôi đã trải qua những chuyện còn kinh khủng hơn thế này nhiều.”

“Chắc anh không nên nói về chuyện này. Rõ ràng nó đang làm anh bất an.”

“Ồ, không, giờ thì không sao. Tôi sẽ phải trình báo với cảnh sát; nhưng thành thực mà nói, nếu không có vết thương rõ ràng này làm bằng chứng, tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu họ tin lời khai của tôi, bởi đó là một câu chuyện vô cùng kỳ lạ, mà tôi lại chẳng có nhiều chứng cứ xác thực; và ngay cả khi họ có tin tôi đi nữa, thì những manh mối tôi cung cấp cũng quá mơ hồ, khó lòng đòi được công lý.”

“Ha!” – tôi thốt lên – “nếu đây là vấn đề anh muốn được giải quyết, tôi khuyên anh nên tìm gặp người bạn của tôi, Sherlock Holmes, trước khi đến trình báo chính thức với cảnh sát.”

“Ồ, tôi đã nghe danh người ấy rồi,” vị khách của tôi đáp, “và tôi sẽ rất vui nếu ông ta nhận lời giúp đỡ, dĩ nhiên tôi vẫn phải nhờ đến cảnh sát chính quy. Bác sĩ có thể giới thiệu tôi với ông ấy được chăng?”

“Tôi sẽ làm hơn thế. Chính tôi sẽ đưa anh đến gặp anh ấy.”

“Tôi thật vô cùng biết ơn .”

“Chúng ta sẽ gọi một cỗ xe ngựa và cùng nhau lên đường. Chúng ta còn kịp dùng bữa sáng với anh ấy. Anh đã sẵn sàng chưa?”

“Thưa vâng; tôi sẽ không thể nào yên lòng cho đến khi kể hết câu chuyện của mình.”

“Vậy thì người hầu của tôi sẽ gọi xe ngựa ngay, và tôi sẽ sẵn sàng trong nháy mắt.” Tôi vội vã bước lên lầu, thuyết trình vắn tắt mọi việc với vợ, rồi chỉ trong năm phút sau đã ngồi trong chiếc xe hansom, cùng người quen mới của mình hướng về phố Baker.

Sherlock Holmes, đúng như tôi dự đoán, đang thảnh thơi ngồi trong phòng khách, khoác chiếc áo choàng, vừa lật giở mục tìm người thất lạc trên tờ The Times vừa nhả khói từ chiếc tẩu trước bữa sáng – thứ được chế từ hỗn hợp thuốc lá thừa của ngày hôm trước, phơi khô cẩn thận và chất đống ở góc lò sưởi. Anh niềm nở đón tiếp chúng tôi, gọi thêm đĩa thịt muối cùng trứng tươi, rồi cùng chúng tôi thưởng thức bữa điểm tâm thịnh soạn. Khi bữa ăn kết thúc, anh ân cần mời vị khách mới nằm nghỉ trên sofa, kê một chiếc gối êm dưới đầu ông, rồi đặt ly rượu brandy pha loãng vừa tầm tay ông.

“Rõ ràng là anh đã trải qua những chuyện không phải tầm thường, ông Hatherley,” Holmes nói. “Mời anh cứ nằm xuống đó và thoải mái như ở nhà. Hãy kể cho chúng tôi nghe tất cả những gì anh có thể nhớ, nhưng nếu thấy mệt thì cứ nghỉ ngơi, và dùng chút rượu cho lại sức.”

“Tôi xin cảm ơn,” người bệnh của tôi đáp, “nhưng từ khi được bác sĩ băng bó vết thương, tôi đã đỡ hẳn, và bữa điểm tâm của anh đã giúp tôi hồi phục hoàn toàn. Tôi sẽ không làm mất thời gian quý báu của ông nhiều, nên xin phép được kể ngay về những sự việc kỳ lạ đã xảy ra với tôi.”

Holmes ngồi trong chiếc ghế bành rộng với vẻ mệt mỏi, đôi mắt nặng trĩu che lấp đi sự sắc sảo và nhiệt huyết vốn có, còn tôi ngồi đối diện, cả hai chúng tôi im lặng lắng nghe câu chuyện kỳ lạ mà vị khách đang kể lại một cách tỉ mỉ.

“Xin thưa,” anh ta nói, “-

Tôi là kẻ mồ côi và độc thân, sống một mình trong căn nhà trọ tại London. Tôi làm nghề kỹ sư thủy lực, đã trải qua bảy năm học việc đầy kinh nghiệm tại hãng Venner & Matheson, một công ty nổi tiếng ở Greenwich. Hai năm về trước, khi hoàn thành thời gian học nghề và được thừa kế một số tiền kha khá từ người cha quá cố đáng thương của mình, tôi quyết định mở nghiệp riêng, thuê một văn phòng trên phố Victoria.

Tôi cho rằng ai cũng thấy bước đầu tự lập trong nghề nghiệp là một trải nghiệm nhạt nhẽo. Riêng với tôi, điều đó lại càng đúng hơn. Suốt hai năm trời, tôi chỉ nhận được ba vụ tư vấn và một công việc nhỏ, đó là tất cả những gì nghề nghiệp mang lại cho tôi. Tổng cộng thu nhập của tôi chỉ vỏn vẹn hai mươi bảy bảng mười shilling. Ngày nào cũng vậy, từ chín giờ sáng đến bốn giờ chiều, tôi ngồi chờ đợi trong góc phòng nhỏ bé của mình, cho đến khi cuối cùng tinh thần tôi bắt đầu suy sụp, và tôi tin chắc mình sẽ chẳng bao giờ có được việc gì nữa.

Thế nhưng hôm qua, đúng lúc tôi định rời văn phòng, người thư ký bước vào báo có một quý ông đang chờ muốn gặp tôi về công việc. Anh ta cũng đưa cho tôi một tấm danh thiếp, trên đó khắc dòng chữ “Đại tá Lysander Stark”. Theo sau người thư ký chính là vị đại tá ấy – một người đàn ông tầm vóc trung bình nhưng vô cùng gầy gò. Tôi chưa từng thấy ai gầy đến thế. Toàn bộ khuôn mặt ông ta nhọn hoắt chỉ còn trơ xương mũi và cằm, với làn da căng bóng trên đôi gò má nhô cao. Tuy nhiên, vẻ gầy guộc này dường như là đặc điểm tự nhiên chứ không phải do ốm đau, bởi đôi mắt ông ta sáng quắc, bước đi nhanh nhẹn, dáng vẻ đầy tự tin. Trang phục của ông ta tuy đơn giản nhưng chỉn chu, và theo ước đoán của tôi, tuổi ông ta chắc phải gần bốn mươi hơn là ba mươi.

“Ông Hatherley?” ông ta nói, với một chút giọng Đức. “Anh Hatherley, tôi được biết anh không chỉ là người giỏi chuyên môn mà còn rất kín đáo và biết giữ bí mật.”

Tôi cúi đầu, lòng dâng lên niềm tự hào như bất cứ chàng trai trẻ nào khi nghe những lời khen ngợi như thế. “Xin phép được hỏi ai là người đã nói tốt về tôi như vậy?”

“Ồ, có lẽ tốt hơn là tôi chưa nên tiết lộ điều đó vào lúc này. Tôi cũng được biết từ cùng nguồn tin rằng anh vừa là trẻ mồ côi vừa độc thân, đang sống một mình ở London.”

“Đúng như vậy,” tôi đáp; “nhưng xin thứ lỗi nếu tôi nói rằng tôi không thấy những điều này có liên quan gì đến năng lực chuyên môn của mình. Nếu không nhầm thì ông muốn thảo luận với tôi về một vấn đề chuyên môn?”

“Chắc chắn rồi. Nhưng anh sẽ thấy mọi điều tôi nói đều vô cùng hệ trọng. Tôi có một công việc chuyên môn cần nhờ anh, nhưng yêu cầu tuyệt đối giữ bí mật – phải tuyệt đối giữ kín, anh hiểu chứ, và dĩ nhiên chúng ta có thể kỳ vọng điều này nhiều hơn ở một người sống độc thân so với người đang sống trong vòng tay gia đình.”

“Nếu tôi hứa giữ bí mật,” tôi đáp, “ông có thể hoàn toàn tin tưởng lời hứa của tôi.”

Ông ta nhìn tôi chằm chằm khi tôi nói, và tôi nhận ra mình chưa từng thấy ánh mắt nào vừa hoài nghi vừa dò xét đến thế.

“Vậy ngài hứa chứ?” cuối cùng ông ta hỏi.

“Vâng, tôi hứa.”

“Hoàn toàn giữ kín trước, trong và cả sau khi sự việc xảy ra? Không hé răng nửa lời, cũng không ghi chép gì về chuyện này?”

“Tôi đã hứa với ngài rồi.”

“Tốt lắm.” Bỗng nhiên ông ta đứng phắt dậy, nhanh như cắt lao sang phía cửa, mạnh tay mở toang ra. Hành lang bên ngoài vắng tanh không một bóng người.

“Được rồi,” ông ta nói khi quay vào. “Tôi biết mấy thư ký thường hay tọc mạch vào việc của chủ nhân. Giờ chúng ta có thể yên tâm trò chuyện.”

Ông ta kéo ghế sát sạt vào chỗ tôi ngồi rồi bắt đầu chăm chú nhìn tôi với ánh mắt dò xét và đầy suy tư như trước đó.

Một cảm giác kinh tởm, pha lẫn chút sợ hãi bắt đầu trào dâng trong tôi trước những hành động kỳ quặc của người đàn ông gầy gò này. Ngay cả nỗi lo mất khách hàng cũng không ngăn được tôi bộc lộ sự bực bội.

“Xin ông vui lòng nói rõ công việc của mình đi,” tôi nói; “thời gian của tôi rất quý báu.” Xin Chúa tha thứ cho câu nói cuối ấy, nhưng nó đã tự buột ra khỏi miệng tôi.

“Năm mươi đồng guinea cho một đêm làm việc thì sao?” ông ta hỏi.

“Thật là hậu hĩnh.”

“Tôi nói là một đêm, nhưng thực ra chỉ cần một giờ là đủ. Tôi chỉ muốn anh cho ý kiến về một chiếc máy ép thủy lực bị trục trặc. Nếu anh chỉ ra chỗ hỏng, chúng tôi sẽ tự sửa lấy. Anh thấy công việc đó thế nào?”

“Công việc có vẻ nhàn hạ mà tiền công lại hậu hĩnh.”

“Đúng thế. Chúng tôi mong anh có mặt tối nay bằng chuyến tàu chót.”

“Đến đâu thưa ông?”

“Đến Eyford, thuộc Berkshire. Đó là một vùng quê nhỏ gần biên giới Oxfordshire, cách Reading bảy dặm. Có chuyến tàu từ ga Paddington sẽ đưa anh tới nơi vào khoảng 11 giờ 15.”

“Tốt lắm.”

“Tôi sẽ đánh xe ngựa xuống đón anh.”

“Thế ra ở đó có đường đi xe ngựa sao?”

“Vâng, điền trang nhỏ của chúng tôi nằm hoàn toàn ở vùng thôn quê. Nơi ấy cách ga Eyford bảy dặm đường.”

“Như thế thì chắc chúng ta khó lòng tới nơi trước nửa đêm. Tôi đoán sẽ chẳng còn chuyến tàu nào quay về. Thế là tôi buộc phải ngủ lại qua đêm mất.”

“Vâng, chúng tôi có thể dễ dàng sắp xếp cho anh một chỗ ngủ tạm.”

“Thật bất tiện quá. Chẳng lẽ tôi không thể đến vào giờ thuận tiện hơn sao?”

“Chúng tôi nhận thấy tốt nhất là anh nên đến muộn. Để bù lại sự bất tiện này, chúng tôi sẵn sàng trả cho anh – một người trẻ tuổi còn ít tiếng tăm – một khoản thù lao mà ngay cả những bậc thầy trong nghề của anh cũng phải ghen tị. Dĩ nhiên, nếu anh muốn rút lui khỏi công việc này thì vẫn còn kịp.”

Tôi nghĩ đến năm mươi đồng guinea, và mức độ hữu ích của số tiền ấy đối với tôi. “Không sao cả,” tôi đáp, “tôi rất sẵn lòng tuân theo yêu cầu của ông. Nhưng tôi muốn hiểu rõ hơn một chút về công việc mình sẽ đảm nhận.”

“Đúng vậy. Thật tự nhiên khi lời hứa giữ bí mật mà chúng tôi yêu cầu ở anh lại khơi dậy sự tò mò của anh. Tôi không muốn bắt anh làm việc gì mà không giải thích rõ ràng mọi chuyện. Tôi đoán chúng ta hoàn toàn không bị ai nghe lén chứ?”

“Hoàn toàn yên tâm.”

“Vậy thì vấn đề là thế này. Có lẽ anh đã biết đất sét tẩy dầu là một nguyên liệu quý giá, và chỉ có thể tìm thấy ở một hoặc hai nơi trên nước Anh?”

“Tôi có nghe nói như vậy.”

Cách đây không lâu, tôi có mua một mảnh đất nhỏ – rất nhỏ – cách Reading chừng mười dặm. May mắn thay, trong lúc kiểm tra, tôi phát hiện một mỏ đất sét tẩy dầu nằm trên một trong những cánh đồng của mình. Nhưng sau khi khảo sát, tôi nhận ra mỏ này khá nhỏ, lại nằm kẹt giữa hai mỏ lớn hơn nhiều – một bên phải, một bên trái – cả hai đều thuộc về đất đai của hàng xóm. Những người láng giềng tốt bụng này hoàn toàn không hay biết mảnh đất của họ chứa đựng thứ quý giá như mỏ vàng. Đương nhiên, sẽ có lợi nếu tôi mua lại đất của họ trước khi họ phát hiện ra giá trị thực sự, nhưng tiếc là tôi không đủ vốn. Thế là tôi đã chia sẻ bí mật này với vài người bạn, và họ đề nghị chúng tôi nên âm thầm khai thác mỏ nhỏ của mình trước để có tiền mua những cánh đồng lân cận.

Chúng tôi đã làm như vậy được một thời gian, và để hỗ trợ công việc, chúng tôi đã lắp đặt một máy ép thủy lực. Chiếc máy này, như tôi đã nói, hiện đang gặp trục trặc, và chúng tôi cần anh tư vấn. Nhưng chúng tôi phải giữ bí mật tuyệt đối, bởi nếu người ta biết có kỹ sư thủy lực đến ngôi nhà nhỏ của chúng tôi, chắc chắn sẽ nảy sinh sự tò mò. Một khi sự thật bị lộ, mọi cơ hội sở hữu những cánh đồng đó và thực hiện kế hoạch của chúng tôi sẽ tan thành mây khói. Đó chính là lý do tôi buộc anh phải hứa không tiết lộ việc anh sẽ đến Eyford tối nay. Tôi hy vọng mình đã giải thích mọi chuyện thật rõ ràng?

“Tôi hoàn toàn hiểu, thưa ông,” tôi nói. “Chỉ có một điểm duy nhất khiến tôi băn khoăn là việc ông sử dụng máy ép thủy lực để làm gì trong quá trình khai thác đất sét tẩy dầu – thứ mà theo tôi được biết, người ta thường đào lên từ hố như đào sỏi.”

“À!” Ông ta đáp một cách hờ hững, “chúng tôi có phương pháp riêng. Chúng tôi ép đất thành những viên gạch để vận chuyển mà không để lộ bản chất thật của chúng. Nhưng đó chỉ là chuyện nhỏ nhặt thôi. Tôi đã hoàn toàn đặt niềm tin vào anh rồi, ông Hatherley, và tôi đã chứng tỏ cho anh thấy mức độ tin tưởng đó của tôi.” Vừa nói, ông ta vừa đứng dậy. “Vậy tôi sẽ đợi anh ở Eyford lúc 11 giờ 15.”

“Tôi chắc chắn sẽ đến.”

“Và đừng nói với bất kỳ ai.” Ông ta dành cho tôi một ánh nhìn dò xét cuối cùng, kéo dài, rồi siết chặt tay tôi bằng cái bắt tay lạnh ngắt, ẩm ướt, sau đó vội vã bước ra khỏi phòng.

Khi bình tâm suy nghĩ lại mọi chuyện, tôi vô cùng kinh ngạc – như hai ông có thể tưởng tượng – về nhiệm vụ bất ngờ được giao phó này. Một mặt, dĩ nhiên tôi rất hài lòng, vì số tiền thù lao ít nhất gấp mười lần mức phí tôi thường đưa ra cho dịch vụ của mình, và biết đâu việc này sẽ dẫn đến những hợp đồng khác. Nhưng mặt khác, vẻ mặt và cử chỉ của vị khách đã để lại trong tôi ấn tượng khó chịu, và tôi không thể tin rằng lời giải thích về đất sét tẩy dầu của ông ta đủ để biện minh cho việc tôi phải đến vào lúc nửa đêm, cũng như nỗi lo sợ thái quá của ông ta rằng tôi sẽ tiết lộ cuộc hẹn này. Dù vậy, tôi gạt bỏ mọi nghi ngại, dùng bữa tối thịnh soạn, đón xe tới ga Paddington và lên đường, tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu giữ kín chuyện này.

Tại Reading, tôi không chỉ phải đổi toa mà còn phải đổi cả nhà ga. Dù vậy, tôi vẫn kịp chuyến tàu cuối cùng tới Eyford, và khi đến cái ga nhỏ mờ mịt ấy thì đã quá mười một giờ đêm. Tôi là vị khách duy nhất bước xuống ở đó, trên sân ga vắng tanh chỉ còn một anh khuân vác ngái ngủ với chiếc đèn lồng lắc lư. Thế nhưng, khi bước qua cánh cổng nhỏ, tôi bất ngờ nhìn thấy người quen buổi sáng đang đứng đợi trong bóng tối phía bên kia. Không thốt lời nào, ông ta nắm chặt lấy tay tôi, lôi vội vào chiếc xe ngựa đang mở cửa sẵn. Ông ta kéo màn che cửa sổ lên, gõ mạnh vào thành xe, và thế là chúng tôi phi nước đại, con ngựa chạy hết tốc lực…

-“

“Một con ngựa?” Holmes ngắt lời.

“Vâng, chỉ một con thôi.”

“Anh có nhận ra màu lông của nó không?”

“Có, tôi thấy rõ dưới ánh đèn đường khi bước lên xe. Nó màu hạt dẻ.”

“Trông nó ủ rũ hay còn sung sức?”

“Ôi, rất khỏe mạnh và bộ lông bóng mượt.”

“Cảm ơn anh. Tôi xin lỗi vì đã ngắt quãng. Mời anh tiếp tục câu chuyện hấp dẫn của mình.”

“-

Thế là chúng tôi lên đường, đi ít nhất một tiếng đồng hồ. Đại tá Lysander Stark bảo chỉ bảy dặm, nhưng theo tốc độ xe chạy và thời gian di chuyển, tôi đoán phải tới mười hai dặm. Suốt quãng đường, ông ta ngồi im lặng bên cạnh, và nhiều lần khi liếc nhìn, tôi thấy ông ta đang quan sát tôi rất chăm chú. Đường làng ở vùng đó có vẻ không được tốt lắm, xe xóc nảy dữ dội. Tôi cố nhìn ra ngoài cửa kính nhưng chúng mờ đục, chỉ thấy lờ mờ những vệt sáng thấp thoáng. Đôi lúc tôi cố bắt chuyện để xua tan không khí ngột ngạt, nhưng vị đại tá chỉ đáp lại bằng những câu cụt lủn, cuộc trò chuyện nhanh chóng tắt ngấm.

Cuối cùng, tiếng rung lắc trên đường đất nhường chỗ cho âm thanh êm ái của đường rải sỏi, cỗ xe dừng bánh. Đại tá Lysander Stark nhanh nhẹn bước xuống, kéo tôi vào một hành lang rộng ngay trước mặt. Chúng tôi như bước thẳng từ xe vào sảnh chính, chẳng kịp nhìn thoáng qua mặt tiền tòa nhà. Vừa bước qua ngưỡng cửa, cánh cửa đã sập lại sau lưng, tiếng bánh xe lóc cóc dần khuất xa.

Bên trong ngôi nhà tối om như mực, vị đại tá lúng túng tìm diêm và lẩm bẩm trong miệng. Bỗng nhiên, một cánh cửa ở cuối hành lang bật mở, một vệt sáng vàng nhạt vươn dài về phía chúng tôi. Ánh sáng ấy mở rộng dần, và một người phụ nữ bước ra với chiếc đèn trên tay. Cô giơ cao ngọn đèn, nghiêng người về phía trước, đôi mắt chăm chú nhìn thẳng vào chúng tôi. Tôi có thể thấy cô thật xinh đẹp, và từ ánh sáng lấp lánh phản chiếu trên tà váy tối màu, tôi biết đó là một thứ vải sang trọng. Cô thốt ra vài lời bằng thứ tiếng nước ngoài với giọng điệu như đang chất vấn, và khi người bạn đồng hành của tôi đáp lại bằng một tiếng gắt gỏng cụt lủn, cô giật mình đến mức suýt đánh rơi chiếc đèn. Đại tá Stark bước nhanh đến bên cô, thì thầm điều gì đó vào tai, rồi đẩy cô trở lại căn phòng nơi cô vừa bước ra. Sau đó, ông ta quay lại phía tôi, tay vẫn cầm chiếc đèn.

“Có lẽ anh sẽ vui lòng đợi trong căn phòng này vài phút,” ông ta nói, mở toang một cánh cửa khác. Đó là một căn phòng nhỏ yên tĩnh, bài trí đơn giản với chiếc bàn tròn ở giữa chất đầy mấy cuốn sách tiếng Đức. Đại tá Stark đặt ngọn đèn lên cây đàn phong cầm gần cửa.

“Tôi sẽ không để anh đợi lâu đâu,” ông ta nói rồi biến mất vào bóng tối.

Tôi liếc nhìn những cuốn sách trên bàn. Dù chẳng biết tiếng Đức, tôi vẫn nhận ra hai cuốn là sách khoa học chuyên ngành, còn lại là thơ ca. Rồi tôi bước tới cửa sổ, mong ngắm chút cảnh đồng quê, nhưng tấm cửa chớp gỗ sồi nặng trịch đã đóng chặt. Ngôi nhà yên ắng đến kỳ lạ. Đâu đó ngoài hành lang, tiếng tích tắc đều đều của chiếc đồng hồ cũ vang lên, còn lại tất cả chìm trong im lặng đáng sợ.

Một nỗi bất an mơ hồ len lỏi vào tôi. Những người Đức này là ai? Họ làm gì giữa nơi hẻo lánh thế này? Và đây thực sự là nơi nào? Tôi chỉ biết mình cách Eyford chừng mười dặm, chẳng rõ là hướng bắc, nam, đông hay tây. Dù sao, Reading và mấy thị trấn lớn khác cũng trong bán kính đó, nên có lẽ đây chưa hẳn đã quá hẻo lánh. Nhưng sự tĩnh mịch tuyệt đối này chứng tỏ chúng tôi đang ở vùng quê thực sự. Tôi đi tới đi lui trong phòng, ngâm nga mấy câu hát để trấn an mình, và cảm thấy khoản thù lao năm mươi đồng guinea quả là xứng đáng.

Bỗng nhiên, không một tiếng động báo hiệu nào trong không gian tĩnh lặng tuyệt đối, cánh cửa phòng tôi từ từ hé mở. Một người phụ nữ đứng lấp ló nơi khe cửa, bóng tối hành lang phủ đằng sau lưng cô, trong khi ánh đèn vàng vọt từ chiếc đèn của tôi chiếu thẳng lên gương mặt xinh đẹp nhưng ngập tràn lo âu của nàng. Tôi có thể nhận ra ngay cô đã tái nhợt vì khiếp sợ, và cảnh tượng ấy khiến trái tim tôi đóng băng. Cô giơ lên một ngón tay run rẩy ra hiệu bảo tôi giữ yên lặng, đồng thời thều thào mấy lời tiếng Anh đứt quãng, đôi mắt không ngừng liếc nhìn về phía sau như một con ngựa hoảng loạn ngó về khoảng tối đằng sau mình.

“Tôi sẽ đi,” cô ấy nói, dường như đang cố gắng hết sức – theo như tôi nhận thấy – để giữ giọng điệu bình tĩnh; “Tôi sẽ đi. Tôi không nên ở lại đây. Anh cũng chẳng có việc gì tốt lành để làm ở nơi này cả.”

“Nhưng thưa cô,” tôi đáp, “tôi vẫn chưa hoàn thành mục đích đến đây. Tôi không thể rời đi khi chưa được xem qua chiếc máy.”

“Chẳng đáng để anh chờ đợi đâu,” cô tiếp tục nói. “Anh cứ việc bước ra cửa, không ai ngăn cản đâu.”

Rồi khi thấy tôi mỉm cười và lắc đầu, đột nhiên cô buông bỏ vẻ kiềm chế, bước nhanh một bước về phía tôi, hai tay siết chặt vào nhau.

“Vì Chúa!” cô thì thào, “hãy rời khỏi đây ngay trước khi quá muộn!”

Nhưng tôi vốn là kẻ bướng bỉnh, lại càng hăng hái nhúng tay vào việc khi gặp trở ngại. Tôi nghĩ đến năm mươi đồng guinea thù lao, đến chuyến đi mệt mỏi, và đêm dài khó chịu đang chờ đợi. Liệu tất cả sẽ trở thành công cốc? Sao tôi phải lén lút bỏ đi mà không hoàn thành trọng trách, để vuột mất số tiền đáng lẽ thuộc về mình? Biết đâu người phụ nữ ấy chỉ bị ám ảnh bởi một ý nghĩ kỳ quặc. Vì thế, dù thái độ của cô ta khiến tôi bối rối hơn mức tôi muốn thừa nhận, tôi vẫn kiên quyết lắc đầu tuyên bố sẽ ở lại. Khi cô ta định tiếp tục nài nỉ, bỗng có tiếng cửa đập mạnh phía trên, rồi tiếng chân nhiều người vang trên cầu thang. Cô ta lắng nghe giây lát, giơ tay làm điệu bộ tuyệt vọng, rồi biến mất nhanh chóng và yên lặng như khi xuất hiện.

Vị khách mới đến là Đại tá Lysander Stark cùng một người đàn ông thấp đậm, với bộ râu cằm xồm xoàm như lông chinchilla, được giới thiệu với tôi là ông Ferguson.

“Đây là thư ký kiêm quản lý của tôi,” vị đại tá nói. “Nhân tiện, hình như lúc nãy tôi đã đóng cửa phòng rồi, sợ rằng anh bị gió lùa.”

“Không hề,” tôi đáp, “chính tôi mở cửa vì cảm thấy trong phòng hơi ngột ngạt.”

Ông ta ném cho tôi ánh mắt đầy ngờ vực. “Vậy thì có lẽ chúng ta nên bắt đầu vào việc luôn,” ông nói. “Ông Ferguson và tôi sẽ dẫn anh đi xem cỗ máy.”

“Tôi nên đội mũ vào mới phải.”

“Ồ, không cần đâu, nó ở trong nhà mà.”

“Cái gì, ông nung đất sét tẩy dầu ngay trong nhà sao?”

“Không, không phải thế. Đây chỉ là nơi chúng tôi ép đất thôi. Nhưng thôi đừng bận tâm chuyện đó làm gì. Việc chúng tôi cần anh là xem xét cái máy và chỉ cho chúng tôi biết nó hỏng hóc chỗ nào.”

Chúng tôi cùng nhau đi lên lầu, vị đại tá cầm đèn đi trước dẫn đường, còn tôi cùng người quản lý béo mập theo sau. Đó là một tòa nhà cổ kỳ quặc như mê cung, với những hành lang dài, lối đi quanh co, những bậc thang xoắn chật hẹp và những cánh cửa thấp bé, ngưỡng cửa mòn lõm sau bao thế hệ người qua lại. Khắp tầng dưới không một tấm thảm, cũng chẳng có dấu vết của đồ đạc nào, trong khi lớp vữa tường bong tróc để lộ những mảng ẩm mốc xanh rêu trông thật nhếch nhác.

Tôi cố tỏ ra bình thản hết mức có thể, nhưng không quên được lời cảnh báo của người phụ nữ, dù đã cố phớt lờ chúng, nên vẫn không ngừng dò xét hai người đồng hành. Ferguson có vẻ là một gã trầm mặc, ít nói, nhưng qua vài lời lẻ tẻ, tôi nhận ra ít nhất hắn cũng là người đồng hương với tôi.

Đại tá Lysander Stark cuối cùng dừng chân trước một cánh cửa thấp bé, ông ta mở khóa. Bên trong là một căn phòng nhỏ hình vuông, chật đến nỗi ba người chúng tôi khó lòng cùng vào một lúc. Ferguson đứng lại ngoài cửa, còn vị đại tá dẫn tôi bước vào.

“Giờ đây,” ông ta nói, “chúng ta thực sự đang đứng bên trong chiếc máy ép thủy lực, và sẽ thật khó chịu nếu có ai đó khởi động nó. Trần căn phòng nhỏ bé này chính là đầu pít-tông đang hạ xuống, với một lực ép hàng tấn đè lên sàn kim loại phía dưới. Những cột nước nhỏ bên ngoài tiếp nhận lực đẩy, truyền tải và khuếch đại nó theo cách mà anh đã quen thuộc. Cỗ máy vận hành khá trơn tru, nhưng đôi khi bị kẹt và đã mất đi đôi chút sức mạnh. Có lẽ anh sẽ vui lòng kiểm tra và chỉ cho chúng tôi cách khắc phục.”

Tôi cầm lấy chiếc đèn từ tay ông ta và bắt đầu kiểm tra cỗ máy một cách tỉ mỉ. Đó quả thực là một cỗ máy đồ sộ, có khả năng tạo ra áp lực vô cùng lớn. Nhưng khi tôi bước ra ngoài và vận hành các đòn bẩy điều khiển, ngay lập tức tôi nhận ra qua tiếng xì nhẹ rằng có chỗ rò rỉ khiến nước tràn ngược vào một trong các xi-lanh phụ. Sau khi kiểm tra kỹ, tôi phát hiện một vòng cao su bao quanh đầu thanh truyền động đã bị co lại, không còn khít với ổ trục nữa. Đây rõ ràng là nguyên nhân gây thất thoát lực, và tôi đã chỉ ra điều này cho những người bạn đồng hành – họ chăm chú lắng nghe nhận xét của tôi rồi đặt vài câu hỏi thiết thực về cách khắc phục.

Sau khi giải thích cặn kẽ cho họ, tôi quay lại buồng chính của cỗ máy để quan sát kỹ hơn cho thỏa trí tò mò. Ngay lập tức tôi nhận ra câu chuyện về việc dùng đất sét tẩy dầu hoàn toàn là bịa đặt – thật vô lý khi một cỗ máy hùng mạnh như thế này lại được chế tạo cho mục đích tầm thường đến vậy. Các bức tường làm bằng gỗ, nhưng sàn nhà lại là một máng sắt khổng lồ. Khi tôi cúi xuống kiểm tra, thấy cả mặt sàn phủ đầy một lớp cặn kim loại. Đang lúc cạo lớp cặn để xác định xem đó là gì, bỗng tôi nghe thấy tiếng gầm gừ bằng tiếng Đức và nhìn thấy khuôn mặt xanh xao như người chết của viên đại tá đang nhìn chằm chằm xuống tôi.

“Anh đang làm gì ở đó?” ông ta hỏi.

Tôi bỗng cảm thấy bực bội vì bị lừa bởi câu chuyện rối rắm ông ta vừa kể.

“Tôi đang xem đất sét tẩy dầu của ông,” tôi đáp; “Tôi nghĩ mình có thể tư vấn tốt hơn về cỗ máy nếu hiểu rõ mục đích thực sự của nó.”

Vừa thốt ra câu đó, tôi đã hối hận vì sự bộc phát của mình. Gương mặt ông ta bỗng co lại, ánh mắt xám lạnh lẽo lóe lên vẻ độc địa.

“Tốt lắm,” ông ta nói, “anh sẽ được biết tất cả về cỗ máy.”

Ông ta lùi một bước, đóng sập cánh cửa nhỏ rồi xoay chìa khóa khóa chặt. Tôi lao tới giật mạnh tay nắm, nhưng cánh cửa đã chắc chắn khóa kín, chẳng chịu nhúc nhích dù tôi đạp hay đẩy thế nào.

“Này!” Tôi gào lên. “Này! Đại tá! Mở cửa ra!”

Và rồi bỗng nhiên trong khoảnh khắc tĩnh lặng, tôi nghe thấy một âm thanh khiến tim tôi như muốn nhảy khỏi lồng ngực. Đó là tiếng đòn bẩy kêu lách cách cùng tiếng rít rò rỉ của xi-lanh. Hắn đã khởi động cỗ máy. Chiếc đèn vẫn nằm trên sàn nhà nơi tôi đặt lúc kiểm tra cái máng. Trong ánh đèn leo lét, tôi thấy trần nhà đen kịt đang từ từ hạ xuống, chậm rãi nhưng giật cục, và – không ai hiểu rõ hơn tôi – với một sức mạnh có thể nghiền nát tôi thành một đống thịt nhão nhoét chỉ trong nháy mắt. Tôi lao về phía cánh cửa, gào thét, dùng móng tay cào cấu vào ổ khóa. Tôi khẩn khoản van xin viên đại tá thả tôi ra, nhưng tiếng lách cách của đòn bẩy át đi mọi lời cầu xin. Giờ đây trần căn phòng chỉ còn cách đầu tôi chừng một hai bước chân, tôi giơ tay lên đã có thể cảm nhận được bề mặt thô ráp, lạnh lẽo của nó.

Bỗng một ý nghĩ chợt lóe lên: cái chết đau đớn đến mức nào còn tùy thuộc vào tư thế khi đón nhận nó. Nếu nằm sấp, sức nặng sẽ đè lên xương sống, và tôi rùng mình khi nghĩ tới tiếng xương gãy răng rắc kinh hoàng ấy. Có lẽ nằm ngửa sẽ đỡ đau hơn? Nhưng liệu tôi có đủ dũng khí để nằm đó nhìn bóng đen tử thần từ từ đè xuống thân mình? Đang lúc không thể đứng vững, mắt tôi chợt nhìn thấy một thứ khiến tia hy vọng bừng lên trong tim.

Tôi đã nói rằng, dù sàn và trần làm bằng sắt nhưng các bức tường lại bằng gỗ. Khi tôi lướt mắt nhìn lần cuối, một vệt sáng vàng mảnh mai lọt qua khe giữa hai tấm ván, rồi dần mở rộng khi một tấm ván nhỏ bị đẩy lùi. Trong chốc lát, tôi không dám tin đây thực sự là cánh cửa mở lối thoát khỏi lưỡi hái tử thần. Ngay khoảnh khắc sau đó, tôi vụt lao qua khe hở, nằm bất tỉnh nửa tỉnh nửa mê bên kia bức tường. Tấm ván khép lại sau lưng tôi, nhưng tiếng vỡ tan của chiếc đèn cùng âm thanh hai tấm kim loại đập vào nhau vài giây sau đó đã cho tôi biết mình suýt nữa đã bước sang thế giới bên kia như thế nào.

Tôi bừng tỉnh khi có một cú giật mạnh vào cổ tay, và nhận ra mình đang nằm trên nền đá lạnh của một hành lang chật hẹp. Một người phụ nữ đang cúi xuống bên tôi, tay trái kéo tôi dậy, tay phải cầm ngọn nến lung linh. Đó chính là người bạn tốt mà tôi đã dại dột phớt lờ lời cảnh báo của cô ấy.

“Đi mau! Đi mau đi!” – giọng cô thều thào gấp gáp – “Bọn họ sắp tới nơi rồi. Họ sẽ phát hiện anh không còn ở đó. Ôi, xin đừng phí thời gian quý báu nữa, đi thôi!”

Lần này, tôi không dám coi thường lời khuyên của cô. Tôi loạng choạng đứng dậy, cùng cô chạy dọc hành lang rồi xuống một cầu thang xoắn ốc. Cầu thang dẫn tới một hành lang rộng hơn, và ngay khi vừa đặt chân tới đó, chúng tôi đã nghe tiếng bước chân rầm rập cùng hai giọng nói hét gọi nhau – một từ tầng chúng tôi vừa rời đi, một từ tầng dưới vọng lên. Người dẫn đường của tôi dừng phắt lại, ánh mắt hoảng loạn nhìn quanh. Rồi đột nhiên, cô mạnh tay mở toang cánh cửa phòng ngủ, nơi ánh trăng đang tràn ngập qua khung cửa sổ.

“Đây là cơ hội duy nhất của anh,” cô ấy nói. “Nó cao đấy, nhưng có thể anh sẽ nhảy qua được.”

Khi cô ấy vừa dứt lời, một ánh đèn lóe lên cuối hành lang, và tôi trông thấy bóng hình gầy guộc của Đại tá Lysander Stark đang xông tới, một tay cầm đèn lồng, tay kia nắm chặt thứ vũ khí trông như lưỡi dao phay của đồ tể. Tôi vội lao vào phòng ngủ, giật mạnh cửa sổ mở toang. Khu vườn yên tĩnh hiện ra trước mắt, dịu dàng và tươi mát dưới ánh trăng, chỗ ấy chắc chẳng cao quá ba mươi bộ. Tôi đã trèo lên bệ cửa, nhưng vẫn chần chừ chưa nhảy xuống ngay, cố nghe ngóng xem chuyện gì đang xảy ra giữa người cứu tôi và tên côn đồ đuổi theo sau. Nếu hắn đối xử tệ bạc với cô ấy, tôi sẵn sàng quay lại bất chấp nguy hiểm. Ý nghĩ đó vừa thoáng qua thì gã đã xô đến cửa, hất cô gái ra để chạy vào, nhưng cô đã kịp vòng tay ôm chặt lấy hắn, cố sức ngăn cản.

“Fritz! Fritz!” cô gái kêu lên bằng tiếng Anh, “anh hãy nhớ lời hứa sau lần trước. Anh đã nói sẽ không tái phạm nữa. Hắn sẽ không tiết lộ gì đâu! Ôi, hắn chắc chắn sẽ im hơi lặng tiếng!”

“Cô điên rồi, Elise!” gã đàn ông gầm lên, giãy giụa để thoát khỏi vòng tay cô. “Cô sẽ phá hủy tất cả. Hắn đã nhìn thấy quá nhiều rồi. Buông ta ra, nghe chưa!”

Hắn xô mạnh cô gái sang một bên, lao về phía cửa sổ và vung lên một nhát chém bằng thứ vũ khí nặng nề vào tôi. Lúc đó tay tôi đã mỏi nhừ, chỉ còn bám víu vào thanh bậu cửa, thì nhát chém của hắn ập xuống. Một cơn đau nhói buốt xuyên qua người, bàn tay tôi buông lỏng, và tôi rơi xuống khu vườn phía dưới.

Tôi choáng váng nhưng không bị thương tích gì sau cú ngã; thế nên tôi vội đứng dậy và phóng vào lùm cây hết sức nhanh chóng, bởi tôi biết mình vẫn chưa thoát khỏi hiểm nguy. Nhưng đột nhiên, trong lúc đang chạy, một cơn choáng váng cùng cảm giác buồn nôn kinh khủng ập tới. Tôi liếc nhìn bàn tay mình đang nhức nhối, và lần đầu tiên nhận ra ngón cái đã bị cắt đứt, máu đang ứa ra từ vết thương. Tôi cố quấn chiếc khăn tay quanh đó, nhưng một tiếng ù ù dữ dội vang lên trong tai, rồi ngay khoảnh khắc sau, tôi ngã vật xuống bất tỉnh giữa bụi hoa hồng.

Tôi không thể biết mình đã ngất đi bao lâu. Chắc hẳn phải rất lâu, bởi khi tôi tỉnh lại thì trăng đã lặn, bình minh tươi sáng đang lên. Quần áo tôi ướt sũng sương đêm, ống tay áo thấm đẫm máu từ ngón cái bị thương. Cơn đau nhói ấy lập tức gợi lại mọi ký ức về cuộc phiêu lưu kinh hoàng đêm qua, khiến tôi bật dậy với nỗi sợ rằng những kẻ truy đuổi vẫn còn đâu đây. Nhưng thật kinh ngạc, khi nhìn quanh, tôi chẳng thấy ngôi nhà hay khu vườn nào cả. Tôi đang nằm bên một góc hàng rào gần con đường lớn, và cách đó không xa là một tòa nhà dài – khi đến gần, tôi nhận ra đó chính là nhà ga nơi tôi đã đến đêm trước. Nếu không có vết thương rỉ máu trên tay, có lẽ tôi đã nghĩ mọi chuyện kinh khủng ấy chỉ là một cơn ác mộng mà thôi.

Trong trạng thái nửa tỉnh nửa mê, tôi bước vào nhà ga và hỏi về chuyến tàu sáng sớm. Tôi được biết sẽ có một chuyến tới Reading trong vòng chưa đầy một tiếng nữa. Tôi nhận thấy người khuân vác vẫn đang làm việc, y như lúc tôi đến đây trước đó. Tôi hỏi ông ta có bao giờ nghe tên Đại tá Lysander Stark chưa. Cái tên ấy hoàn toàn xa lạ với ông ta. Tôi tiếp tục hỏi liệu ông có thấy chiếc xe ngựa nào chờ đợi tôi đêm qua không. Ông ta trả lời không. Tôi dò hỏi về đồn cảnh sát gần nhất – có một đồn cách đó chừng ba dặm.

Khoảng cách ấy quá xa đối với tôi trong tình trạng kiệt sức và đau đớn như vậy. Tôi quyết định sẽ đợi đến khi về tới thị trấn mới trình báo sự việc với cảnh sát.

Lúc tôi đến nơi đã hơn sáu giờ sáng, nên tôi đi băng bó vết thương trước, rồi vị bác sĩ tốt bụng đã đưa tôi tới đây. Giờ đây tôi xin giao phó vụ việc này vào tay ông và sẽ làm theo đúng lời khuyên của ông.”

Cả hai chúng tôi ngồi yên lặng một lúc sau khi nghe xong câu chuyện kỳ lạ này. Rồi Sherlock Holmes với tay lấy xuống từ giá sách một trong những cuốn sổ ghi chép dày cộm mà anh thường dùng để dán những mẩu báo cắt dán.

“Đây là một thông báo mất tích mà anh sẽ thấy thú vị,” anh nói. “Nó đăng trên hầu hết các tờ báo cách đây khoảng một năm. Nghe này: ‘Mất tích, vào ngày 9 tháng này, ông Jeremiah Hayling, hai mươi sáu tuổi, kỹ sư thủy lực. Rời khỏi nhà trọ lúc mười giờ tối và không ai có tin tức gì kể từ đó. Trang phục…’ vân vân và vân. Ha! Tôi đoán đó là lần cuối cùng vị đại tá cần sửa chữa lại cỗ máy của mình.”

“Trời đất ơi!” người bệnh của tôi thốt lên. “Thế thì điều đó giải thích những lời cô gái kia đã nói.”

“Đương nhiên rồi. Rõ ràng vị đại tá là một kẻ lạnh lùng và liều lĩnh, một kẻ kiên quyết không để bất cứ thứ gì cản trở kế hoạch của hắn, giống như bọn cướp biển tàn bạo chẳng bao giờ để lại nhân chứng sống sót từ những con tàu bị cướp. Nào, giờ đây mỗi phút giây đều quý giá, vậy nếu anh đã sẵn sàng, chúng ta phải lập tức tới Scotland Yard để chuẩn bị trước khi tới Eyford.”

Khoảng ba tiếng sau, tất cả chúng tôi đã cùng nhau trên chuyến tàu từ Reading tới ngôi làng nhỏ ở Berkshire. Đoàn người gồm Sherlock Holmes, vị kỹ sư thủy lực, Thanh tra Bradstreet từ Scotland Yard, một nhân viên mặc thường phục và tôi. Bradstreet đã trải tấm bản đồ quân sự của hạt lên ghế và đang chăm chú dùng com-pa vẽ một vòng tròn lấy Eyford làm tâm điểm.

“Đây rồi,” anh ấy nói. “Vòng tròn này được vẽ với bán kính mười dặm tính từ ngôi làng. Nơi chúng ta cần tìm chắc chắn phải nằm đâu đó gần đường ranh giới này. Tôi nhớ anh có nói khoảng mười dặm.”

“Đúng vậy, tương đương một giờ đi xe ngựa.”

“Và anh thực sự tin rằng bọn chúng đã chở anh trở lại từ khoảng cách xa như thế trong khi anh bất tỉnh?”

“Chắc chắn là thế. Tôi còn nhớ mơ hồ cảm giác được bế lên và di chuyển đến nơi nào đó.”

“Điều khiến tôi không thể lý giải nổi,” tôi lên tiếng, “là tại sao chúng lại tha mạng cho anh khi phát hiện anh nằm bất tỉnh trong vườn. Có lẽ tên côn đồ đã mủi lòng trước những lời cầu xin của người phụ nữ.”

“Tôi khó có thể tin điều đó là thật. Trong đời mình, tôi chưa từng thấy một khuôn mặt nào độc ác đến thế.”

“Ồ, chúng ta sẽ sớm làm sáng tỏ mọi chuyện thôi,” Bradstreet nói. “Này, tôi đã vạch ra phạm vi điều tra của mình rồi, và tôi chỉ ước sao biết được những kẻ chúng ta đang truy tìm sẽ nằm ở điểm nào trong vòng tròn ấy.”

“Tôi nghĩ mình có thể chỉ ra được,” Holmes bình thản đáp.

“Thật sao!” viên thanh tra thốt lên, “anh đã có kết luận riêng rồi à! Nào, hãy xem ai sẽ đồng tình với anh. Tôi cho là hướng nam, vì khu vực đó hoang vắng hơn.”

“Còn tôi thì đoán là hướng đông,” người bệnh nhân của tôi nói.

“Tôi chọn hướng tây,” viên cảnh sát mặc thường phục nhận định. “Ở đó có vài ngôi làng nhỏ yên tĩnh.”

“Còn tôi chọn hướng bắc,” tôi nói, “vì nơi ấy không có đồi, và người bạn của chúng ta đã khẳng định rằng anh ta không thấy chiếc xe ngựa nào leo lên đồi cả.”

“Thế này nhé,” vị thanh tra cười lớn; “quả là một sự phân chia ý kiến thú vị. Chúng ta đã đề cập đến mọi hướng rồi. Anh sẽ bỏ phiếu ủng hộ ai đây?”

“Tất cả các anh đều sai cả.”

“Nhưng không thể tất cả chúng tôi đều sai được.”

“Ồ, có chứ, hoàn toàn có thể. Đây mới là điểm đích.” Holmes đặt ngón tay vào chính giữa vòng tròn. “Chính nơi này chúng ta sẽ tìm thấy bọn họ.”

“Nhưng đoạn đường xe đi tới mười hai dặm cơ mà?” Hatherley thở gấp.

“Sáu dặm đi và sáu dặm về. Chẳng có gì đơn giản hơn. Chính anh đã nói con ngựa khỏe mạnh và bộ lông bóng mượt khi anh bước lên xe. Làm sao nó có thể như thế nếu vừa đi hết mười hai dặm trên những con đường gập ghềnh?”

“Quả thật là một mưu kế khá tinh vi,” Bradstreet trầm ngâm nhận xét. “Chẳng còn nghi ngờ gì về bản chất của bọn chúng nữa.”

“Đúng vậy,” Holmes đáp. “Chúng là một băng làm tiền giả quy mô lớn, và đã dùng cỗ máy đó để tạo ra hợp kim thay thế bạc.”

“Chúng tôi đã biết từ lâu có một băng nhóm tinh vi đang hoạt động,” viên thanh tra nói. “Chúng đã sản xuất hàng nghìn đồng nửa crown. Chúng tôi thậm chí đã truy lùng tận Reading, nhưng không thể tiến xa hơn vì chúng xóa dấu vết rất chuyên nghiệp. Nhưng giờ đây, nhờ vận may này, tôi tin chúng ta đã bắt được chúng rồi.”

Nhưng vị thanh tra đã lầm, bởi lũ tội phạm ấy không bao giờ phải đối mặt với công lý. Khi đoàn tàu của chúng tôi tiến vào Ga Eyford, một cột khói đen sừng sững bốc lên từ sau những lùm cây gần đó, lơ lửng trên nền trời như chiếc lông vũ khổng lồ của một con đà điểu.

“Có nhà nào đang cháy phải không?” Bradstreet hỏi khi đoàn tàu bắt đầu chuyển bánh trở lại.

“Vâng, thưa ngài!” người quản lý nhà ga đáp.

“Ngọn lửa bùng lên từ khi nào vậy?”

“Nghe nói là từ đêm qua, thưa ngài. Nhưng giờ đã lan rộng, cả khu nhà giờ đang ngùn ngụt cháy.”

“Đó là nhà của ai thế?”

“Là nhà Bác sĩ Becher, thưa ngài.”

“Xin ông cho biết,” viên kỹ sư ngắt lời, “bác sĩ Becher có phải là người Đức, gầy gò với chiếc mũi dài nhọn không?”

Người quản lý ga bật cười lớn. “Không đâu thưa ông, bác sĩ Becher là người Anh, và chẳng có ai trong vùng mặc áo ghi lê vừa vặn bằng ông ấy. Nhưng ông ấy có một vị khách đang ở cùng, một bệnh nhân, tôi nghĩ là người nước ngoài, và trông ông ta có vẻ như cần ăn thêm mấy miếng thịt bò Berkshire ngon lành thì tốt hơn.”

Người quản lý ga chưa kịp dứt lời thì tất cả chúng tôi đã hối hả lao về phía đám cháy. Con đường dẫn lên đỉnh một ngọn đồi thấp, và trước mắt chúng tôi hiện ra một tòa nhà lớn quét vôi trắng, lửa bốc ra từ mọi khe hở và cửa sổ, trong khi ở khu vườn phía trước, ba chiếc xe cứu hỏa đang vật lộn trong vô vọng để dập tắt ngọn lửa.

“Đấy rồi!” Hatherley reo lên, giọng đầy phấn khích. “Con đường rải sỏi kia, và đám hoa hồng nơi tôi nằm vật xuống. Cái cửa sổ thứ hai đằng kia chính là nơi tôi đã nhảy ra!”

“Ít ra,” Holmes bình thản nói, “anh cũng đã trả được mối thù rồi. Chẳng còn nghi ngờ gì nữa, chính ngọn đèn dầu của anh khi bị nghiền nát trong máy ép đã châm lửa thiêu cháy những bức tường gỗ, dù lúc ấy bọn chúng mải đuổi theo anh nên chẳng để ý. Giờ thì hãy mở to mắt tìm kiếm những người bạn đêm qua của anh trong đám đông này, dù tôi e rằng giờ này chúng đã cách xa hàng trăm dặm rồi.”

Và nỗi lo lắng của Holmes đã thành hiện thực, bởi từ lúc ấy đến giờ, chẳng ai còn nghe tin tức gì về người phụ nữ xinh đẹp, gã người Đức gian xảo hay người đàn ông Anh u sầu kia. Vào lúc tinh mơ hôm đó, có bác nông dân trông thấy chiếc xe ngựa chất đầy người cùng mấy cái thùng lớn đang phi nước đại về hướng Reading, nhưng sau đấy, mọi dấu tích của bọn trốn chạy đều biến mất tăm, đến cả tài phán đoán siêu phàm của Holmes cũng không sao lần ra được manh mối nhỏ nhất về nơi ẩn náu của chúng.

Những người lính cứu hỏa vô cùng bối rối trước những sắp đặt kỳ quái bên trong ngôi nhà, lại càng hoang mang hơn khi phát hiện một ngón tay cái vừa mới bị chặt đứt trên bệ cửa sổ tầng hai. Dù vậy, khi hoàng hôn buông xuống, những nỗ lực của họ cuối cùng cũng đã thành công, ngọn lửa bị dập tắt – nhưng không kịp trước khi mái nhà đổ sập, biến cả tòa nhà thành đống đổ nát tan hoang đến mức, ngoài vài xi-lanh xoắn cùng ống sắt méo mó, chẳng còn dấu vết gì của cỗ máy đã khiến người quen không may của chúng ta phải trả giá đắt. Người ta tìm thấy nhiều khối niken và thiếc lớn chất đống trong nhà kho, nhưng không có lấy một đồng xu – điều này có lẽ đã giải thích sự hiện diện của những chiếc thùng lớn được nhắc đến trước đó.

Người kỹ sư thủy lực của chúng tôi đã được khiêng từ khu vườn đến nơi anh tỉnh lại – việc này hẳn đã mãi là điều bí ẩn nếu không nhờ lớp đất mềm đã kể lại câu chuyện ấy rõ ràng đến thế. Rõ ràng có hai người đã khiêng anh đi: một người có bàn chân nhỏ đến kinh ngạc, còn người kia lại sở hữu đôi bàn chân lớn dị thường. Xét tổng thể, rất có thể người đàn ông Anh ít nói, ít liều lĩnh hoặc ít hung bạo hơn người đồng hành kia, đã giúp người phụ nữ đưa nạn nhân bất tỉnh thoát khỏi hiểm nguy.

“Chà,” người kỹ sư của chúng tôi buồn bã thốt lên khi chúng tôi ngồi vào toa tàu trở về London, “thật là một chuyện lạ lùng với tôi! Tôi mất ngón tay cái, mất khoản thù lao năm mươi đồng guinea, và rốt cuộc tôi được gì chứ?”

“Kinh nghiệm ư,” Holmes cười nói. “Gián tiếp thì nó cũng có thể quý giá lắm đấy, anh biết không; chỉ cần anh biết cách kể lại là anh sẽ được tiếng là người bạn đồng hành tuyệt vời suốt quãng đời còn lại.”

*