Chương V. Gian Khổ Trên Đường Mòn

Ba mươi ngày sau khi rời Dawson, Đội chuyển thư đường biển, dẫn đầu là Buck và đồng đội, đã tới Skaguay. Cả bọn trong tình trạng thê thảm, kiệt quệ cả thể xác lẫn tinh thần. Buck, từng nặng một trăm bốn mươi pao, giờ chỉ còn một trăm mười lăm. Những con chó khác, vốn nhẹ cân hơn, lại sụt cân nhiều hơn cả Buck. Pike, kẻ suốt đời giả vờ ốm yếu và thường xuyên thành công trong việc giả đau chân, giờ đây thực sự đi khập khiễng. Sol-leks cũng lê bước nặng nề, còn Dub thì bị trật khớp vai.

Chúng đau nhức chân một cách khủng khiếp. Không còn chút sức bật hay sự nhanh nhẹn nào trong cơ thể. Những bước chân nặng nề của chúng giẫm lên đường mòn khiến cả thân thể rung lên, làm tăng gấp đôi sự mệt mỏi sau cả ngày dài hành trình. Chúng không mắc bệnh gì ngoài sự kiệt quệ hoàn toàn. Đây không phải thứ kiệt sức đến từ những nỗ lực ngắn ngủi và quá sức có thể hồi phục sau vài giờ nghỉ ngơi; mà là sự suy kiệt đến từ việc sức lực bị rút cạn một cách từ từ, kéo dài suốt nhiều tháng lao động khổ sai. Không còn khả năng phục hồi, không còn chút năng lượng dự trữ nào để sử dụng. Mọi thứ đã bị vắt kiệt, đến giọt cuối cùng. Từng cơ bắp, từng sợi gân, từng tế bào đều rã rời, kiệt quệ hoàn toàn. Và đó chính là nguyên nhân. Trong chưa đầy năm tháng, chúng đã đi qua hai ngàn năm trăm dặm đường, với một ngàn tám trăm dặm cuối chỉ được nghỉ ngơi vỏn vẹn năm ngày. Khi tới Skaguay, chúng dường như đã cạn kiệt hoàn toàn sinh lực. Chúng chỉ còn đủ sức giữ cho dây kéo căng, và khi xuống dốc thì cố gắng tránh đường cho chiếc xe trượt tuyết lao xuống.

“Dắt bước đi, những đôi chân tội nghiệp,” gã đánh xe vừa đi vừa động viên lũ chó khi chúng lê bước mệt mỏi xuống phố chính Skaguay. “Chặng cuối rồi. Rồi ta sẽ được nghỉ ngơi thật dài. Hả? Chắc chắn mà. Một kỳ nghỉ dài ngọt ngào.”

Những người đánh xe tràn đầy niềm tin vào kỳ nghỉ dài sắp tới. Bản thân bầy chó đã kéo xe suốt một ngàn hai trăm dặm đường chỉ với vỏn vẹn hai ngày nghỉ, theo lẽ công bằng và thông thường, chúng hoàn toàn xứng đáng được nghỉ ngơi. Nhưng có quá nhiều kẻ đổ xô tới Klondike, cùng với đó là vô số người yêu, vợ con và thân nhân ở lại hậu phương, khiến núi thư từ chất ngất; thêm vào đó lại có lệnh chính thức ban xuống. Những con chó giống Hudson Bay mới sẽ thay thế lũ chó già cỗi không còn đủ sức lê bước trên đường mòn. Những con chó vô dụng sẽ bị loại bỏ, và vì giá trị của chúng chẳng thấm vào đâu so với đồng đô la, chúng sẽ bị bán đi như món hàng rẻ mạt.

Ba ngày trôi qua, giờ đây Buck và đồng đội mới thấm thía nỗi mệt mỏi và sự kiệt quệ thực sự của mình. Rồi vào buổi sáng ngày thứ tư, hai gã đàn ông phương Nam xuất hiện, mua cả bọn chúng cùng bộ dây cương với giá rẻ như bèo. Họ xưng hô với nhau là “Hal” và “Charles”. Charles là người đàn ông trung niên thấp bé, đôi mắt lờ đờ ướt át, nổi bật với bộ ria mép vuốt ngược đầy kiêu hãnh – thứ hoàn toàn tương phản với đôi môi xệ xuống ủ rũ mà nó che phủ. Hal trẻ trung khoảng mười chín đôi mươi, lủng lẳng khẩu Colt cỡ đại và con dao săn đeo lủng lẳng trên chiếc thắt lưng chất đầy đạn. Chính chiếc thắt lưng ấy đã phô bày rõ nhất sự non nớt của hắn – thứ non nớt đến mức ngây ngô không thể tả. Rõ ràng cả hai đều lạc lõng nơi này, và việc những kẻ như họ dám phiêu lưu tới phương Bắc mãi là điều bí ẩn vượt quá sự lý giải.

Buck chứng kiến cuộc mặc cả, thấy đồng tiền chuyển từ tay người đàn ông sang viên chức chính phủ, và hiểu rằng gã lai Scotland cùng đoàn kéo xe thư tín sẽ mãi biến mất khỏi đời mình, như Perrault, François cùng bao người khác đã đi trước. Khi bị dắt cùng bầy đồng đội đến trại chủ mới, Buck nhìn thấy một khung cảnh nhếch nhác, tạm bợ: lều bạt cất vội, chén đĩa ngổn ngang chưa rửa, mọi thứ bừa bộn không thứ tự; còn có một người đàn bà nữa. Hai gã đàn ông gọi cô ta là “Mercedes”. Cô ta là vợ Charles và là em gái Hal – một gia đình thân thiết lắm vậy.

Buck lo lắng quan sát họ tháo lều và chất đồ đạc lên xe trượt. Họ làm việc hết sức cố gắng, nhưng lại thiếu đi phương pháp làm việc khoa học. Chiếc lều được cuộn lại thành một khối cồng kềnh, to gấp ba lần kích thước thông thường. Những chiếc bát đĩa bằng thiếc được đóng gói mà chưa được rửa sạch. Mercedes liên tục chạy qua chạy lại, vướng víu dưới chân hai người đàn ông, miệng không ngớt lời phàn nàn và đưa ra những lời khuyên không được yêu cầu. Khi họ đặt túi quần áo lên phía trước xe, cô ta lại đề nghị chuyển nó ra phía sau; và khi họ đã đặt nó ở phía sau rồi, đè lên vài bó đồ khác, cô ta lại phát hiện ra những món đồ không thể để ở đâu khác ngoài cái túi đó, buộc họ phải dỡ mọi thứ xuống lần nữa.

Ba người đàn ông từ lều bên cạnh bước ra, nhìn vào cảnh tượng trước mặt, nụ cười nở rộng trên môi và ánh mắt họ liếc nhìn nhau đầy ý vị.

“Xe của anh chất đồ đã kín mít rồi đấy,” một người trong bọn họ lên tiếng; “và tôi chẳng muốn xen vào chuyện của anh làm gì, nhưng nếu là tôi thì tôi sẽ chẳng mang theo cái lều ấy đâu.”

“Trời ơi, không thể nào!” Mercedes thốt lên, giơ hai tay lên trong cử chỉ bối rối nhưng đầy nữ tính. “Làm sao tôi có thể sống thiếu chiếc lều được chứ?”

“Đang là mùa xuân, và anh sẽ không gặp thêm thời tiết lạnh nữa đâu,” người đàn ông trả lời.

Cô gái lắc đầu dứt khoát, còn Charles và Hal tiếp tục chất những món đồ lặt vặt cuối cùng lên đống hàng hóa đã cao như núi.

“Anh nghĩ xe có chạy nổi không?” một người đàn ông khác băn khoăn hỏi.

“Tại sao lại không chạy được?” Charles gắt gỏng đáp lại.

“Ồ, được rồi, được rồi,” người kia vội vã trấn an bằng giọng nhẹ nhàng. “Tôi chỉ tò mò thôi mà. Trông có vẻ hơi chòng chành.”

Charles quay lưng đi và dùng hết sức kéo chặt dây buộc đồ, nhưng vẫn không thể siết thật chặt được.

“Và đương nhiên lũ chó có thể kéo thứ đồ kỳ quặc đó suốt cả ngày,” người đàn ông thứ hai bổ sung.

“Đương nhiên,” Hal đáp với vẻ lịch sự lạnh nhạt, một tay cầm gậy lái còn tay kia vung roi lên. “Đi đi!” hắn quát. “Đi nhanh lên!”

Bầy chó nhún mình lao tới, gồng sức kéo trong vài phút rồi buông lỏng. Chúng không thể nào nhúc nhích chiếc xe trượt đi được.

“Lũ súc vật lười nhác này, tao sẽ dạy chúng một bài học,” hắn gầm lên, tay giơ cao chiếc roi định quất xuống.

Mercedes vội ngăn lại, thét lên “Ôi Hal, anh không được làm thế!” khi cô giật phắt chiếc roi từ tay hắn. “Những con vật tội nghiệp! Anh phải hứa ngay bây giờ là sẽ không hành hạ chúng nữa trên suốt hành trình, không thì em sẽ không bước thêm bước nào.”

“Em hiểu gì về chó xồm chứ,” người anh trai nhạo báng; “để anh yên đi. Bọn chúng lười như hủi, anh nói thật đấy, muốn bắt chúng làm việc thì phải dùng roi vọt. Đó là luật của loài chó kéo xe. Không tin thì em cứ đi hỏi mấy người kia xem.”

Mercedes nhìn họ với ánh mắt van nài, nét mặt cô bỗng biến dạng vì ghê tởm khi chứng kiến nỗi đau hiện rõ trên gương mặt kiều diễm của mình.

“Chúng yếu lắm rồi, yếu như nước lã ấy, nếu cô muốn biết,” một gã trong bọn đáp lời. “Kiệt sức cả rồi, vấn đề là thế. Chúng cần được nghỉ ngơi.”

“Nghỉ ngơi cái con khỉ!” Hal quát lên bằng giọng của kẻ chưa mọc râu; và Mercedes thốt lên tiếng “Ôi!” đầy đau đớn, xót xa trước lời nói tục tĩu ấy.

Nhưng cô là người rất coi trọng gia đình, nên ngay lập tức xông vào bênh vực anh trai. “Mặc kệ ông ta đi,” cô nói thẳng thừng. “Anh đang điều khiển đàn chó của chúng ta, và anh cứ làm những gì anh cho là tốt nhất.”

Một lần nữa, chiếc roi của Hal quất xuống lũ chó. Chúng lại bật dậy, móng vuốt cắm sâu vào lớp tuyết cứng, thân hình thu gọn, dồn hết sức lực vào đôi chân. Chiếc xe trượt vẫn đứng im như bị đóng đinh xuống đất. Sau hai lần gắng sức, chúng đành dừng lại, thở gấp gáp. Khi nhát roi tiếp tục giáng xuống không thương tiếc, Mercedes lại can thiệp. Cô quỳ sụp xuống trước mặt Buck, đôi mắt ngân ngấn lệ, rồi dang tay ôm chầm lấy cổ hắn.

“Ôi, những con vật tội nghiệp,” cô kêu lên với vẻ thương hại, “tại sao các con không kéo mạnh lên đi? – thì các con sẽ không bị roi quất.” Buck không thích cô, nhưng cậu quá khổ sở nên không phản kháng lại, chấp nhận đó như một phần của công việc khổ sở ngày hôm đó.

Một trong những người chứng kiến, nãy giờ đang nghiến răng kìm nén lời nóng giận, giờ lên tiếng:

“Tôi chẳng quan tâm chuyện gì sẽ xảy ra với mấy người, nhưng vì bầy chó, tôi chỉ muốn nói rằng các người có thể giúp chúng rất nhiều bằng cách phá lớp băng dưới xe trượt. Chân xe đã đóng băng cứng rồi. Hãy dùng hết sức đè lên cây điều hướng, đẩy sang trái rồi sang phải để phá vỡ nó.”

Lần thứ ba họ thử lại, lần này Hal nghe theo lời khuyên, dùng sức phá tan lớp băng cứng đóng ở chân xe. Chiếc xe trượt quá tải và kềnh càng lao đi, Buck cùng đồng đội oằn lưng vật lộn dưới trận mưa roi quất không ngớt. Trước mặt là đoạn đường trăm dặm rồi đột ngột rẽ gấp xuống con phố chính. Chỉ người kinh nghiệm mới giữ nổi chiếc xe trượt chông chênh ấy, mà Hal thì đâu có khôn ngoan đến thế. Khi vào cua, xe đổ nghiêng, hất tung nửa chỗ hàng hóa qua những sợi dây buộc lỏng lẻo. Bầy chó vẫn không dừng. Chiếc xe nhẹ hơn bật lệch hẳn sang một bên. Chúng phẫn nộ vì bị đối xử tàn tệ và phải kéo món đồ quá tải bất công. Buck giận dữ vô cùng. Nó phóng lên, cả đàn hăng hái chạy theo. Hal gào thét “Dừng lại! Dừng lại!” nhưng chẳng con nào thèm nghe. Hắn vấp ngã, bị lôi lết trên mặt đất. Xe trượt lật nhào đè lên người hắn, trong khi bầy chó ào xuống phố, góp thêm náo động cho Skaguay khi chúng rải rác những món đồ còn lại dọc đường phố chính.

Những người lương thiện đã giúp bắt lại đàn chó và thu nhặt đồ đạc vương vãi. Họ còn đưa ra lời khuyên chân thành. Theo họ, nếu thực sự muốn tới Dawson, nên giảm một nửa hành lý và tăng gấp đôi số chó kéo xe. Hal cùng em gái và người anh rể miễn cưỡng nghe theo, dựng lều lên để kiểm kê lại đồ đạc. Khi họ vứt bỏ mấy thùng đồ hộp, mọi người bật cười – trên quãng đường dài này, đồ hộp là thứ xa xỉ chỉ có trong mơ. “Chăn đắp đủ cho cả khách sạn rồi đấy,” một người đàn ông vừa giúp đỡ vừa cười nói. “Một nửa số đó cũng đã thừa; vứt bớt đi. Cả cái lều này nữa, cùng mớ bát đĩa kia – ai sẽ đi rửa chúng chứ? Trời ơi, các anh tưởng mình đang đi nghỉ dưỡng trên chuyến tàu sang trọng hay sao?”

Và thế là cuộc thanh lọc những thứ thừa thãi diễn ra không khoan nhượng. Mercedes khóc lóc khi túi quần áo của cô bị lật nhào xuống đất và từng món đồ bị vứt bỏ. Cô khóc vì mọi thứ nói chung, và cô đặc biệt rên rỉ cho từng món đồ bị loại bỏ. Cô ôm chặt đầu gối, đung đưa qua lại trong nỗi đau khổ tột cùng. Cô nhất quyết sẽ không bước đi thêm bước nào nữa, dù có cả tá Charles đi chăng nữa. Cô van nài mọi người và mọi thứ, rốt cuộc lau nước mắt và bắt đầu vứt bỏ cả những thứ thiết yếu nhất. Trong cơn hăng say, khi đã xử lý xong đồ đạc của mình, cô chuyển sang tấn công đồ đạc của hai người đàn ông và quét sạch chúng như một cơn lốc.

Dù đã giảm bớt một nửa, đống đồ đạc vẫn là một núi hành lý khổng lồ. Charles và Hal ra ngoài buổi tối hôm ấy và mang về sáu con chó “ngoại tỉnh”. Cộng thêm sáu con của đoàn ban đầu, cùng Teek và Koona – hai chú husky mua ở Rink Rapids trong chuyến đi kỷ lục trước đó, đàn chó kéo xe giờ đã lên tới mười bốn con. Nhưng lũ chó “ngoại tỉnh” ấy, dù đã phần nào thích nghi từ khi bị đưa tới đây, chẳng đáng giá bao nhiêu. Ba con chó săn lông ngắn, một giống Newfoundland, cùng hai con lai không rõ nguồn gốc – tất cả đều tỏ ra vô dụng. Buck và đồng đội nhìn chúng với ánh mắt khinh bỉ. Dù Buck nhanh chóng dạy cho chúng biết vị trí của mình và những điều cấm kỵ, nó không thể dạy chúng cách làm việc. Bọn chúng chẳng buồn quan tâm tới việc kéo dây hay di chuyển. Riêng hai con chó lai thì hoàn toàn suy sụp trước môi trường hoang dã xa lạ này cùng sự ngược đãi chúng phải chịu đựng. Chúng chẳng còn chút sinh khí nào – chỉ còn bộ xương mong manh sẵn sàng gãy vụn mà thôi.

Đối với những con chó mới đến, chúng tuyệt vọng và bất lực, còn bầy chó cũ thì đã kiệt sức sau hai ngàn năm trăm dặm đường liên tục, triển vọng chẳng có gì tươi sáng. Thế nhưng, hai người đàn ông lại tỏ ra khá hân hoan. Họ cũng rất đỗi tự hào. Họ đang thực hiện mọi thứ một cách “đúng điệu”, với mười bốn con chó kéo xe. Họ đã từng chứng kiến những chiếc xe trượt khác vượt Đèo White đi Dawson, hoặc từ Dawson trở về, nhưng chưa bao giờ thấy một chiếc xe nào có đến tận mười bốn con chó. Xét về bản chất của việc di chuyển ở vùng Bắc Cực, có lý do chính đáng để giải thích vì sao không nên dùng đến mười bốn con chó kéo một chiếc xe trượt – bởi một chiếc xe không thể chở đủ thức ăn cho mười bốn con chó. Nhưng Charles và Hal chẳng hiểu điều này. Họ đã tính toán chuyến đi bằng bút và giấy: bao nhiêu thức ăn cho một con, bao nhiêu con chó, bao nhiêu ngày đường, thế là xong. Mercedes nhìn qua vai họ, gật đầu tỏ vẻ thông thạo, mọi chuyện thật đơn giản làm sao.

Buổi sáng hôm sau, khi mặt trời đã lên cao, Buck dẫn đầu đoàn chó kéo dài lê bước trên đường. Chẳng một chút sức sống, chẳng chút nhanh nhẹn hay nhiệt huyết nào trong bước đi của chúng. Chúng bắt đầu hành trình trong trạng thái kiệt quệ hoàn toàn. Bốn lần Buck đã đi hết chặng đường từ vùng Salt Water tới Dawson, và giờ đây, dù đã kiệt sức rã rời, cậu vẫn phải đối mặt với cùng một quãng đường ấy lần nữa – điều này khiến lòng cậu tràn ngập nỗi chua xót. Cậu dồn hết tâm trí vào công việc, nhưng cũng chẳng con chó nào trong đàn làm được như vậy. Những chú chó “ngoại tỉnh” thì nhút nhát sợ sệt, còn lũ chó “nội tỉnh” đã chẳng còn tin tưởng vào chủ nhân của chúng nữa.

Buck mơ hồ nhận ra rằng không thể trông cậy vào hai người đàn ông và người phụ nữ này. Họ chẳng biết làm gì cả, và càng ngày càng lộ rõ họ không thể học hỏi thêm được nữa. Mọi việc họ làm đều cẩu thả, thiếu trật tự và kỷ luật. Họ mất nửa đêm để dựng lên một cái lều tồi tàn, rồi lại tốn nửa buổi sáng để tháo dỡ nó và chất đồ lên xe trượt một cách vội vã đến mức suốt phần còn lại của ngày, họ phải liên tục dừng lại để sắp xếp lại đồ đạc. Có những ngày họ chưa đi nổi mười dặm. Lại có những ngày khác họ chẳng thể nhúc nhích được. Và chưa bao giờ họ đi được quá nửa quãng đường mà những người đàn ông kia đã dùng làm căn cứ để tính toán khẩu phần ăn cho đàn chó.

Việc thức ăn cho chó cạn kiệt là điều không thể tránh khỏi. Thế nhưng họ lại đẩy nhanh quá trình ấy bằng cách cho ăn quá mức, khiến ngày thiếu đói càng đến gần hơn. Những con chó “từ xa tới”, với bộ máy tiêu hóa chưa quen với cảnh nhịn đói triền miên để có thể hấp thu tối đa từng chút thức ăn ít ỏi, đã ăn một cách tham lam không kiểm soát. Và rồi, khi thấy đàn husky kiệt sức kéo xe ngày càng yếu đi, Hal quyết định rằng khẩu phần thông thường là quá ít. Hắn tăng gấp đôi lượng thức ăn. Tệ hại hơn nữa, khi Mercedes, với đôi mắt ngấn lệ và giọng nói nghẹn ngào, không thể thuyết phục Hal cho chó ăn thêm được nữa, cô đã lén lấy trộm từ bao cá và cho chúng ăn vụng. Nhưng thứ Buck và đàn husky cần không phải là thức ăn, mà là sự nghỉ ngơi. Và dù họ di chuyển rất chậm chạp, khối lượng nặng nề mà chúng phải kéo đã vắt kiệt sức lực của chúng một cách thảm hại.

Rồi nạn đói bắt đầu ập đến. Một buổi sáng, Hal giật mình nhận ra khẩu phần thức ăn cho đàn chó đã vơi đi một nửa trong khi đoàn xe mới chỉ vượt được một phần tư chặng đường; hơn nữa, dù có bỏ ra bao nhiêu tiền cũng không thể mua thêm được thức ăn cho chó. Thế là hắn quyết định cắt giảm khẩu phần thường ngày đồng thời cố ép đoàn xe đi được quãng đường dài hơn. Chị gái và anh rể hắn đều tán thành ý kiến ấy; nhưng họ bị cản trở bởi đống hành lý quá tải và chính sự vụng về của bản thân. Việc bớt khẩu phần cho chó thì dễ, nhưng bắt chúng kéo xe nhanh hơn lại là điều bất khả, trong khi thói quen dậy muộn mỗi sáng khiến họ không thể tăng thêm giờ di chuyển. Họ không những chẳng biết cách điều khiển đàn chó, mà còn chẳng biết cách sắp xếp công việc của chính mình.

Con đầu tiên ngã xuống là Dub. Dù là một tên trộm vụng về đáng thương, luôn bị bắt quả tang và chịu trừng phạt, nhưng nó vẫn là một kẻ lao động cần mẫn. Vết trật vai không được điều trị hay nghỉ ngơi của nó ngày càng trầm trọng, cho đến khi Hal dùng khẩu Colt cỡ nòng lớn kết liễu đời nó. Người ta thường nói ở phương Bắc rằng những con chó “ngoại lai” sẽ chết đói nếu chỉ ăn khẩu phần dành cho chó husky, và quả thực sáu con chó “ngoại lai” trong đoàn của Buck chỉ có thể chết đói khi chỉ được nhận phân nửa khẩu phần ấy. Chú Newfoundland là kẻ ra đi tiếp theo, rồi đến ba chú chó săn lông ngắn. Hai con chó lai cố bám trụ lâu hơn chút nữa, nhưng rồi cũng lần lượt gục ngã.

Giờ đây, mọi sự lịch lãm và dịu dàng của phương Nam đã biến mất khỏi ba con người ấy. Cái vẻ hào nhoáng lãng mạn đã tan biến, cuộc hành trình ở vùng Bắc Cực hiện ra trước mắt họ như một thực tế quá khắc nghiệt đối với tinh thần đàn ông lẫn phụ nữ của họ. Mercedes chẳng còn rơi lệ thương xót cho đàn chó nữa, vì bà ta quá bận rộn với việc than khóc cho bản thân và cãi vã với chồng cùng anh trai. Cãi nhau là thứ duy nhất họ chẳng bao giờ thấy mệt mỏi. Sự bực bội trong họ nảy sinh từ nỗi khổ nhọc, lớn dần theo nó, nhân đôi lên cùng nó, rồi vượt xa cả nỗi khổ ấy. Thứ kiên nhẫn kỳ diệu mà những kẻ lam lũ trên đường mòn có được – thứ kiên nhẫn giúp họ dù vất vả khổ sở vẫn giữ được nét mặt hiền lành phúc hậu – đã không đến với hai người đàn ông và người phụ nữ này. Họ chẳng có lấy một chút manh mối nào về sự nhẫn nại như thế. Cơ thể họ cứng đờ và đau đớn; thịt đau, xương nhức, ngay cả trái tim cũng quặn thắt; bởi vậy, lời nói của họ trở nên sắc lẹm, và những tiếng chửi rủa luôn là thứ đầu tiên thốt ra từ miệng họ mỗi sáng và cuối cùng trước khi đêm xuống.

Charles và Hal cãi nhau bất cứ lúc nào Mercedes tạo cơ hội cho họ. Cả hai đều tin mình đã làm nhiều hơn phần việc được giao, và chẳng ai ngần ngại bộc lộ niềm tin ấy mỗi khi có dịp. Lúc thì Mercedes đứng về phía chồng, khi lại ủng hộ anh trai. Hậu quả là những cuộc tranh cãi gia đình triền miên không dứt. Chỉ từ một việc nhỏ như ai sẽ chặt củi để nhóm lửa (vốn chỉ liên quan Charles và Hal), ngay lập tức kéo theo cả họ hàng xa gần – cha mẹ, cô dì chú bác, anh em họ hàng cách xa ngàn dặm, thậm chí cả những người đã khuất. Thật khó hiểu khi quan điểm nghệ thuật của Hal hay vở kịch xã hội do bác của mẹ cậu viết lại dính dáng đến việc đốn củi; thế nhưng cuộc tranh luận vẫn có thể xoay sang hướng đó dễ dàng như chuyện sang chính kiến của Charles. Còn việc cô em gái hay mách lẻo của Charles lại liên quan đến bếp lửa giữa vùng Yukon chỉ hiển nhiên với Mercedes – người đã tuôn ra tràng dài về chủ đề ấy, cùng lúc điểm mặt những thói xấu khác trong gia tộc nhà chồng. Trong lúc ấy, bếp lửa vẫn chưa nhóm, lều trại chưa dựng xong, và đàn chó vẫn đói meo.

Mercedes ôm trong lòng một nỗi bất bình đặc biệt – bất bình về giới tính. Cô vốn xinh đẹp và yếu đuối, suốt đời được đối xử với tất cả sự ga lăng. Nhưng cách hành xử hiện tại của người chồng và anh trai lại hoàn toàn trái ngược. Cô đã quen với việc được chiều chuộng. Giờ họ lại oán trách. Ngay lập tức, khi cảm thấy đặc quyền giới tính thiêng liêng nhất của mình bị nghi ngờ, cô khiến cuộc sống của họ trở nên bất ổn. Cô chẳng còn thiết tha gì đến đàn chó nữa, và bởi đau đớn cùng mệt mỏi, cô nhất quyết ngồi ì trên xe trượt. Dù xinh đẹp và yếu đuối, cô nặng đến một trăm hai mươi pound – trọng lượng cuối cùng đè nặng lên những sinh vật kiệt quệ, đói khát đang kéo xe. Cô cứ thế ngồi trên xe trượt suốt nhiều ngày trời, cho đến khi chúng gục ngã giữa đám dây kéo và chiếc xe đứng chựng lại. Charles và Hal van nài cô xuống đi bộ, họ cầu xin, năn nỉ, trong khi cô gào khóc và kêu trời về sự tàn nhẫn của họ.

Một lần, họ dùng vũ lực ném cô ra khỏi xe trượt và họ sẽ không bao giờ lặp lại điều đó lần nữa. Cô buông thõng chân như một đứa trẻ bướng bỉnh, ngồi phịch xuống đường. Đoàn xe tiếp tục hành trình, nhưng cô nhất quyết không nhúc nhích. Sau khi đi được ba dặm, họ buộc phải dỡ hàng khỏi xe, quay lại tìm cô, và dùng sức mạnh khiêng cô lên xe lần nữa.

Trong cơn cùng cực của chính mình, trái tim họ đã chai sạn trước nỗi thống khổ của những con vật. Hal áp dụng triết lý cứng rắn – thứ lý thuyết anh ta luôn rao giảng cho người khác. Ban đầu, anh ta thuyết phục em gái và anh rể. Khi thất bại, anh ta chuyển sang dùng gậy đập vào lũ chó để chúng hiểu bài học. Tới vùng Five Fingers, thức ăn cho chó cạn kiệt. Một bà lão thổ dân rụng hết răng đề nghị đổi vài cân da ngựa đông lạnh lấy khẩu Colt cùng con dao săn lớn đeo bên hông Hal. Thứ da này là thức ăn thay thế tồi tệ – vốn là da của những con ngựa chết đói do đám chăn gia súc bỏ lại từ sáu tháng trước. Khi đông cứng, chúng giống như những dải kim loại mạ kẽm. Khi lũ chó vật lộn nuốt vào, chúng tan ra thành những sợi da vô vị, không dinh dưỡng, lẫn với một mớ lông ngắn ngủn – thứ đồ ăn khó chịu và khó tiêu hóa.

Và qua tất cả những điều ấy, Buck vẫn lê bước dẫn đầu đàn như trong cơn mộng du. Nó kéo khi còn sức kéo, khi kiệt lực thì ngã vật xuống nằm bất động cho đến khi những nhát roi hay gậy gộc buộc nó phải gượng dậy lần nữa. Vẻ cường tráng và bộ lông óng mượt ngày nào đã tan biến. Lông nó xơ xác, dính bết hoặc loang lổ những vệt máu khô từ những trận đòn tàn nhẫn của Hal. Thớ thịt teo tóp thành những dải cơ nhão nhoẹt, lớp mỡ đệm xưa đã tiêu tan khiến từng chiếc xương sườn, từng khúc xương hiện rõ dưới lớp da nhăn nheo chùng nhão. Thật xót xa, nhưng trái tim Buck vẫn kiên cường bất khuất – điều mà gã áo đỏ kia đã chứng minh.

Buck như thế, những đồng đội của cậu cũng vậy. Chúng chỉ còn là những bộ xương biết di động. Tổng cộng bảy con, kể cả cậu. Trải qua bao đau đớn tột cùng, chúng đã trở nên chai sạn trước những vết roi quất hay thương tích từ chiếc gậy. Nỗi đau thể xác giờ đây mờ nhạt và xa vời, như thể mọi thứ chúng thấy và nghe đều trở nên mơ hồ, cách biệt. Chúng không còn sống trọn vẹn dù chỉ nửa đời, hay một phần tư đời người. Chúng chỉ là những túi da bọc xương với ánh lửa sự sống leo lét. Mỗi khi dừng chân, chúng đổ vật xuống dây kéo như những xác chó không hồn, ngọn lửa trong chúng mờ dần, nhạt nhòa rồi gần như tắt hẳn. Nhưng khi lưỡi roi hay nhát gậy giáng xuống, tàn lửa lại âm ỉ cháy, chúng chập chững đứng lên, rồi lại loạng choạng bước đi.

Một ngày kia, Billee, chú chó hiền lành, gục xuống và không thể đứng dậy nữa. Hal đã đổi khẩu súng lục của mình nên anh ta dùng rìu đập vào đầu Billee khi chú đang nằm trong dây kéo, rồi chặt xác chú ra khỏi đai cương và kéo sang một bên. Buck chứng kiến, những đồng đội của cậu cũng thấy, và chúng biết rằng số phận ấy đang đến gần với chúng. Ngày hôm sau, Koona cũng ra đi, chỉ còn lại năm con: Joe, kiệt sức đến mức không còn đủ sức để hung dữ; Pike, tàn tật và đi khập khiễng, lơ mơ đến nỗi không còn đủ tỉnh táo để giả vờ ốm yếu; Sol-leks, con chó một mắt, vẫn trung thành với công việc kéo xe và dẫn đường, nhưng đau khổ vì sức lực của nó đã cạn kiệt; Teek, kẻ chưa từng đi xa trong mùa đông ấy và giờ bị đánh đập nhiều hơn những con khác vì nó còn khoẻ hơn; và Buck, vẫn dẫn đầu đàn, nhưng không còn duy trì kỷ luật hay cố gắng thiết lập trật tự nữa, phần lớn thời gian cậu gần như mù lòa vì kiệt quệ, chỉ còn dựa vào cảm giác mơ hồ và những bước chân nặng nề để giữ đường đi.

Đó là một ngày xuân tuyệt đẹp, nhưng cả chó lẫn người đều không nhận ra điều đó. Mỗi ngày mặt trời mọc sớm hơn và lặn muộn hơn. Trời đã rạng đông lúc ba giờ sáng, và hoàng hôn kéo dài đến chín giờ tối. Cả ngày dài chói chang ánh mặt trời. Sự tĩnh lặng ma quái của mùa đông đã nhường chỗ cho tiếng rì rầm to lớn của sự sống đang thức tỉnh mùa xuân. Tiếng rì rầm này dâng lên từ khắp mọi nơi, tràn ngập niềm vui sống. Nó đến từ những sinh vật sống và di chuyển trở lại, những thứ đã như chết và không di chuyển trong suốt những tháng mùa đông lạnh giá. Nhựa cây đang dâng lên trong những cây thông. Những cây liễu và bạch dương đang đâm chồi nảy lộc. Những bụi cây và dây leo đang khoác lên mình chiếc áo xanh mới. Dế hát vào ban đêm, và ban ngày mọi loại sinh vật bò trườn đều rộn ràng bò ra dưới ánh nắng mặt trời. Gà gô và chim gõ kiến đang râm ran và gõ cây trong rừng. Sóc đang líu lo, chim đang hót, và phía trên đầu, những đàn chim hoang dã từ phương nam đang kêu vang, bay thành những hình nêm khéo léo xé toạc không khí.

Từ mọi sườn đồi vang lên tiếng nước chảy róc rách, khúc nhạc của những dòng suối vô hình. Vạn vật đều đang tan chảy, oằn mình, nứt vỡ. Dòng Yukon đang vật lộn để thoát khỏi lớp băng xiềng xích. Nó gặm nhấm từ phía dưới; mặt trời thiêu đốt từ phía trên. Những lỗ thông hơi hình thành, các vết nứt mở ra rồi lan rộng, trong khi những phiến băng mỏng tan rơi tõm xuống dòng sông. Và giữa khung cảnh bừng tỉnh ấy – tiếng bật mầm, tiếng xé toạc, tiếng va đập dữ dội của sự sống đang hồi sinh – dưới ánh mặt trời chói chang và những làn gió xuân thoảng qua, như những lữ khách đi về cõi chết, hai người đàn ông, người phụ nữ cùng đàn chó husky lê từng bước mệt mỏi.

Với đàn chó kiệt sức ngã gục, Mercedes khóc lóc ngồi bệt trên xe trượt, Hal buông lời chửi rủa vô ích còn Charles đỏ hoe đôi mắt đẫm buồn, họ lê từng bước mệt mỏi vào trại của John Thornton bên cửa sông sông White. Khi dừng lại, lũ chó đồng loạt đổ vật xuống như thể tất cả đều đã chết. Mercedes vội lau vệt nước mắt, đưa mắt nhìn John Thornton. Charles chậm rãi ngồi phịch xuống một khúc gỗ để nghỉ ngơi – anh ta phải hạ mình xuống thật từ từ, thận trọng vì những khớp xương đã cứng đờ. Hal bắt đầu cất lời. John Thornton vẫn tỉ mẩn gọt nốt những đường cuối cùng lên chiếc cán rìu anh đang đẽo từ nhánh cây bạch dương. Vừa đục đẽo, anh vừa lắng nghe, chỉ đáp lại bằng những tiếng đơn âm, và khi được hỏi ý, anh đưa ra lời khuyên súc tích. Anh hiểu rõ giống chó kéo xe này, và anh đưa ra lời khuyên với vẻ xác quyết rằng chẳng ai sẽ nghe theo.

“Họ bảo chúng tôi ở trên đó rằng đường mòn đã sụp đổ và tốt nhất là chúng tôi nên dừng lại,” Hal đáp lại lời cảnh báo của Thornton về việc không nên liều lĩnh băng qua lớp băng mục nát. “Họ bảo chúng tôi không thể tới được sông White, thế mà giờ đây chúng tôi đã tới nơi rồi.” Câu nói cuối cùng vang lên với giọng điệu đắc thắng đầy chế nhạo.

“Và họ đã nói đúng,” John Thornton đáp. “Lớp băng đó có thể sụp xuống bất cứ lúc nào. Chỉ có những kẻ ngốc, nhờ may mắn mù quáng của kẻ ngốc, mới có thể tới được đây. Tôi nói thật với anh, tôi sẽ không đánh đổi mạng sống của mình trên lớp băng ấy dù có được tất cả vàng ở Alaska đi chăng nữa.”

“Chắc là vì anh không phải thằng ngốc,” Hal nói. “Dù thế nào đi nữa, bọn tôi vẫn sẽ đến Dawson.” Hắn giật sợi dây roi. “Đứng dậy đi, Buck! Nào! Đứng lên! Đi mau!”

Thornton vẫn lặng lẽ gọt dao. Anh hiểu rằng xen vào giữa một kẻ ngu ngốc và sự ngu ngốc của hắn là vô ích; hai ba thằng ngốc thêm hay bớt cũng chẳng thay đổi được gì.

Nhưng cả đàn chó không con nào nhúc nhích theo lệnh. Chúng đã vượt qua cái mức mà những trận đòn có thể khiến chúng dậy từ lâu rồi. Chiếc roi vun vút ra tay, thi hành nhiệm vụ tàn bạo của nó. John Thornton mím chặt môi. Sol-leks là con đầu tiên gượng dậy. Teek theo sau. Joe đứng lên tiếp, rên rỉ đau đớn. Pike vật lộn một cách khó nhọc. Hai lần hắn ngã quỵ khi mới nhấc nửa người, đến lần thứ ba mới đứng được. Buck không hề nhúc nhích. Cậu nằm im tại chỗ đã ngã. Những nhát roi liên tiếp giáng xuống thân thể cậu, nhưng cậu chẳng rên rỉ cũng chẳng chống cự. Đôi lần Thornton giật mình như muốn nói điều gì, nhưng rồi lại thôi. Mắt anh đỏ hoe, và khi những nhát roi vẫn tiếp tục không ngừng, anh đứng dậy đi tới đi lui trong bứt rứt.

Đây là lần đầu tiên Buck thất bại, và điều đó đủ khiến Hal nổi trận lôi đình. Anh ta vứt chiếc roi đi, nhặt lấy một cây gậy to hơn. Buck vẫn nằm im dưới cơn mưa đòn giờ đây càng trở nên dữ dội hơn. Cũng như những con chó khác trong đàn, cậu gần như không thể đứng dậy nổi, nhưng khác với chúng, cậu đã quyết định sẽ không đứng lên. Một linh cảm mơ hồ về tai họa đang đến gần luẩn quẩn trong đầu cậu. Cảm giác ấy đã dâng lên mãnh liệt khi cậu kéo xe vào bờ, và giờ vẫn chưa tan biến. Suốt cả ngày, cậu đã cảm nhận rõ sự mỏng manh và mục nát của lớp băng dưới chân mình, và giờ đây, cậu như thấy tai họa đang chờ đợi ngay phía trước – trên mặt băng nơi chủ nhân đang cố ép cậu bước tới. Cậu kiên quyết không nhúc nhích.

Cậu đã chịu đựng quá nhiều, kiệt sức đến mức những cú đánh giờ chẳng còn đau đớn nữa. Khi trận đòn vẫn tiếp diễn không ngừng, ngọn lửa sự sống trong cậu bập bùng rồi tắt ngúm. Nó gần như đã tắt hẳn. Cậu cảm thấy một sự tê dại kỳ lạ. Như thể từ một nơi rất xa, cậu vẫn ý thức được mình đang bị đánh đập, nhưng nỗi đau cuối cùng cũng rời bỏ cậu. Cậu chẳng còn cảm thấy gì nữa, dù vẫn nghe thấy tiếng gậy đập vào thân thể mình qua lớp màn mờ ảo của ý thức. Nhưng thân thể ấy dường như không còn là của cậu – nó đã trở nên xa lạ, xa xôi đến vô cùng.

Và rồi, đột nhiên, không một lời cảnh báo, vang lên một tiếng thét đau đớn đến nỗi chẳng khác gì tiếng gầm gừ của thú hoang, John Thornton bất thần xông thẳng vào gã đàn ông đang cầm chiếc gậy. Hal bị hất tung người về phía sau, y như thể bị một thân cây đổ sập trúng người. Mercedes thét lên kinh hãi. Charles đờ đẫn nhìn theo, dùng tay lau đi dòng nước mắt đang trào ra, nhưng không thể nhúc nhích vì người đã cứng đờ vì lạnh.

John Thornton đứng sừng sững bên cạnh Buck, cố gắng ghìm nén cơn thịnh nộ đến nghẹt thở, giận dữ tột cùng đến mức chẳng thể thốt nên lời.

“Nếu mày còn đánh con chó đó nữa, tao sẽ giết mày,” cuối cùng hắn gằn giọng nói ra, cổ họng nghẹn lại.

“Con chó của tao,” Hal trả lời, vừa lau vệt máu chảy từ khóe miệng vừa lùi lại. “Cút khỏi đường tao đi, không tao xử mày ngay. Tao đang đến Dawson đây.”

Thornton đứng chặn giữa hắn và Buck, chẳng có ý định nhường đường. Hal rút con dao săn dài lê ra. Mercedes gào thét, nức nở, rồi lại cười rú lên, tất cả những biểu hiện hỗn loạn của kẻ đã mất hết lý trí. Thornton vung cán rìu đập mạnh vào khớp ngón tay Hal khiến con dao văng xuống đất. Khi hắn cúi xuống nhặt, hắn lại nhận thêm một cú nữa vào đốt ngón tay. Rồi Thornton khom người, tự tay nhặt lấy con dao, chỉ hai nhát chém gọn đã cắt đứt sợi dây xiết cổ Buck.

Hal không còn hứng thú với cuộc ẩu đả nữa. Hơn nữa, tay anh ta đang bận ôm lấy cô em gái – đúng hơn là đang bận bịu giữ chặt lấy cô ấy. Còn Buck thì kiệt sức đến mức gần như chết điếng, chẳng thể tiếp tục kéo cái xe trượt nặng nề thêm nữa. Chỉ vài phút sau, họ đã kéo chiếc xe ra khỏi bờ và lênh đênh trên dòng sông. Buck nghe thấy tiếng bước chân họ rời đi, nó ngẩng đầu lên nhìn: Pike dẫn đầu đoàn, Sol-leks đứng ở vị trí lái, còn Joe và Teek thì bước đi giữa hai con chó kia. Tất cả đều bước đi khập khiễng, xiêu vẹo. Mercedes ngồi chễm chệ trên chiếc xe trượt chất đầy đồ đạc. Hal cầm chiếc gậy điều hướng, còn Charles thì loạng choạng bước theo phía sau.

Khi Buck nhìn họ, Thornton quỳ xuống bên cạnh nó, đôi bàn tay thô ráp nhưng ấm áp lần dọc khắp thân thể để kiểm tra những chiếc xương gãy. Khi cuộc kiểm tra kết thúc, ngoài những vết bầm tím và cơn đói khủng khiếp, chẳng có thương tích nào đáng kể – thì chiếc xe trượt tuyết đã lùi xa đến một phần tư dặm. Cả người lẫn chó đứng nhìn cỗ xe lết chậm chạp trên mặt băng. Bỗng đuôi xe chúi xuống, như thể rơi tõm vào hố sâu, rồi cây gậy lái cùng Hal đang bám chặt vào đó bật vọt lên không trung. Tiếng thét của Mercedes vang vọng đến họ. Họ thấy Charles quay người, chực chạy lại phía sau, thì một tảng băng khổng lồ đổ sập xuống – chó và người biến mất không dấu vết. Chỉ còn lại cái hố đen ngòm mở toác. Con đường mòn băng giá đã nuốt chửng tất cả.

John Thornton và Buck nhìn nhau.

“Con vật tội nghiệp,” John Thornton nói, và Buck liếm tay anh.