[PREVIEW] QUYỂN 455: NĂM NGUYÊN HỰU THỨ 6 (TÂN MÙI, 1091)

Từ tháng 2 năm Nguyên Hựu thứ 6 đời Triết Tông đến hết tháng.

[1] Tháng 2, ngày Canh Dần (mùng 1), Tả Triều tán đại phu, Bảo Văn các Đãi chế, Thủ Hộ bộ Thị lang Miêu Thời Trung qua đời.

(Theo 《Chính mục》 là ngày mùng 9.)

[2] Cùng ngày, tại buổi giảng kinh, Ngô An Thi thị giảng^[1], Phùng Kinh lần đầu tham dự buổi Thị độc. Các Tể thần và Chấp chính đợi các quan giảng đọc xong, đứng dậy đến trước mặt hoàng đế tâu việc, trình bày lại những điều giảng và đọc chưa hết, hoặc có thể mượn chuyện xưa để khuyên răn hiện tại, đều được chấp thuận. Trước đây từng có lần tâu mặt muốn làm như vậy, vì trong mấy năm Chấp chính chưa từng nghe thấy lời dạy bảo của hoàng đế. Hoàng đế trầm tĩnh, khiêm tốn, trong lúc nghe tâu chưa từng tỏ thái độ đồng ý hay phản đối, chỉ trong buổi giảng kinh mới có thể bàn luận việc học vấn, hy vọng sẽ nghe được điều gì đó. Hôm nay trình bày về việc Nhân Tông dụ các Tể chấp về việc nội giáng, lệnh cho Trung thư, Mật viện, Chấp chính tuân thủ điều chiếu, rõ ràng có pháp luật thì không được tùy tiện xin chỉ dụ. Quan giảng giảng về việc Mạnh Tử không làm như Quản Trọng, Yến Anh.

(Đoạn này thêm từ nhật ký của Lưu Chí.)

[3] Ngày Tân Mão, Trung đại phu, Thủ Môn hạ Thị lang Lưu Chí được phong làm Thái trung đại phu, Thủ Thượng thư Hữu bộc xạ kiêm Trung thư Thị lang; Long đồ các Học sĩ, Ngự sử Trung thừa Tô Triệt được phong làm Trung đại phu, Thủ Thượng thư Hữu thừa; Long đồ các Đãi chế, Quyền Tri Khai Phong phủ Vương Nham Tẩu được bổ nhiệm làm Xu mật Trực học sĩ, Thiêm thư Xu mật viện sự.

(Theo: 《Lã Đại Phòng chính mục》 và 《Lưu Chí nhật ký》, Tô Triệt và Vương Nham Tẩu đều được bổ nhiệm chức vụ chấp chính vào ngày mùng 2 tháng 2, nhưng 《Thực lục》 lại ghi Vương Nham Tẩu vào ngày mùng 4, 《Bản kỷ》 theo đó, là sai, nay sửa lại. Lưu Chí tự ghi chép rằng: “Ngày 24 tháng trước, có người hỏi, tôi đáp rằng từ niên hiệu Nguyên Hựu đến nay, chính sự tuy có thay đổi, quan lại tuy có thăng giáng, nhưng đều là do công luận trong thiên hạ, thuận theo lòng người. Nếu sau này có đúng sai thì không thể đảm bảo, nhưng tự có công luận. Nay không bằng dùng người chính trực, bố trí ở các vị trí gần, để phụ tá chúa thượng, duy trì chính sự tốt, chỉ như vậy thôi. Nếu dùng tiểu nhân ở bên cạnh, thì sẽ có nhiều tranh cãi, sao phải đợi đến sau này? Nhân đó tôi tiến cử một số người đáng tin cậy, trong đó có Tô Triệt và Vương Nham Tẩu, rồi cùng tôi được bổ nhiệm. Tôi không phụ lòng trời đất thần minh, chỉ nghe theo sự lựa chọn của bề trên mà thôi.” Ngô Mẫn Trung ghi chú^[2]: 《Kiến văn lục》, Phạm Nguyên Chương nói rằng, vào niên hiệu Nguyên Hựu, Phùng Đương Thế làm Cung sứ đến kinh sư, cũng là ý của tể tướng lúc đó, sau đó đổi mệnh cho Lưu Sân Lão. Việc này cần xem xét thêm. Theo: Phùng Kinh vào ngày Tân Mùi mùng 11 tháng giêng năm thứ 6 được bổ nhiệm làm Trung Thái nhất kiêm Thị độc, ngày Giáp Tý mùng 6 tháng 5 được bổ nhiệm làm Nam Tuyên huy, Phán Trần Châu, ngày Canh Thìn 22 tháng 5 được miễn chức Phán Trần Châu, vẫn giữ chức Nam Tuyên huy sung Trung Thái nhất, năm sau thì về hưu.)

[4] Giám sát ngự sử Từ Quân Bình trước đây tấu rằng Tôn Bôn, người mới được cử làm quyền phát khiển Khai Phong phủ suy quan, trước đây khi làm tri huyện Khai Phong đã có hành vi phạm pháp, cùng với việc khi làm tri châu Chân Châu đã có hành vi tham nhũng và giấu việc tang, nhưng chưa được xử lý. Bôn đến nhậm chức chưa được mấy ngày, tự xin được bổ nhiệm ra ngoài, được triệu về, gần đây có chiếu sai làm tri châu Hòa Châu, nhưng lời huấn thị không phải từ trong triều đình ban ra. Hơn nữa, từ xa được triệu về, không có lý do mà lại đi, cũng là điều triều đình nên tiếc. Chiếu sai Tôn Bôn làm tri châu Hòa Châu, gửi văn bản xuống Lại bộ.

[5] Ngày Quý Tỵ, Long đồ các học sĩ, Ngự sử trung thừa Tô Triệt được phong làm Trung đại phu, giữ chức Thượng thư hữu thừa; Long đồ các học sĩ, Lại bộ thượng thư Tô Thức được phong làm Hàn lâm học sĩ thừa chỉ; Hàn lâm học sĩ thừa chỉ Đặng Ôn Bá được phong làm Đoan minh điện học sĩ, Lễ bộ thượng thư.

[6] Trước đó, Đặng Ôn Bá soạn bài chúc thọ cho lễ tiết Hưng Long, dùng các chữ như “phụ phủ ỷ”, “bằng ngọc kỷ”^[3], Điện trung Thị ngự sử Sầm Tượng Cầu hặc tội Ôn Bá dùng chữ không đúng để chúc thọ. Tượng Cầu được sai vào Biệt thí sở, Thị ngự sử Tôn Thăng tiếp tục bàn luận việc này, dâng tấu ba lần. Sau đó có chiếu, triệu lại Chu Quang Đình làm Cấp sự trung, Lưu An Thế làm Trung thư xá nhân. Khi bổ nhiệm Tô Thức làm Lại bộ Thượng thư, Thái hoàng thái hậu dụ cho chấp chính lệnh kiêm Thừa chỉ, đối đáp rằng Thừa chỉ hiện đã có người, hỏi là ai, đáp là Ôn Bá. Muốn đợi Thức đến, sẽ ban chỉ riêng. Sau đó Tô Triệt được bổ làm Thượng thư Hữu thừa, nên lập tức bổ nhiệm Thức làm Thừa chỉ, còn Ôn Bá nhận mệnh này. Triệt tâu: “Thần từ nhỏ cùng anh Thức cùng học với tiên thần, phúc mỏng mồ côi sớm, mọi việc học hành làm quan của thần đều nhờ anh thành tựu. Nay thần được ơn cùng bàn việc chính sự, mà anh cũng vừa được triệu về, vốn bổ làm Lại bộ Thượng thư, lại vì thần mà đổi làm Hàn lâm Thừa chỉ, ý riêng của thần càng không yên. Huống chi anh Thức văn học, chính sự đều hơn thần, thần không dám mong xa noi gương cổ nhân tiến cử không tránh người thân, chỉ xin bãi mệnh mới của thần, được cùng anh Thức cùng làm tòng quan, hết sức báo đáp, cũng chưa hẳn là không có ích.” Không được nghe theo.

[7] Hàn lâm Học sĩ Phạm Bách Lộc làm Long đồ các Học sĩ, quyền Tri Khai Phong phủ; Long đồ các Đãi chế, quyền Lễ bộ Thượng thư Triệu Ngạn Nhược làm Hàn lâm Học sĩ; Thiên chương các Đãi chế, Xu mật Thừa chỉ Triệu Quân Tích làm Ngự sử Trung thừa.

[8] Tả ty gián kiêm quyền cấp sự trung Dương Khang Quốc tâu: “Trung thư tỉnh gửi đến bản hoạ hoàng, Tô Triệt được bổ làm Thượng thư hữu thừa. Thần đọc đi đọc lại nhiều lần, vì Bệ hạ mà suy nghĩ sâu xa, vừa nghi ngờ vừa lo sợ. Không biết ý Bệ hạ khi chọn dùng người chấp chính, là muốn ngồi yên khoanh tay, hưởng thụ sự yên ổn chăng? Hay là muốn phiền nhiễu thánh thông, không ngừng bận rộn? Nếu muốn yên ổn, thì không nên dùng Tô Triệt, vì ông ta không hợp với các chấp chính hiện nay. Thần ngu nghĩ rằng, người bất hòa thì không thể cùng làm việc, người có hiềm khích thì không thể cùng ở một chỗ, đó là lẽ tất nhiên. Từ thời tổ tông của thánh triều đến nay, quan lại nào có hiềm khích bất hòa, đều được cho phép tránh mặt nhau. Vì tình cảnh đó cuối cùng không thể ép buộc hòa hợp, mà chỉ đủ để gây hỏng việc. Lấy việc gần đây mà nói, trước đây Giả Dịch ở Hoài Châu dâng biểu tạ ơn, nói rằng Tô Triệt đem mệnh lệnh bí mật tiết lộ cho người khác, có ý đồ kết bè kết đảng làm hại người ngay thẳng. Sau đó, Giả Dịch làm Điện trung thị ngự sử, Tô Triệt làm Ngự sử trung thừa, không thể cùng ở trong đài, triều đình bèn bãi chức Giả Dịch, cho ra làm Hoài Đông đề hình. Những việc như thế rất nhiều, không thể kể hết.

Gần đây, Trung thư thị lang Phó Nghiêu Dũ và Đồng tri xu mật viện sự Hàn Trung Ngạn vì xử lý công việc, mà Tô Triệt đàn hặc Nghiêu Dũ, nói rằng họ vô lễ vô nghi, tự giải thích để lừa dối, muốn lộng quyền, tranh chấp lẫn nhau, lại còn liên lụy đến Lã Đại Phòng, Lưu Chí, Tô Tụng. Lúc đó, dư luận sĩ phu bất bình, đều cho rằng việc đàn hặc không đúng, khiến Nghiêu Dũ ngồi không yên, làm phiền thánh thính, xin từ chức. May nhờ Bệ hạ thấu hiểu, ra lệnh cho Nghiêu Dũ tiếp tục giữ chức. Mực đàn hặc chưa khô, đã vội thăng Tô Triệt cùng Nghiêu Dũ tham gia chính sự lớn. Huống chi Tô Triệt với Giả Dịch trong đài còn không thể cùng ở, huống hồ là trên miếu đường, việc động đến an nguy thiên hạ, há có thể cùng Nghiêu Dũ làm việc chung được sao? Việc này chưa ổn, hệ trọng rất lớn, bản hoạ hoàng chưa dám ban hành, xin được phong trả lại. Kính mong Bệ hạ suy nghĩ kỹ càng, xin ban chỉ xử lý.”

Thiếp hoàng: “Huống chi Tô Triệt tính tình ngang ngược, kinh nghiệm chưa nhiều, từ khi đứng đầu Hiến đài, những việc tâu bày trước sau đa phần không hợp lý, nếu để cùng tham gia chính sự lớn, ắt sẽ gây rối loạn, làm phiền thánh thính. Lại mong Bệ hạ suy nghĩ sâu xa, thu hồi mệnh lệnh mới, thì thiên hạ may mắn lắm.”

(Biên loại chương sớ vào ngày mồng 3 tháng 2. Chương tấu của Tô Triệt đàn hặc Phó Nghiêu Dũ, Hàn Trung Ngạn đã thấy vào tháng 11 năm trước.^[4])

[9] Chiếu cho Phạm Tổ Vũ làm thị độc^[5].

[10] Chiếu cho tông thất Sĩ Hiện đặc biệt truy phong tước Ngụy quốc công, theo pháp luật quy định người thừa kế riêng. Vì tội lấy kỹ nữ làm thiếp.

(Sĩ Hiện là con của ai, cần kiểm tra thêm.)

[11] Long Thần vệ Tứ sương Đô chỉ huy sứ, Thứ sử Xương Châu là Trương Thủ Ước qua đời.

[12] Ngày Giáp Ngọ, Hữu bộc xạ Lưu Chí vào triều ở điện Thùy Củng, lập hàng quan mới. Sau khi lui về, dâng biểu đầu tiên xin từ chối ân mệnh. Rồi trở về nhà, dùng tráp tấu rằng: “Hôm nay theo chỉ tuyên đã vào triều, việc nhận chức, vì đang xin từ chối, không dám đến sảnh, ở nhà để giữ trọn lễ từ tốn của bề tôi.” Theo lệ trước, sau khi tuyên ma thì vào sảnh ngay, Lưu Chí cho rằng chưa nhận mệnh mà đã lo việc chức vụ mới, lại một mặt xin từ chối, đều không đúng. Vì vậy tạm từ chối ở nhà, chờ xem được chấp thuận hay không, sau khi nhận mệnh, dù chưa tạ ơn^[6], có thể vào triều được rồi. Mọi người đều cho là phải.

[13] Nội giáng Giám sát ngự sử Từ Quân Bình bàn về Vương Nham Tẩu, cùng với Tô Triệt vừa được bổ nhiệm làm Thượng thư hữu thừa bàn về Dương Khang Quốc, hai chương sớ đều giao xuống Tam tỉnh. Quân Bình nói rằng tài năng của Nham Tẩu không đủ để được dùng vượt cấp, chỉ ra việc trước đây ông từ chối chế thư của Đặng Ôn Bá là không đúng, những người như Giả Dịch đều lần lượt rời đi mà chỉ có ông ở lại, đó là xuất xứ không rõ ràng, vu khống người tốt, là lừa dối trên, xin nhân việc ông từ chối mà chấp thuận. Lưu Chí cho rằng Quân Bình là người cùng phe với Ôn Bá, mà không biết rằng khi Nham Tẩu từ chối chế thư trước đây, ông đang ở Viện Xá nhân, không có trách nhiệm tâu bày, chỉ có thể từ chối mà thôi, khó mà trách ông không tiếp tục bàn luận, cũng khó trách ông không rời đi. Việc Nham Tẩu được thăng tiến hôm nay, tuy hơi vượt cấp, nhưng xét về nhân vật, việc vượt cấp cũng không quá đáng. Quân Bình có ý kiến khác, nên mới có việc này. Tô Triệt nói: “Dương Khang Quốc chỉ trích thần rằng trước đây không nên đàn hặc Phó Nghiêu Dũ, Hàn Trung Ngạn, lại liên lụy đến Lã Đại Phòng, Lưu Chí, Tô Tụng, đó là kẻ thù của triều đình^[7]. Quan lại pháp quan có hiềm khích nên tránh, mệnh lệnh mới của thần quyết không dám nhận; mà Khang Quốc trước đây từng xin cứu Phó Nghiêu Dũ, Hàn Trung Ngạn, đó là kết ân tư, không thể không trị tội gian tà của hắn.” Lưu Chí cho rằng chương sớ này của Tô Triệt không cần phải viết.

[14] Ngày Ất Mùi, Ty Đề cử Diêm thuế Hà Bắc tâu: “Xin từ nay cho phép thương nhân mang muối đã buôn bán, đến các trường vụ thuộc nơi có giám quan^[8], theo điều lệ nộp thuế. Triệu tập nhân hộ cùng đẳng cấp tại địa phương, ủy thác bảo lãnh cấp giấy dẫn nhỏ, căn cứ vào nơi bán, khoảng cách địa lý xa gần, số lượng muối nhiều ít, quy định thời hạn, không quá 30 ngày, vận chuyển đến các trấn, điếm không có giám quan để bán tự do, thu hồi giấy dẫn gốc theo thời hạn.” Được chấp thuận.

[15] Ban đầu, Kinh lược an phủ sứ Hà Đông là Đằng Nguyên Phát tâu xin, từ năm Nguyên Hựu thứ hai trở đi, số lượng muối bán được, so sánh với mức thuế muối thời Hi Ninh, lấy mức trung bình một năm làm định mức. Sau đó, triều đình hạ lệnh cho Ty chuyển vận Hà Đông cùng cơ quan phụ trách việc phèn ở Hà Đông và Thiểm Tây cùng bàn bạc, muốn lấy mức bán muối hàng năm ở địa phận Đại Châu, trước tiên bỏ đi số lượng tăng thêm từ năm Nguyên Hựu thứ nhất, rồi trong mức cũ giảm bớt một ít, mỗi năm lấy 85 vạn cân làm mức bán muối cơ bản. Các trường vụ trong và ngoài địa phận quản lý đều căn cứ theo số lượng cân nặng nhiều ít so với mức cũ mà giảm bớt đều nhau. Triều đình đồng ý.

(Nguyên Phát từ ngày mùng 2 tháng 5 năm thứ 5 đã từ Thái Nguyên chuyển đến Dương Châu, không nên lúc này vẫn còn kiêm nhiệm Hà Đông, sách cũ chắc chắn sai, sách mới theo đó, cần xem xét lại.)

[16] Ngày Đinh Dậu, xuống chiếu ban thưởng đặc biệt 5.000 lượng khí cụ bằng bạc cho Cao Ly tiến cống.

(Sách 《Chính mục》 chép: Cao Ly được ban thưởng riêng 5.000 lượng bạc.)

[17] Hộ bộ tâu: “Xin cho các Ty chuyển vận ở các lộ, quan phụ trách sổ sách kiêm quản văn thư của bản ty, công việc nhiều và phức tạp. Xin cho so sánh với các chức như Kiểm pháp quan của Ty đề hình, Giáo thụ châu học và Giám đương trường vụ, được cấp lương bổng theo chế độ dịch trạm.” Triều đình đồng ý.

[18] Quan chuyên trách việc bán muối Giải là Tôn Huýnh tâu: “Xin cho Tây Kinh, Hà Dương, Trịnh Châu và các huyện trực thuộc, vốn không phải là khu vực bán muối do bản ty cử quan phụ trách, các Tuần kiểm, Huyện úy từ trước đến nay bắt được phạm nhân đều giao cho châu huyện sở tại xét xử và thưởng phạt. E rằng không theo đúng pháp luật, xin lệnh cho Tây Kinh, Hà Dương, Trịnh Châu và các huyện trực thuộc, nếu xét xử và thưởng phạt không đúng pháp luật, đều theo điều lệ của các châu huyện bán muối do bản ty quản lý mà xử lý.” Triều đình đồng ý.

[19] Ngày Kỷ Hợi, ban chiếu rằng các quan văn võ nếu phạm tội cùng một vụ án, việc liên quan đến quân chính biên phòng, thì giao cho Hình bộ định đoạn, tâu lên Thượng thư tỉnh, rồi Tam tỉnh và Xu mật viện cùng xin chỉ dụ. Đây là theo lời thỉnh cầu của Tô Triệt khi ông giữ chức Ngự sử trung thừa.

(Ngày 5 tháng 11 năm ngoái, và cuối tháng 12.)

[20] Ngày Canh Tý, nước Vu Điền và nước Phất Lâm phái sứ giả đến cống.

[21] Ngày Tân Sửu, ban chiếu cho Tam tỉnh, kỳ thi cử nhân ở điện Tập Anh tạm hoãn yến xuân.

[22] Ban chiếu cho Thiếu phủ giám, hiện đang tính toán làm sáu cỗ xe trọng trạch cho hoàng hậu, thì bãi bỏ việc này.

(Ngự tập.)

[23] Ban chiếu cho Phú Bật được dự vào hàng công thần được hưởng tế lễ, đặc cách cho phép tâu xin một người khác họ hưởng ân trạch trong di biểu, còn những người khác không được viện dẫn làm lệ. Con của Bật là Thiệu Đình xin tâu cho cháu, nên có chiếu này.

[24] Điện trung thị ngự sử Sầm Tượng Cầu tâu: “Vương An Lễ cả đời làm nhiều việc xấu, đến già vẫn không chừa, khi giữ chức ở phiên trấn lớn, càng làm nhiều việc ác. Gần đây bị tước chức, nếu sau một năm lại được phục chức như cũ, thì đối với An Lễ chẳng có chút tổn hại nào. Xin hãy cho ông ta về quê, hoặc an trí vào chức tản quan, đồng thời xin giáng chức tất cả các quan giám ty ở Kinh Đông lộ đã bao che cho An Lễ.” Ban chiếu cho Vương An Lễ đặc cách gia hạn thêm một kỳ để xét lại và xin chỉ dụ, chuyển vận sứ Kinh Đông lộ Vương Đồng Lão làm tri châu Tề, phó sứ Phạm Ngạc làm tri châu Thái, đề điểm hình ngục Lưu Trại bị phạt mười cân vàng.

[25] Xu mật viện dâng lên sắc lệnh về việc dạy bảo giáp vào mùa đông. Ban chiếu thi hành.

[26] Ty chuyển vận Quỳ Châu lộ tâu: “Muối sản xuất ở quân giám thuộc lộ này, đã có chiếu định rõ số lượng, để ứng phó việc chi trả cho các sao bằng nhập trung ở Hi Hà lộ. Vì các nơi này vốn không có muối sẵn để chi trả theo thứ tự nhập trung, nên thương nhân thường phải chờ ba đến năm năm mới được nhận muối. Thấy rằng việc nhập trung ở Hi Hà để xin muối ở Đại Ninh giám được quy định thời hạn mười năm, xin cho việc nộp tiền, bạc, lương thảo ở ba lộ và Hi Hà lộ để xin các sao muối ở sáu nơi là Khai, Đạt, Trung, Vạn, Phù châu và quân Vân An thuộc lộ này, đều được thi hành theo thời hạn như ở Đại Ninh giám.” Được chấp thuận.

[27] Tả ban điện trực Dư Hiến được đặc cách truy tặng chức Tả tàng khố phó sứ. Vì ông đã chết vì việc công.

(Chết ở đâu cần tra cứu thêm.)

[28] Chiếu rằng những người được sai phái trong ngoài và những người thay đổi chức vụ bản đẳng, chỉ cấp sắc, không có cáo.

(Chính mục ngày 12 việc.)

[29] Ngày hôm đó, Tô Triệt và Vương Nham Tẩu đều được áp giải vào, theo ban tấu sự.

[30] Ngày Nhâm Dần, các lộ Giang, Hoài, Kinh, Chiết nói: “Xin cho phép những người buôn bán, mua bán lương thực và những người bán lương thực, ngoài việc bị tố cáo và bắt giữ để xét xử, mỗi lần bắt được dưới một thạch, thưởng ba quan tiền, một thạch năm quan, mỗi thạch thêm năm quan, đến năm mươi quan thì dừng.” Theo đó.

[31] Ngày Quý Mão, Bảo Văn các đãi chế, Tri Khánh châu Phạm Thuần Túy làm Hộ bộ Thị lang, Tả ty Lang trung Chương Tiết làm Trực Long đồ các, Quyền Tri Khánh châu.

(Chương Tiết bản truyện nói: “Lúc đó triều đình răn dạy quan lại biên giới không được xâm phạm bên ngoài, người Hạ từ đó kiêu ngạo ngang ngược. Khi họ xâm lược, lại còn trả lại bốn trại Gia Lô, An Cương cho họ^[9], để họ trả lại người Vĩnh Lạc cho ta. Tiết tấu rằng người Hạ không biết nghĩa, chỉ ham lợi và sợ hình phạt, nếu không trừng trị một chút, biên giới sẽ không yên. Xưa các chư hầu có tội, bị giáng tước, cắt đất, nặng thì dùng quân đội đánh dẹp. Nay đã ngại dùng binh, nên thu hẹp lại đất đai của họ, như chế độ cắt đất xưa. Dùng quân đội phía tây, chỉ đối phó với một lộ của ta, xin chiếu cho các đạo chuẩn bị sẵn việc xây dựng, đợi khi họ xâm lược, thì các lộ đều xuất quân, chọn đất quan trọng mà đặt thành trại. Họ tuy ngang ngược, nhưng đất đai nhỏ hẹp, chỉ cần một hai lần đánh là thế lực suy yếu. Lại xin khôi phục trại An Cương để củng cố biên giới, chiêu dụ các bộ tộc để chia rẽ lực lượng của họ, và phái gián điệp, đặt kế sách. Thừa cơ xuất quân đánh, chém giết rất nhiều. Giặc không biết quân ta từ đâu đến, các bộ tộc ven biên giới không dám yên ổn.” Nay phụ vào sau việc giặc vây Hoàn châu ngày 12 tháng 10 năm thứ 7.)

[32] Ngày Giáp Thìn, Chu Quang Đình vừa được bổ nhiệm làm Cấp sự trung từ chối nhận mệnh. Thượng thư Hữu thừa Tô Triệt bàn với các đồng liêu, muốn theo lời thỉnh cầu của ông. Thiêm thư Xu mật viện sự Vương Nham Tẩu nói: “Dùng người trung thực thì được nhiều lợi. Hơn nữa, lúc mới buông rèm, Quang Đình bài trừ tà ác, giúp đỡ chính nghĩa rất có sức, há nên bỏ đi?” Bèn hạ chiếu không chấp thuận.

[33] Ngày Đinh Mùi, Tả ty gián Dương Khang Quốc tấu rằng: (Biên loại chương sớ ngày 18 tháng 2 năm thứ 6.) “Các bề tôi nhiều lần dâng tấu đàn hặc Thượng thư hữu thừa Tô Triệt không thể giữ chức chấp chính, vì ông ta có sáu tội, đến nay vẫn chưa được bệ hạ nghe theo. Thần tự nghĩ được bệ hạ tin dùng, không vì thần kém cỏi mà bổ nhiệm thần vào chức gián quan, ắt là bệ hạ muốn khích lệ lòng trung của thần, khiến thần ngày đêm lo sợ, ngày ngày nghĩ cách báo đáp. Nay kẻ gian ác đang lộng hành, bọn gian thần ở triều, nếu thần chỉ lo giữ lộc vị, sợ hãi im lặng, không dám nói với bệ hạ, thì thần đã phụ lòng tin dùng của bệ hạ, thần còn mặt mũi nào gặp bệ hạ nữa? Vì thế, thần thà liều mình, dốc hết lòng trung mà chết, chứ không muốn ngậm miệng, giữ lộc vị để được vinh hoa. Mong rằng bệ hạ tỉnh ngộ, trừ bỏ bọn gian ác, khiến triều đình trong sạch, xử đoán không sai lầm, triệu về khí hòa, thiên hạ thái bình. Đó không chỉ là nguyện vọng thiết tha của thần, mà cũng là mong muốn của các bậc chính nhân quân tử trong triều, những người lo lắng cho triều đình.

Tô Triệt có sáu tội mà bệ hạ không cho là sai, có lẽ bệ hạ vì anh em ông ta đều có tài văn học nên yêu mến và kiên quyết dùng ông ta. Nếu đúng như vậy thì càng không nên. Bệ hạ há không biết Vương An Thạch, Chương Đôn, Lữ Huệ Khanh, Thái Xác cũng có tài văn học sao? Mà họ đã làm những gì? Nếu nói anh em Tô Triệt không có tài văn học thì không đúng, nhưng nói họ theo đạo thì chưa được. Học vấn của họ là học theo Tô Tần, Trương Nghi. Văn chương của họ thích phô trương, ưa làm những lời tung hoành bá chủ, không có sự yên tĩnh, cũng giống như tính cách của họ. So với Vương An Thạch thì không bằng, nhưng ngang hàng với Chương Đôn, Thái Xác, Lữ Huệ Khanh. Còn về những lời hoa mỹ phù phiếm, thơ ca diễm tình thì họ vượt xa, dù Tô Triệt cũng không bằng anh mình. Anh em họ nhờ đó mà nổi tiếng trong giới quý tộc và hoạn quan. Học vấn như vậy, sao đủ để giúp bệ hạ mưu việc lớn, quyết định quốc sự, cùng chung lo việc thiên hạ?

Vương An Thạch nhờ tài văn học mà được tiến cử, nhưng thiên hạ loạn lạc, đó là điều bệ hạ biết rõ. Lúc đó, Lữ Hối dũng cảm dâng sớ hặc Vương An Thạch, nói rằng kẻ làm loạn thiên hạ chính là hắn, lại nói rằng không thể có sự yên ổn, quả nhiên đúng như lời ông ta nói, đó cũng là điều thiên hạ đều biết. Nếu bệ hạ vì thích tài văn học của Tô Triệt mà dùng ông ta không chút nghi ngờ, thì cũng giống như dùng thêm một Vương An Thạch nữa. Tô Triệt tự phụ về tài văn học, lại cương nghị, hiếu thắng, thì cũng không khác gì Vương An Thạch. Vương An Thạch được tiến cử, Hàn Kỳ, Phú Bật, Tư Mã Quang không thể cùng làm việc, lần lượt bị bãi chức, vì sao? Vì họ có xu hướng khác nhau và nhìn nhận vấn đề khác nhau. Người chính trực đều bỏ đi, nên Vương An Thạch có thể tiến cử đồng đảng, khiến Lữ Huệ Khanh, Chương Đôn, Thái Xác lần lượt nắm quyền trong triều, nên thiên hạ loạn lạc, đó cũng là điều bệ hạ biết rõ.

Nay bệ hạ yêu mến Tô Triệt và kiên quyết dùng ông ta, thần e rằng trong hàng tể tướng, nếu không phải là kẻ tham lam danh lợi, mà là người như Hàn Kỳ, Phú Bật, Tư Mã Quang, thì không thể cùng làm việc với Tô Triệt, sẽ lần lượt bỏ đi, huống chi còn có kẻ hiềm khích nữa! Lúc đó, Tô Triệt sẽ thực hiện âm mưu riêng, tiến cử bè đảng gian tà, lại giống như Vương An Thạch tiến cử Lữ Huệ Khanh, Chương Đôn, Thái Xác cùng nắm quyền trong triều, thì việc thiên hạ lại không thể lường được. Đây đều là những việc liên quan đến trị loạn, không phải là việc đàn hặc thường tình đối với quan lại vi phạm pháp luật, hại công mà thôi. Những lời thần nói hôm nay, trên có thể liên quan đến an nguy của triều đình, dưới có thể liên quan đến họa phúc của dân chúng, việc này rất lớn, không thể không lo nghĩ. Vì thế, thần quên mình, bất chấp họa hoạn mà dâng lời với bệ hạ. Mong bệ hạ suy xét kỹ, quyết đoán từ trong lòng, xem lại các chương tấu trước đây của thần, giao xuống tam tỉnh, sớm cách chức Tô Triệt, thì thiên hạ may mắn lắm thay.”

[34] Tập hiền hiệu lý, Bí thư lang Trần Sát làm Thái thường bác sĩ.

[35] Ngày Tân Hợi, ban chiếu: “Đã lệnh cho Cung bị khố sứ, Thứ sử Thành châu Dương Xương Đạt^[10] làm Tri châu Thành châu, Cung bị khố phó sứ Dương Xương Thọ làm Đồng tri Thành châu. Từ nay, nếu chức Tri châu khuyết, thăng Đồng tri châu lên thay; nếu không có, thì lấy con cháu của người làm Tri châu trước đây bổ nhiệm. Nếu Đồng tri châu không có con cháu^[11], thì lệnh cho Tri châu mới chọn người trong dòng họ của người làm Tri châu trước đây, trung thành, thuận theo và có khả năng hợp tác. Nếu chức Đồng tri châu khuyết, thì lấy con cháu của người làm Đồng tri châu trước đây bổ nhiệm; nếu không có con cháu, thì lệnh cho Tri châu chọn người trong dòng họ của người làm Đồng tri châu trước đây, trung thành, thuận theo và có khả năng hợp tác. Lệnh cho Kinh Hồ Bắc lộ Đô kiềm hạt ty, gặp khi có khuyết chức thì báo cáo rõ ràng lên triều đình.”

(Ngày 16 tháng 12 năm thứ 5 có thể tham khảo.)

[36] Cùng ngày, các quan phụ chính tâu việc xong ở điện Diên Hòa, Hữu bộc xạ Lưu Chí ở lại tạ ơn riêng, nhân đó khuyên Vua chăm chỉ học tập, các quan nhiều năm chưa nghe thấy lời dạy bảo, lúc triều đình buông rèm, bệ hạ khiêm tốn im lặng vốn là đức lớn, nhưng ở kinh diên nên thường xuyên hỏi han, xem kỹ sách vở đã giảng đã đọc trong cung; nếu có bàn luận, thì ngày hôm sau gặp quan kinh diên hỏi han, lại cho tiến cử thuyết giảng, điều quý là đạo học tập ngày càng làm tăng thêm đức thánh.

[37] Thiêm thư Xu mật viện sự Vương Nham Tẩu tâu việc xong, ở lại tạ ơn riêng, Thái hoàng thái hậu dạy rằng: “Biết khanh có tài năng và danh tiếng, nên đặc cách dùng khanh, khanh nên hết lòng để báo đáp triều đình.” Nham Tẩu tiến lên nói: “Thần lâu ngày không được đối đáp trực tiếp với bệ hạ, nay muốn trình bày đôi điều nhỏ mọn, mong được lắng nghe.” Thái hoàng thái hậu hỏi: “Việc gì?” Nham Tẩu đáp: “Từ khi bệ hạ nghe chính sự đến nay, tiếp thu lời can gián, làm việc thiện, mọi sự thay đổi đều hợp lòng dân, nên triều đình trong sáng, thiên hạ yên ổn, dân chúng không có tiếng oán than. Đó là thành quả, mong bệ hạ tin tưởng không nghi ngờ, giữ vững không để mất, thì đó là phúc lớn muôn đời của tông miếu. Chỉ mong mỗi khi dùng người, bệ hạ càng thêm xem xét kỹ, vì tà chính khó phân biệt, nếu phân biệt sai một chút, sẽ liên quan đến trị loạn. Có kẻ bề ngoài giống mọi người nhưng trong lòng lại có ý đồ khác, không cho việc hiện tại là đúng, chỉ chờ cơ hội để mong đổi thay, những kẻ như vậy không thể dung thứ một ngày trong triều.” Thái hoàng thái hậu nói: “Việc này bên trong thường nói với quan gia, chỉ vì quan gia chưa thật sự hiểu rõ, khanh hãy nói lại với quan gia.” Nham Tẩu bèn tiến thêm một chút và nói: “Bệ hạ ngày nay tiến bộ trong học vấn thánh hiền, chính là để hiểu rõ hai chữ tà chính. Người chính trực ở triều đình, thì triều đình yên ổn, Vua không có lỗi lầm, cả thiên hạ có cơ sở để trị bình; một kẻ tà ác tiến lên, triều đình liền có dấu hiệu bất ổn. Không phải vì một người mà có thể gây ra như vậy, mà vì đồng loại của họ hưởng ứng nhiều, trên dưới che đậy, Vua không thể biết được, không ngờ nuôi dưỡng thành họa hoạn.” Thái hoàng thái hậu rất tán đồng.

Nham Tẩu lại tiến lên nói: “Có nghe nói có người từng dùng thuyết dùng cả quân tử lẫn tiểu nhân để báo với bệ hạ, nếu quả thật như vậy, đó là lời lừa dối bệ hạ, không nên nghe. Quân tử và tiểu nhân không có lý do để dùng chung, thánh nhân chỉ nói quân tử ở trong, tiểu nhân ở ngoài thì thành thái; tiểu nhân ở trong, quân tử ở ngoài thì thành phủ. Tiểu nhân đã tiến lên, quân tử không chịu tranh giành với tiểu nhân, chỉ tự rút lui. Quân tử đã rời đi, tiểu nhân tranh nhau tiến lên, thì đó là cơ sở của nguy loạn, không thể không thận trọng, bệ hạ nên dùng tâm vào việc này.” Thái hoàng thái hậu nói: “Sẽ làm được.” Nham Tẩu bèn lui ra.

(Trương Thuấn Dân trong 《Hệ niên lục》 của Nham Tẩu chép việc mộ chí rằng: Năm thứ sáu, tháng hai, được bái làm Xu mật trực học sĩ, Thiêm thư Xu mật, ông cố từ chối, chiếu sai cận thị thúc giục ông nhận việc. Tạ ơn riêng ở Diên Hòa, Thái hoàng thái hậu dạy rằng: “Biết khanh có tài năng và danh tiếng, nên đặc cách tiến dụng.” Ông khiêm tốn tạ ơn, rồi tiến lên nói: “Từ khi bệ hạ nghe chính sự đến nay, tiếp thu lời can gián, làm việc thiện, mọi sự thay đổi đều hợp lòng dân, nên triều đình trong sáng, thiên hạ yên ổn, mong bệ hạ tin tưởng không để mất, thì đó là phúc lớn muôn đời của tông miếu. Khi dùng người, mong bệ hạ càng thêm xem xét kỹ. Tà chính khó phân biệt, nếu phân biệt sai một chút, sẽ liên quan đến trị loạn.” Rồi ông tiến thêm một chút và nói: “Bệ hạ ngày nay tiến bộ trong học vấn thánh hiền, chính là để hiểu rõ hai chữ tà chính. Người chính trực ở triều đình, thì triều đình yên ổn, Vua không có lỗi lầm, cả thiên hạ được bình trị; một kẻ tà ác tiến lên, triều đình liền có dấu hiệu bất ổn. Không phải vì một người mà có thể gây ra như vậy, mà vì đồng loại của họ hưởng ứng nhiều, trên dưới che đậy, Vua không thể biết được, không ngờ nuôi dưỡng thành họa hoạn.” Hai vị thánh đều tán đồng.

Ông lại tiến lên nói: “Có nghe nói có người từng dùng thuyết dùng cả quân tử lẫn tiểu nhân để báo với bệ hạ, không biết có thật không, đó là lời lừa dối bệ hạ. Từ xưa đến nay, quân tử và tiểu nhân không có lý do để dùng chung, thánh nhân chỉ nói quân tử ở trong, tiểu nhân ở ngoài thì thành thái; tiểu nhân ở trong, quân tử ở ngoài thì thành phủ. Tiểu nhân đã tiến lên, quân tử không chịu tranh giành với tiểu nhân, tự nhiên dần dần rút lui. Quân tử đã rời đi, tiểu nhân tranh nhau tiến lên, thì đó là cơ sở của nguy loạn, lúc này không thể không xem xét, mong bệ hạ thường dùng tâm vào việc này.”)

[38] Đoan Minh điện học sĩ, Lễ bộ thượng thư Đặng Ôn Bá xưng bệnh nằm nhà, cố từ chối mệnh mới, năm lần dâng chương xin bổ nhiệm ra ngoài. Ngày Quý Sửu, ba tỉnh tiến trình, ban chiếu không cho. Ban đầu, Vương Nham Tẩu khuyên Lưu Chí có thể nhân Ôn Bá tự xin, bèn đưa ra ngoài. Chí nói: “Đợi với hắn, sẽ ghét ý hắn.” Vì Lã Đại Phòng bênh Ôn Bá. Gặp lúc Đại Phòng xin nghỉ, Chí mang ra tiến trình, xong lại mang về. Đến khi Đại Phòng ra, mới cùng tiến trình, đều nhìn nhau không nói. Phó Nghiêu Dũ một mình tiến lên nói: “Muốn tạm theo chỉ huy trước.” Bèn cuộn lại rồi lui. Trước đó, Nham Tẩu lại gửi thư thúc Đại Phòng, Chí và Nghiêu Dũ đáp: “Dám không lấy thân mình đảm nhận.” Nhưng cuối cùng không thành.

(Ngày 18 tháng 5.)

[39] Ngày Bính Thìn, Đại Lý tự tâu: “Người bị liên đới do cử quan đã được ân xá, nếu tội nhân không được giảm, cho giảm một bậc; nếu lại gặp ân xá, theo phép giảm. Tội nhân được đặc chỉ và theo pháp không được giảm do ân xá, người cử tự theo ân xá.” Theo đó.

[40] Ngày Đinh Tỵ, Tả triều thỉnh đại phu Trương Công Tường làm Đề điểm Kinh Đông Tây lộ hình ngục, sau bãi chức, cho làm Tri châu. Vì trước làm Tri Thâm châu, công sứ khố vi pháp.

(Công Tường bãi Đề hình ngày 6 tháng 4^[12], nay ghi chung.)

[41] Tây Phiên A Lý Cốt, con trai là Đô quân chủ Khê Bang Bưu Tiên được phong làm Hóa ngoại Đình châu Đoàn luyện sứ; thủ lĩnh Mạc Xuyên, Qua châu Đoàn luyện sứ Ôn Khê Tâm, con trai là Ba Ôn được phong làm Hóa ngoại Thắng châu Thứ sử, cùng quản lý bộ tộc Mạc Xuyên, mỗi tháng được cấp bậc trà và lụa theo thứ bậc khác nhau. Lại sai Phạm Dục cáo dụ A Lý Cốt, khiến hắn biết ơn huệ; và dụ Ôn Khê Tâm rằng A Lý Cốt nhiều lần muốn triệu tập cha con ngươi rời Mạc Xuyên lên Thanh Đường, triều đình đặc biệt phong chức cho Ba Ôn để phá tan âm mưu gian trá của A Lý Cốt.

(Ngày 24 tháng giêng có nghị định này, nay mới thi hành. Tháng giêng năm Nguyên Hựu thứ 4, con trai của Ôn Khê Tâm ở Mạc Xuyên được ban ơn, vợ được phong làm Huyện quân. Tháng 5 năm thứ 6, A Lý Cốt sai Ôn Khê Tâm vào cống. Sách 《Lũng Hữu Lục》 chép: “Khê Ba Ô là cháu của Trát Thực Dung Lung, anh của Thổi Tư La, con trai của Trát Thực Dung Lung là Tất Lỗ Táp Nạp. Khê Ba Ô có kiến thức sâu rộng, ban đầu tránh họa ở Hà Nam, sau đó đi về phía tây, nương nhờ bộ tộc Long Bác.” Lại chép riêng về đại tù trưởng Ôn Khê Tâm, chú rằng: “Ôn Khê Tâm là hậu duệ của Nhân Ôn Bố, đời đời có đất Mạc Xuyên^[13].” Lại chép: “A Lý Cốt nghi ngờ đại tù trưởng Ôn Khê Tâm, bị giam vào tháng 8 năm thứ 7.” Có lẽ Khê Ba Ô là một đại tù trưởng khác, còn con trai của Ôn Khê Tâm cũng tên là Ba Ôn.)

[42] Giảng diên tâu rằng: “Phụng chỉ dâng lên các câu chuyện thời Hán, Đường và sử ký, trong đó có nhiều sự tích đáng xem đã được ghi chép, xin tiến trình 《Kê Cổ Lục》 theo thứ tự để thay thế các câu chuyện thời Hán, Đường.” Chiếu theo chỉ trước, tiến trình các câu chuyện.

(Ngày 18 tháng 7 năm thứ 5.)

[43] Hôm đó, các phụ thần vào chầu ở điện Diên Hòa, cùng hỏi thăm sức khỏe hai cung. Sau khi tâu việc xong, Viện Mật lui ra, Tô Triệt tâu mặt rằng: “Thần nghe các quan gián đã luận tội thần không ngừng, hôm qua lại nghe họ chép đầy đủ tấu chương gửi lên Tam tỉnh. Thần đức mỏng tài kém, không thể đảm đương chức vụ chấp chính, thần xin được nhận một chức vụ ngoài.” Vua dụ rằng: “Lời của các quan gián đều không đúng, khanh chớ vội dâng sớ.” Rồi đưa ra tờ tấu của Từ Quân Bình, nói: “Tâu việc không đúng, xin bị cách chức đuổi đi.” Vua dụ: “Cho một chức vụ ngoài, và Dương Khang Quốc cũng cho chức vụ ngoài.” Tô Triệt lại tâu: “Thần quyết không dám tham luyến ân tứ, để nhục đến thiên hạ, hôm nay không vào tỉnh nữa.” Lui ra, ở lại bàn việc.

[44] Lý Chí trước cùng Lữ Đại Phòng bàn bạc, đồng ý giữ lại, và theo nghị định của Khang Quốc, chuẩn bị ghi chép sáu việc, đại thể giống với bản tấu ban đầu, ý cho rằng Tô Triệt cương nghị tự phụ, từng bàn luận với các chấp chính, không thể để ông ta cùng tham gia chính sự, e rằng sẽ nghi ngờ lẫn nhau mà đả kích. Phó Nghiêu Dũ và Hàn Trung Ngạn xử lý việc án kiện, Nghiêu Dũ không công bằng, nên Triệt đàn hặc hai người, có hai chương tấu, lại nhân đó đề cập đến Chí và những người khác. Đây vốn là việc thường của người tấu chương, bèn cho là thù địch, thực ra không phải. Lại nói từng nhận quà biếu của Trương Phương Bình, nay lại tiến cử Vương Củng để báo đáp ân tư. Lại nói không nên đàn hặc Vương Địch và Chu Quang Đình, không nên xin bỏ hai pháo đài Chất Cô và Thắng Như, muốn trong ngoài giúp đỡ Triệu Tiết. Lại nói Tô Triệt sau này ắt sẽ như Vương An Thạch làm loạn pháp độ, dẫn dắt gian tà. Lại nói quyết định việc ở lại hay rời đi của Tô Triệt, không thể bàn với các tể tướng, vì trong đó e rằng có người từng khiến bệ hạ lầm tưởng rằng Tô Triệt có thể đảm nhiệm, có người vì hiềm nghi mà tự xử, có người mang lòng tư lợi không muốn trái ý bệ hạ dùng Tô Triệt, nay cần phải do bệ hạ quyết định. Đại khái như vậy. Trong đó, việc bàn về hai pháo đài và việc của Vương, Chu, mọi người đều cho là đúng, còn lại đều vô lý. Khi Tô Thức và Tô Triệt lâm vào cảnh lưu lạc, Trương Phương Bình yêu mến tài năng của họ, có giúp đỡ, đó là nghĩa cử của thiên hạ, há có thể cho là mua chuộc được sao? Những gì Tô Thức và Tô Triệt nhận, nếu không phải như Trương Phương Bình thì cũng không thể nhận, lời bàn này thật tầm thường! Đem tất cả sự việc tâu lên. Vua cho là phải.

[45] Chí lại tấu: “Quả Triệt từng nói đến bọn thần, nay liền coi là thù địch, bọn thần tuy nông cạn, nhưng chưa đến mức như vậy, coi Triệt như Vương An Thạch, việc này không tương tự. Lại Khang Quốc nói e rằng các chấp chính sợ hãi tránh né sự mạnh mẽ của Triệt, dẫn nhau mà bỏ đi, việc thiên hạ lại không thể biết, cũng không có lý như vậy.” Vua dụ: “Cho một chức ngoại nhiệm bình thường.” Lại tấu: “Lời bàn của Khang Quốc tuy quá đáng, nhưng tấm lòng cũng trung thực, mong bớt khoan dung, chỉ cho một chức sai khiển tại kinh, và Từ Quân Bình cũng đợi điều động, đều bãi chức ngôn lộ.” Vua đồng ý. Nhân đó thong thả bàn luận về nhân vật, mong thường lấy tà chính làm tâm, phân biệt xét kỹ tấm lòng. Lại nhân việc phụ đạo chí hướng của Vua, hỏi việc học hành trong cung thế nào? Hoàng đế đáp: “Đang đọc Mạnh Tử, Luận Ngữ.” Lại nói đến sách Kê Cổ Lục, lại nói: “Đã ban ra.” Từ trước chưa từng nghe lời đức âm của Vua, nay nghe ba lời này. Thái hoàng thái hậu lại nói chuyện Ngụy Trưng, Trưởng Tôn Vô Kỵ, lâu sau mới lui. Gặp lúc Mật viện lên điện, Chí dụ Vương Nham Tẩu hãy tạ ơn ý bảo toàn của Vua, vì đã đồng ý bãi chức Quân Bình. Triệt qua cửa lên ngựa, mọi người khuyên: “Hãy cứ dâng văn tự, không cần ở nhà.” Triệt nói: “Vừa rồi đã tấu biết rồi.” Rồi đi ra.

(Việc này đều căn cứ vào nhật ký của Lưu Chí thêm vào. Ngày 2 tháng 3, Tô Triệt vào nhận việc.)

[46] Trước đó, Hữu bộc xạ Lưu Chí đến đô tỉnh, còn Tả bộc xạ Lã Đại Phòng không đến. Đại Phòng nói với Chí rằng muốn cách ngày mới vào, vì ngày đó phải đương bút. Chí cho rằng nếu như vậy thì hai vị tể tướng ở đô tỉnh sẽ không có cuộc họp bàn, e rằng không ổn; hơn nữa, việc ở Môn hạ đơn giản, ba ngày lưu lại một lần cũng không sao, huống chi lệ cũ đã như thế. Hôm đó, Chí đến đô tỉnh, Đại Phòng cũng đến, có lẽ nhận ra việc trước đây nói rằng chỉ vào ngày đương bút là không ổn. Đại để đô tỉnh không thể thiếu tể tướng, lại cũng không thể không họp bàn. Sau khi thi hành chế độ quan chế^[14], Tả tướng ngày nào cũng vào tỉnh, vì Môn hạ không có việc gì. Hữu tướng cách ngày lưu lại Trung thư, tự có quy định, vì việc Trung thư nhiều. Năm Nguyên Hựu thứ nhất, Tư Mã Quang làm tể tướng, ra chỉ việc nhỏ giao cho Tả hữu thừa xử lý, phê phán và đơn từ cũng giao về hai sảnh, tể tướng có thể tập trung vào việc lớn. Đến tháng 4 năm thứ ba, Đại Phòng và Phạm Thuần Nhân nhậm chức tể tướng, bèn lấy lời thỉnh cầu của Quang làm mệnh lệnh tạm thời, việc lớn nhỏ và kiện tụng đều giao về Tả hữu bộc xạ, thu hồi quyền thì được, nhưng nói là đúng thì Chí không biết. Nay từ lúc lên ngựa đến khi ngồi trước án, vội vàng viết lách, chỉ sợ không xong, đến canh năm canh sáu đã gấp, lên sảnh xem đơn từ, rồi họp sảnh. Trung thư và Mật viện trước đây không như vậy, sau này sẽ bàn việc khôi phục chế độ của Quang.

(Đoạn này thêm vào theo nhật ký của Chí, không biết sau này có khôi phục chế độ cũ của Quang không, cần tra cứu thêm.)