CHƯƠNG III: BÍ ẨN VƯỜN LAURISTON

Tôi phải thú nhận rằng bằng chứng mới này khiến tôi vô cùng kinh ngạc, chứng minh rằng những lý thuyết của bạn tôi hoàn toàn có cơ sở thực tế. Tôi càng thêm nể phục trước khả năng suy luận phi thường của anh.

Dù vậy, trong thâm tâm tôi vẫn nhen nhóm một chút nghi hoặc – liệu đây có phải là một vở kịch được dàn dựng sẵn để đánh lừa tôi? Nhưng tôi chẳng hiểu nổi động cơ nào khiến anh phải lừa dối tôi như thế. Khi tôi đưa mắt nhìn, anh đã đọc xong mảnh giấy, đôi mắt anh lại trở nên vô hồn, xa xăm, dấu hiệu cho thấy anh đang chìm đắm trong những suy tư sâu kín.

“Làm sao anh có thể suy luận ra điều đó?” tôi hỏi.

“Điều gì cơ?” anh ta gắt gỏng đáp.

“Ồ, chuyện anh ta từng là trung sĩ Thủy quân lục chiến ấy.”

“Tôi không có thời gian cho những chuyện nhỏ nhặt,” anh đáp trả khô khan; rồi bỗng nở nụ cười, “Xin lỗi vì sự cộc cằn của tôi. Anh vừa làm đứt mạch tư duy của tôi; nhưng có lẽ cũng tốt thôi. Vậy là anh thật sự không nhận ra người đàn ông đó từng là trung sĩ Thủy quân lục chiến à?”

“Không, thực lòng là không.”

“Biết được điều đó thì dễ dàng hơn nhiều so với việc giải thích tại sao tôi biết. Nếu bắt anh chứng minh hai cộng hai bằng bốn, anh sẽ thấy khó khăn đấy, dù anh hoàn toàn tin vào sự thật đó. Ngay cả khi đứng cách xa bên kia đường, tôi vẫn có thể nhìn thấy hình xăm chiếc mỏ neo màu xanh lớn trên mu bàn tay ông ta. Điều đó chứng tỏ ông ta từng đi biển. Nhưng dáng điệu lại mang phong thái quân nhân, cùng kiểu tóc mai cắt tỉa chỉn chu theo quân quy. Vậy là ta có một quân nhân hải quân. Anh ta tỏ ra quan trọng bản thân và có vẻ như quen chỉ huy. Anh hẳn đã nhận thấy cách anh ta ngẩng cao đầu và vung cây gậy chứ? Một người đàn ông đứng đắn, đáng kính, lại đang ở độ tuổi trung niên – tất cả những chi tiết ấy khiến tôi tin chắc anh ta từng là trung sĩ.”

“Tuyệt diệu quá!” tôi buột miệng kêu lên.

“Chuyện bình thường thôi,” Holmes đáp, dù tôi có thể đoán từ nét mặt anh rằng anh đang rất hài lòng trước sự kinh ngạc và ngưỡng mộ lộ rõ của tôi. “Vừa nãy tôi còn bảo không có vụ án nào. Hóa ra tôi đã nhầm – xem cái này đi!” Anh ta ném về phía tôi bức thư vừa được người đưa thơ mang đến.

“Trời ơi!” tôi thốt lên khi lướt mắt qua nội dung, “Thật là một chuyện khủng khiếp!”

“Xem ra có chút khác thường đấy,” anh bình thản nhận xét. “Anh đọc to lên cho tôi nghe được không?”

Và đây là nội dung bức thư tôi đã đọc cho anh nghe:

“Gregson là người sáng láng nhất trong số thanh tra Scotland Yard,” người bạn tôi nhận xét; “hắn và Lestrade đều là tinh hoa của một lũ vụng về. Cả hai đều lanh lợi và hăng hái, nhưng lại cứng nhắc đến mức đáng kinh ngạc. Họ còn ganh ghét nhau nữa. Họ ghen tị với nhau như đôi kỹ nữ chuyên nghiệp vậy. Vụ này sẽ rất thú vị nếu cả hai cùng nhúng tay vào điều tra.”

Tôi sửng sốt trước thái độ bình thản khi anh tiếp tục câu chuyện.

“Chắc chắn không thể chậm trễ thêm giây nào nữa!” tôi thốt lên, “Tôi có nên đi gọi xe ngựa cho anh không?”

“Tôi không biết có nên đi không. Tôi vốn là kẻ lười nhác nhất thế gian – ấy là khi cơn lười biếng ập đến, chứ thỉnh thoảng tôi cũng hoạt bát lắm.”

“Ôi, đây chính là cơ hội anh hằng mong đợi bấy lâu đấy.”

“Bạn hiền ạ, việc đó có nghĩa lý gì với tôi chứ. Giả sử tôi phá án thành công, anh có dám chắc Gregson, Lestrade và đám kia sẽ không chiếm hết công lao không? Đó là cái giá phải trả khi làm người không có chức tước gì.”

“Nhưng ông ấy đang khẩn khoản nhờ anh giúp mà.”

“Đúng thế. Ông ta biết tôi giỏi hơn ông ta, và đã thừa nhận điều đó với riêng tôi; nhưng ông ta thà cắt lưỡi còn hơn thú nhận trước mặt người thứ ba. Dù sao thì, chúng ta cứ thử đi xem. Tôi sẽ tự mình xử lý vụ này. Ít nhất cũng có thể cười vào mặt họ nếu chẳng được tích sự gì. Đi nào!”

Anh ta vội vã khoác chiếc áo choàng lên người, bước đi nhanh nhẹn, cho thấy sự hăng hái đã thay thế hoàn toàn vẻ thờ ơ lúc trước.

“Lấy mũ đi,” anh bảo tôi.

“Anh muốn tôi đi cùng sao?”

“Phải, nếu anh chẳng có gì hay hơn để làm.”

Chỉ một phút sau, chúng tôi đã ngồi trên chiếc xe ngựa, phóng nhanh về phía con đường Brixton.

Buổi sáng hôm ấy sương mù dày đặc, bầu trời u ám, lớp sương xám xịt phủ lên những mái nhà, tựa như tấm gương phản chiếu những con đường lầy lội phía dưới. Người bạn tôi tỏ ra vô cùng phấn khích, liên tục bàn về những cây vĩ cầm Cremona, rồi so sánh sự khác biệt giữa đàn Stradivarius và Amati. Còn tôi thì lặng thinh, bởi thời tiết ảm đạm cùng vụ án đầy tang thương phía trước khiến lòng tôi trĩu nặng.

“Anh dường như chẳng mấy bận tâm đến vụ án,” cuối cùng tôi lên tiếng, ngắt lời cuộc thảo luận về âm nhạc của Holmes.

“Chưa đủ dữ kiện,” anh đáp. “Thật sai lầm khi đặt ra giả thuyết trước khi thu thập đầy đủ chứng cứ. Nó sẽ làm lu mờ khả năng phán đoán.”

“Anh sắp có đủ dữ kiện thôi,” tôi nhận xét, chỉ tay về phía trước; “đây là phố Brixton, và kia hẳn là ngôi nhà, nếu tôi không nhầm.”

“Đúng vậy. Dừng xe, anh bạn, dừng lại!” Dù còn cách đó chừng trăm bước, anh nhất quyết bảo chúng tôi xuống xe, và chúng tôi đi bộ nốt đoạn đường còn lại.

Ngôi nhà số 3, Lauriston Gardens hiện lên với vẻ âm u và rờn rợn. Đây là một trong bốn căn nhà thụt lùi so với mặt đường, với hai căn có người ở và hai căn bỏ trống. Hai ngôi nhà trống không ấy trơ trọi với ba tầng cửa sổ trống hoác, ảm đạm, chỉ điểm xuyết vài tấm bảng “Cho thuê” dán trên những ô kính mờ đục, trông tựa như những đám mây bệnh tật che khuất thủy tinh thể. Mỗi căn nhà được ngăn cách với đường phố bằng một mảnh vườn nhỏ với vài cây cối èo uột mọc chen chúc, cùng một lối đi lát sỏi trộn đất sét màu vàng nhợt nhạt.

Cả khu vực lầy lội vì trận mưa rả rích suốt đêm qua. Khu vườn được bao bọc bởi bức tường gạch cao chừng ba bộ, phía trên có thêm hàng rào gỗ. Đứng dựa vào bức tường này là một viên cảnh sát lực lưỡng, xung quanh anh ta tụ tập một nhóm nhỏ những kẻ tò mò đang cố rướn cổ, trố mắt nhìn vào bên trong, mong mỏi thấu hiểu sự việc đang diễn ra.

Tôi cứ ngỡ Sherlock Holmes sẽ lập tức xông vào căn nhà và bắt tay ngay vào việc điều tra vụ án. Nhưng trái với dự đoán của tôi, anh chàng tỏ ra hoàn toàn không có ý định đó. Với vẻ thờ ơ mà trong tình huống này, tôi cảm thấy gần như là giả tạo, anh thong thả đi tới đi lui trên vỉa hè, mắt đảo nhìn vô định xuống mặt đất, lên bầu trời, sang những ngôi nhà đối diện và hàng rào gỗ.

Khi đã quan sát kỹ lưỡng, anh chậm rãi bước dọc theo lối đi – hay chính xác hơn là dọc theo dải cỏ mọc hai bên lối đi – với ánh mắt không rời khỏi mặt đất. Anh dừng chân hai lần, và có một lần tôi trông thấy nụ cười thoáng hiện trên môi anh cùng tiếng reo nhỏ đầy mãn nguyện.

Mặt đất sét ẩm ướt in đầy dấu chân người qua lại, nhưng do cảnh sát đã giẫm nát khắp nơi, tôi chẳng hiểu nổi bạn tôi có thể tìm thấy manh mối gì từ đó. Dù vậy, tôi đã từng chứng kiến khả năng quan sát siêu phàm của anh, nên tôi tin chắc rằng anh có thể nhìn thấy vô số điều mà mắt thường của tôi không thể nào nhận ra.

Tại cửa vào, một người đàn ông cao lớn, nước da trắng bệch, mái tóc vàng hoe, tay cầm cuốn sổ ghi chép, vội vã tiến đến và nồng nhiệt bắt tay người bạn đồng hành của tôi. “Thật quý hóa vì ngài đã tới,” anh ta nói, “Tôi đã cẩn thận giữ nguyên hiện trường, không đụng vào bất cứ thứ gì.”

“Ngoại trừ chỗ này!” Người bạn tôi đáp, chỉ tay về phía lối đi. “Dù có cả một đàn trâu đi qua đây cũng chẳng để lại dấu vết hỗn độn hơn thế. Nhưng chắc hẳn ông đã tự mình quan sát kỹ hiện trường rồi, Gregson, trước khi cho phép tình trạng này xảy ra?”

“Tôi có quá nhiều việc phải xử lý bên trong nhà,” viên thám tử tránh né câu hỏi. “Đồng nghiệp của tôi, ông Lestrade, cũng có mặt ở đây. Tôi đã nhờ anh ấy đảm nhiệm việc này.”

Holmes liếc nhìn tôi, nhếch mày với vẻ châm biếm. “Với sự hiện diện của ông và Lestrade, chắc chẳng còn gì để người thứ ba khám phá nữa đâu,” anh buông lời.

Gregson hài lòng xoa hai bàn tay vào nhau. “Tôi tin chúng tôi đã làm hết sức có thể rồi,” hắn đáp; “đây là một vụ án kỳ quặc, và tôi biết ngài ưa thích những trường hợp như thế này.”

“Ngài không đi taxi đến đây à?” Sherlock Holmes hỏi.

“Không, thưa ngài.”

“Cả Lestrade cũng không?”

“Không, thưa ngài.”

“Vậy thì chúng ta hãy vào xem căn phòng.” Sau câu nói chẳng ăn nhập gì ấy, anh bước thẳng vào trong nhà, Gregson lẽo đẽo theo sau với vẻ mặt đầy ngỡ ngàng.

Một hành lang ngắn với sàn gỗ trần và đầy bụi bặm dẫn tới nhà bếp cùng các phòng khác. Hai cánh cửa mở ra từ đây, một bên trái và một bên phải. Một trong hai cánh cửa ấy rõ ràng đã đóng im ỉm suốt nhiều tuần lễ. Cánh cửa còn lại thông vào phòng ăn – nơi xảy ra vụ việc bí ẩn kinh hoàng. Holmes bước vào căn phòng, còn tôi lẽo đẽo theo sau với nỗi ưu tư nặng trĩu trong lòng – thứ cảm giác u ám mà sự hiện diện của tử thần luôn mang tới.

Đó là một căn phòng vuông vức rộng rãi, trông càng thênh thang hơn bởi sự vắng bóng đồ đạc. Những bức tường được trang trí bằng loại giấy dán tường hoa văn lòe loẹt, kém sang, nhưng đã bị mốc meo loang lổ khắp nơi. Nhiều mảng giấy lớn đã bong tróc, lủng lẳng treo lơ lửng, để lộ ra lớp vữa tường ố vàng phía dưới. Đối diện cửa ra vào là chiếc lò sưởi được chạm trổ cầu kỳ, phía trên có bệ làm bằng đá cẩm thạch trắng giả. Một góc của bệ lò sưởi còn dính lại mẩu nến sáp đỏ nhỏ. Cửa sổ duy nhất của căn phòng bám đầy bụi bẩn đến nỗi chỉ cho phép thứ ánh sáng mờ ảo lọt vào, phủ lên vạn vật màu xám xịt ảm đạm – càng thêm u tối bởi lớp bụi dày đặc bao trùm khắp không gian.

Tất cả những chi tiết này là tôi quan sát sau đó.

Lúc này, mọi sự chú ý của tôi đều dồn vào một hình hài bất động, kinh hoàng duy nhất nằm sải trên sàn gỗ, với đôi mắt vô hồn, trống rỗng đăm đăm nhìn lên trần nhà ố vàng. Đó là xác một người đàn ông độ bốn mươi ba, bốn mươi tư tuổi, dáng người trung bình, vai nở, mái tóc đen xoăn bồng bềnh và chòm râu ngắn cằn cỗi. Anh ta khoác áo khoác dài bằng len dạ cùng áo gilê, quần sáng màu, cổ áo và ống tay áo đều sạch sẽ tươm tất. Một chiếc mũ chóp cao bóng lộn được đặt ngay ngắn bên cạnh thi thể. Hai bàn tay nắm chặt, cánh tay giang rộng, trong khi đôi chân bện chặt vào nhau như thể trận vật lộn trước khi chết của anh ta đầy đau đớn. Trên gương mặt đờ cứng hiện rõ nét kinh hoàng, và theo tôi thấy, cả sự hằn học – một biểu cảm chưa từng thấy trên gương mặt con người. Vẻ co quắp độc ác và ghê rợn ấy, cùng vầng trán thấp, sống mũi hếch và cằm nhô, khiến người chết trông giống loài khỉ một cách kỳ dị, càng thêm rõ nét bởi tư thế vặn vẹo không tự nhiên của anh ta.

Tôi đã chứng kiến cái chết dưới muôn hình vạn trạng, nhưng chưa bao giờ thấy nó hiện ra đáng sợ đến thế trong căn phòng tồi tàn, tối tăm này, nơi nhìn ra một trong những con phố chính của vùng ngoại ô Luân Đôn.

Lestrade, vẫn dáng người gầy guộc và nhanh nhẹn như thường lệ, đứng chờ ngay cửa, rồi chào đón người bạn của tôi và tôi bằng một cái gật đầu.

“Vụ này sẽ làm dư luận dậy sóng đấy, thưa ngài,” anh ta nhận xét, giọng đầy xác tín. “Tôi đã từng chứng kiến nhiều vụ án, nhưng chưa bao giờ gặp trường hợp nào như thế này. Và tôi không phải tay mơ đâu nhé!”

“Vậy là không có manh mối nào sao?” Gregson hỏi, giọng đầy hoài nghi.

“Tuyệt đối không có gì cả,” Lestrade khẳng định, lắc đầu.

Sherlock Holmes bước thẳng tới thi thể, quỳ xuống và bắt đầu kiểm tra tỉ mỉ từng chi tiết. “Các ông chắc chắn là không có vết thương nào sao?” anh hỏi, tay chỉ về phía những vệt máu loang lổ và những vũng máu đông đặc quanh hiện trường.

“Chắc chắn!” hai viên thám tử đồng thanh đáp, giọng đầu quả quyết.

“Vậy thì, dĩ nhiên, vết máu này thuộc về một người khác – rất có thể là hung thủ, nếu đây quả thực là một vụ sát nhân. Điều này khiến tôi nhớ ngay đến trường hợp tương tự trong vụ án Van Jansen ở Utrecht năm 1834. Anh có nhớ vụ đó không, Gregson?”

“Không, thưa ngài.”

“Anh nên tìm đọc lại – thực sự đáng đấy. Chẳng có gì mới mẻ dưới ánh mặt trời này. Tất cả đều đã từng xảy ra rồi.”

Trong lúc nói, những ngón tay linh hoạt của ông không ngừng di chuyển, sờ soạng, ấn nhẹ, mở khuy áo, kiểm tra tỉ mỉ, trong khi đôi mắt vẫn giữ vẻ xa xăm như tôi đã nhận thấy trước đó. Quá trình kiểm tra diễn ra nhanh đến mức khó ai có thể hình dung được sự cẩn thận đằng sau mỗi động tác ấy. Cuối cùng, anh cúi xuống ngửi đôi môi người chết, rồi liếc nhìn đôi giày da bóng loáng của nạn nhân.

“Anh ta hoàn toàn không bị di chuyển sao?” anh hỏi.

“Chỉ vừa đủ để phục vụ cho công tác khám nghiệm của chúng tôi thôi.”

“Giờ các anh có thể đưa anh ta xuống nhà xác rồi,” anh nói. “Chẳng còn gì để khám phá thêm nữa.”

Gregson đã chuẩn bị sẵ một chiếc cáng cùng bốn người đàn ông. Nghe tiếng gọi, họ bước vào phòng, nhấc bổng người đàn ông lạ mặt lên và khiêng ra ngoài. Khi họ nâng anh ta lên, một chiếc nhẫn rơi xuống sàn lóc cóc, lăn lông lốc. Lestrade nhặt nó lên, chăm chú nhìn với ánh mắt đầy nghi hoặc.

“Ở đây có bóng dáng đàn bà!” anh ta thốt lên. “Đây là chiếc nhẫn đính hôn của phụ nữ.”

Anh ta giơ chiếc nhẫn lên, đặt nằm chễm chệ trên lòng bàn tay. Chúng tôi lập tức xúm lại, ánh mắt dán chặt vào vật thể lấp lánh ấy. Rõ như ban ngày, chiếc nhẫn vàng trơn tru kia đã từng khoác lên ngón tay của một nàng dâu mới cưới.

“Thế này càng rối như canh hẹ,” Gregson thở dài. “Chúa ơi, vụ án vốn đã đủ rắc rối rồi.”

“Hay ngài đã nhầm? Biết đâu nó lại giúp gỡ rối?” Holmes bình thản đáp. “Nhìn chòng chọc vào nó cũng chẳng giải quyết được gì. Thế trong túi nạn nhân các ngài tìm thấy những gì?”

“Tất cả đều ở đây cả,” Gregson vừa nói vừa chỉ tay về phía đống đồ vật chất đống trên bậc cầu thang dưới cùng. “Một chiếc đồng hồ vàng hiệu Barraud, London, số seri 97163. Dây chuyền Albert bằng vàng nguyên khối, nặng trịch và cực kỳ chắc chắn. Chiếc nhẫn vàng khắc biểu tượng hội Tam Điểm. Ghim cà vạt hình đầu bò mộng, hai mắt gắn đá ruby. Bìa da đựng danh thiếp nhập từ Nga, bên trong có danh thiếp đề tên Enoch J. Drebber ở Cleveland, trùng khớp với chữ E.J.D. thêu trên cổ áo. Không thấy ví tiền đâu, chỉ có lỉnh kỉnh khoảng bảy đồng bảng mười ba xu. Một cuốn Decameron của Boccaccio bản nhỏ, trang bìa lót ghi tên Joseph Stangerson. Và hai bức thư – một gửi ông E. J. Drebber, một gửi ông Joseph Stangerson.”

“Gửi đến địa chỉ nào vậy?”

“American Exchange, Strand – để ở đó đợi người đến nhận. Cả hai bức điện đều từ Công ty tàu hơi nước Guion, nói về lịch trình khởi hành của tàu từ Liverpool. Rõ ràng người đàn ông bất hạnh này đang chuẩn bị trở về New York.”

“Các anh đã điều tra gì về người đàn ông tên Stangerson chưa?”

“Tôi đã làm ngay lập tức, thưa ngài,” Gregson trả lời. “Tôi đã cho đăng quảng cáo trên tất cả các tờ báo, và cử một người của tôi đến American Exchange, nhưng anh ta vẫn chưa quay về.”

“Các anh đã gửi điện tín đến Cleveland chưa?”

“Chúng tôi đã gửi điện báo từ sáng nay rồi.”

“Anh đã viết bức điện như thế nào?”

“Chúng tôi chỉ thuật lại sự việc một cách đơn giản và bày tỏ mong muốn nhận được bất kỳ thông tin hữu ích nào.”

“Anh không đặt câu hỏi cụ thể về những điểm mấu chốt mà anh cho là quan trọng sao?”

“Tôi có đề cập đến Stangerson.”

“Chỉ vậy thôi ư? Không có chi tiết nào khác mà toàn bộ vụ án xoay quanh? Anh không định gửi thêm bức điện nào nữa sao?”

“Tôi đã nói hết những gì cần nói rồi,” Gregson đáp, giọng điệu bực bội.

Sherlock Holmes khẽ cười, dường như sắp buông lời bình phẩm, thì Lestrade, người vừa ở trong phòng khách trong lúc chúng tôi trò chuyện ngoài hành lang, bước ra, vẻ mặt tự mãn, hai tay xoa vào nhau đầy khoan khoái.

“Ông Gregson,” anh ta nói, “Tôi vừa có một phát hiện cực kỳ quan trọng, và nó đã bị bỏ qua nếu tôi không kiểm tra kỹ các bức tường.”

Đôi mắt của người đàn ông nhỏ bé sáng lên khi anh ta phát biểu, rõ ràng đang tràn ngập niềm vui khó giấu vì đã chiếm ưu thế trước đồng nghiệp.

“Lại đây,” anh ta hối hả quay vào phòng – không khí giờ đã trong lành hơn kể từ khi thi thể kinh dị được di chuyển đi. “Giờ thì, đứng yên đó!”

Anh ta quẹt que diêm vào đế giày rồi giơ cao ngọn lửa áp sát vào bức tường.

“Hãy nhìn thứ này!” anh ta tuyên bố đầy chiến thắng.

Tôi đã để ý thấy giấy dán tường bong tróc ở vài chỗ. Tại góc phòng đặc biệt này, một mảng lớn giấy đã bong ra để lộ lớp vữa thô màu vàng nhạt hình vuông. Trên mảng tường trơ trụi ấy, hiện lên một từ duy nhất nguệch ngoạc viết bằng thứ mực đỏ như máu –

RACHE.

“Thế các ngài nghĩ sao về chuyện này?” – viên thanh tra thốt lên với vẻ mặt của một nghệ sĩ đang có màn trình diễn thành công. “Chữ này đã bị bỏ qua vì nó nằm ở góc tối nhất trong phòng, chẳng ai nghĩ sẽ tìm kiếm ở đó. Kẻ sát nhân đã dùng chính máu của hắn để viết nên chữ này. Hãy nhìn vệt máu chảy dọc theo bức tường này! Dù thế nào, điều này cũng loại bỏ khả năng tự sát. Tại sao lại chọn góc tối nhất để viết? Tôi sẽ giải thích cho các ngài. Hãy nhìn cây nến trên lò sưởi kia. Vào thời điểm đó, nó đã được thắp sáng, và nếu có nến sáng thì góc này chính là nơi sáng nhất chứ không phải tối nhất trên bức tường.”

“Vậy giờ điều đó có ý nghĩa gì khi ông đã tìm thấy nó?” Gregson hỏi bằng giọng đầy khinh bỉ.

“Ý nghĩa ư? À, nó có nghĩa là kẻ viết định ghi tên người phụ nữ là Rachel, nhưng đã bị ngắt quãng trước khi hoàn thành nét bút cuối cùng. Ông cứ nhớ lời tôi, khi vụ án này được phơi bày, ông sẽ thấy có một người đàn bà tên Rachel dính líu vào chuyện này. Ông Sherlock Holmes, ông cứ việc cười. Ông có thể thông minh lanh lợi thật đấy, nhưng chó săn già vẫn là thợ săn cừ nhất, xét cho cùng.”

“Tôi thành thực xin lỗi!” người bạn tôi đáp, người đã chọc giận ông ta bằng tiếng cười phá lên. “Ông đích thị là người đầu tiên trong chúng ta phát hiện ra manh mối này, và như chính ông nói, nó mang mọi dấu vết của kẻ thứ hai trong vụ án bí ẩn đêm qua. Tôi chưa có dịp xem xét kỹ căn phòng này, nhưng nếu ông cho phép, tôi sẽ tiến hành ngay bây giờ.”

Khi đang nói, anh rút nhanh từ trong túi ra một chiếc thước dây và một kính lúp tròn lớn. Với hai món đồ ấy, anh nhẹ nhàng đi vòng quanh căn phòng, thỉnh thoảng dừng bước, có lúc quỳ xuống, thậm chí có lần nằm úp mặt xuống sàn. Anh chìm đắm trong công việc đến mức dường như quên bẵng sự hiện diện của chúng tôi, miệng không ngớt lẩm bẩm những lời độc thoại, lúc thì rên rỉ, lúc thì huýt sáo, khi lại bật lên những tiếng reo nhỏ đầy phấn khích và hi vọng. Nhìn anh lúc ấy, tôi chợt liên tưởng đến hình ảnh một chú chó săn cáo thuần chủng đang hăng say lần theo dấu vết, chạy tới chạy lui trong bụi rậm, rên rỉ vì nôn nóng cho đến khi tìm thấy mùi hương đánh mất.

Suốt hơn hai mươi phút, anh miệt mài khảo sát, cẩn thận đo đạc những khoảng cách mà tôi hoàn toàn không nhìn thấy dấu vết gì, thỉnh thoảng lại áp thước dây lên tường theo cách khó hiểu. Có chỗ, anh cúi xuống nhặt một ít bụi xám trên sàn, cho cẩn thận vào phong bì. Cuối cùng, anh dùng kính lúp soi kỹ từng chữ trên tường, kiểm tra tỉ mỉ đến từng chi tiết nhỏ nhất. Khi hoàn tất, anh tỏ vẻ hài lòng, xếp gọn thước dây và kính lúp vào túi áo.

“Người ta bảo thiên tài là khả năng chịu đựng vô tận,” anh bình luận với nụ cười mỉm. “Định nghĩa ấy thật tồi tệ, nhưng lại vô cùng đúng với nghề thám tử.”

Gregson và Lestrade đã theo dõi từng cử chỉ của người “thanh tra nghiệp dư” của họ với vẻ tò mò lẫn chút khinh bỉ. Rõ ràng họ không nhận ra điều mà tôi đã bắt đầu thấu hiểu – rằng mỗi hành động nhỏ nhặt nhất của Sherlock Holmes đều nhắm tới một mục tiêu cụ thể và thiết thực.

“Ngài nghĩ sao về vụ này?” cả hai đồng thanh hỏi.

“Thật bất công nếu tôi giành mất công lao của các vị trong vụ án này,” người bạn tôi đáp, giọng đầy vẻ châm biếm. “Các vị đang xử lý rất ổn, thật đáng tiếc nếu có kẻ khác nhúng tay vào. Nhưng nếu các vị vui lòng cho tôi biết tiến trình điều tra,” anh tiếp tục, “tôi sẵn lòng hỗ trợ trong khả năng có thể. Hiện giờ, tôi muốn trò chuyện với viên cảnh sát đã phát hiện ra thi thể. Các vị có thể cho tôi biết tên và địa chỉ của anh ta được không?”

Lestrade liếc nhìn vào cuốn sổ tay của mình. “John Rance,” anh ta nói. “Hắn đang ở kỳ nghỉ trực. Ngài sẽ tìm thấy hắn ở số 46, Audley Court, cổng Kennington Park.”

Holmes ghi chép địa chỉ vào sổ.

“Chúng ta đi thôi, Bác sĩ,” anh nói, “chúng ta sẽ tìm gã ấy. Tôi sẽ tiết lộ cho các vị một vài manh mối có thể hữu ích trong vụ này,” anh tiếp tục, quay sang hai viên thanh tra. “Đây là một vụ giết người, và hung thủ là đàn ông. Hắn cao trên sáu foot, đang độ tuổi tráng kiện, bàn chân nhỏ so với thân hình, đi ủng thô, mũi vuông và hút xì gà Trichinopoly. Hắn đã tới đây cùng nạn nhân bằng xe ngựa bốn bánh, do một con ngựa có ba móng cũ và một móng mới ở chân trước phải kéo. Rất có thể hung thủ có khuôn mặt đỏ bừng, và móng tay phải của hắn dài một cách khác thường. Đây chỉ là vài chi tiết nhỏ, nhưng có thể giúp ích cho các vị.”

Lestrade và Gregson liếc nhìn nhau với ánh mắt đầy ngờ vực.

“Nếu quả thật bị giết, thì bằng cách nào?” Lestrade lên tiếng trước.

“Bằng thuốc độc,” Sherlock Holmes trả lời ngắn gọn rồi quay đi. Nhưng anh chợt dừng lại nơi ngưỡng cửa, nói thêm: “À này Lestrade, ‘Rache’ trong tiếng Đức có nghĩa là ‘trả thù’. Đừng phí thời gian đi tìm cô Rachel nào đó làm gì.”

Với lời châm chọc cuối cùng ấy, Holmes bước đi, để lại hai vị thanh tra đứng sững người, miệng há hốc không nói nên lời.

*