Tiêu đề sách: Tục Tư Trị Thông Giám Trường Biên

Mô tả chung

Tục Tư Trị Thông Giám Trường Biên là một bộ sử biên niên đồ sộ do sử gia Lý Đào biên soạn dưới thời Nam Tống, nối tiếp tinh thần và cấu trúc của tác phẩm Tư Trị Thông Giám của Tư Mã Quang. Ghi chép lịch sử Trung Hoa từ năm 960 đến 1127 – giai đoạn Bắc Tống, bộ sách không chỉ cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình chính trị, quân sự, ngoại giao và xã hội đương thời, mà còn là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu sử học Đông Á.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tác phẩm này được viết trong bối cảnh phong kiến, phản ánh quan điểm chính trị – văn hóa của triều đình Nam Tống và tư tưởng “Hoa Di quan” phổ biến thời bấy giờ. Các mô tả về những quốc gia lân bang như Đại Việt, Tây Hạ, Liêu, Kim hay Nhật Bản đều mang đậm góc nhìn trung tâm Hoa Hạ, dễ dẫn đến thiên kiến hoặc hiểu lầm nếu không được đặt trong đúng bối cảnh lịch sử.

Riêng với Đại Việt, các nội dung liên quan như tên gọi (“Giao Chỉ”, “Giao Châu”, “An Nam”), chức danh (“An Nam quốc vương”, “sứ Giao Chỉ”), và các ghi chép về quan hệ ngoại giao, chiến tranh hay lễ nghi triều cống cần được hiểu là cách ghi chép từ phía Trung Hoa. Những biểu hiện ngoại giao kiểu “xin phong vương”, “dâng cống phẩm” thực chất mang tính nghi lễ theo thông lệ khu vực Đông Á tiền hiện đại, không đồng nghĩa với việc Đại Việt đánh mất chủ quyền. Ngược lại, từ thời Đinh Tiên Hoàng (968), Việt Nam đã là một quốc gia độc lập, có chính thể và triều đình riêng.

Bản dịch này giữ nguyên thuật ngữ và cách gọi trong nguyên bản, đồng thời độc giả cần tiếp cận tác phẩm với cái nhìn tỉnh táo, khách quan và đa chiều. Người đọc sẽ thấy rõ bối cảnh, tư duy thời đại, và cả giới hạn của một bộ chính sử cổ đại, từ đó có cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử khu vực, đặc biệt là mối quan hệ giữa nhà Tống và các quốc gia lân cận thế kỷ X–XII.

Tục Tư Trị Thông Giám Trường Biên không chỉ là tư liệu lịch sử – mà còn là minh chứng sống động cho tư duy sử học, quan hệ quốc tế và hệ ý thức Đông Á thời trung đại.